Σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη μπορεί να αποφέρει η αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων της χώρας που θα μπορούσε να αναμορφώσει ολόκληρες συνοικίες. Η συμβολή εξάλλου των διατηρητέων φάνηκε κατά την άνθηση του Airbnb, οπότε κτίρια που ήταν εγκαταλελειμμένα και χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή γραφεία, απέκτησαν νέα χρήση και μετατράπηκαν σε επιπλωμένα διαμερίσματα. Για τον σκοπό αυτό, ο σύλλογος Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων με επιστολή του προς τα αρμόδια υπουργεία ζητά την κατάρτιση σχεδίου για την αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων, η οποία θεωρείται πράσινη ανάπτυξη. «Περιοχές σαν την Ομόνοια, και άλλες ιστορικές συνοικίες του κέντρου της Αθήνας, έχουν μετατραπεί σε γκρίζες ζώνες, οι οποίες καταλαμβάνονται από εγκαταλελειμμένα νεκρά υπερμεγέθη τετράγωνα, με γερασμένα ανενεργά νεοκλασικά και άλλα αξιόλογα παραδοσιακά κτίρια, που συνεχώς υποβαθμίζονται με καταστροφικές συνέπειες για την εικόνα της πρωτεύουσας, και για την ασφάλεια των επισκεπτών της» αναφέρει ο Σύλλογος.
Το διατηρητέο της Πειραιώς
Εν τω μεταξύ, με πρόσφατη απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκου Ταγαρά ανοίγει ο δρόμος της αξιοποίησης για ιστορικό κτίριο στην οδό Πειραιώς. Πρόκειται για τα διατηρητέα κτίρια που βρίσκονται στο οικόπεδο 5 στρεμμάτων της οδού Κονδύλη 2 και της Λεωφ. Πειραιώς στο Μοσχάτο και ανήκουν στην Ελαιουργία Ολίβα.
Με την υπουργική απόφαση χαρακτηρίζονται διατηρητέα τα κτίρια της σπορελαιουργίας, του λεβητοστασίου και η καμινάδα που βρίσκεται σε άμεση σχέση με το λεβητοστάσιο, ενώ η εγκατάσταση παρήγαγε βαμβακέλαιο και βαμβακόπιτα ως υποπροϊόν. Τα υπόλοιπα κτίρια του ακινήτου μπορούν να κατεδαφιστούν, γεγονός που επιτρέπει την υλοποίηση ανάπτυξης μικρής κλίμακας. Η διαδικασία πάντως, χαρακτηρισμού ως διατηρητέων των κτιρίων της πρώην ελαιουργίας, φανερώνει, ως ένα βαθμό, τη δυσκολία που παρουσιάζει το εγχείρημα.
Ο ιδιοκτήτες ακινήτου είχε ζητήσει να του δοθεί η δυνατότητα να κατεδαφίσει τα κτίρια, αλλά η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών κανονισμών και αδειοδοτήσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος έκρινε ότι τα κτίρια της σπορελαιουργίας, του λεβητοστασίου και η καμινάδα θα πρέπει να διατηρηθούν. Κι αυτό επειδή διαθέτουν χαρακτηριστικά στοιχεία της τυπολογίας των βιομηχανικών κτιρίων της εποχής που κατασκευάστηκαν που τους προσδίδουν ενδιαφέρον και η πρόταση χαρακτηρισμού των εν λόγω κτιρίων συμπληρώνει τα ήδη κηρυγμένα ως διατηρητέα κτίρια του άξονα της Λεωφ. Πειραιώς, δηλαδή αυτά της Adelco (Λ. Αθηνών - Πειραιώς 37) και Ελβύν (Λ. Αθηνών - Πειραιώς 39).
Το τεράστιο απόθεμα
Σε κάθε περίπτωση, το εγχείρημα της αξιοποίησης των διατηρητέων θα πρέπει να επιταχυνθεί. Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη της Διανέοσις, πάνω από το 60% των κτιρίων του κέντρου της Αθήνας είναι κατασκευασμένα πριν από το 1960. Από αυτά περισσότερα ποσοστό άνω του 85% χρήζει παρεμβάσεων αποκατάστασης, εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της λειτουργικότητας και της ενεργειακής του απόδοσης. Κι ενώ τα κτήρια γραφείων του κέντρου αποτελούν «κυψέλες» επιβλητικής αρχιτεκτονικής που συνίστανται από ένα πλήθος γραφείων επιφανείας συνήθως από 10 έως 50 τ.μ., κατά βάση, είναι ενεργοβόρα. Διαθέτουν ακόμη κοινόχρηστους χώρους σε κακή κατάσταση, δεν έχουν σύγχρονα δίκτυα, οι χώροι υγιεινής είναι σε κακοί κατάσταση, ενώ ευρύτερα τα προβλήματα συντήρησης και διαχείρισης είναι δυσεπίλυτα.
Ως λοιπόν, γίνεται αντιληπτό η ανακαίνιση του εν λόγω κτιριακού δυναμικού αποτελεί μία πολλά υποσχόμενη δραστηριότητα, η οποία θα οδηγήσει και στην πλήρη αναμόρφωση της εικόνας του κέντρου. Μάλιστα το μέσο κόστος αποκατάστασης και εκσυγχρονισμού του 70% περίπου των κτιρίων τοποθετείται σε πάνω από 400 ευρώ /τ.μ., ενώ το μέσο κόστος αποκατάστασης είναι υψηλότερο από την αγοραία αξία τους.
