Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ο πανικός που επικράτησε στις ιταλικές αγορές τις απογευματινές ώρες της Δευτέρας, δείχνει ακριβώς την αβεβαιότητα που περιβάλλει το ζήτημα του ιταλικού προϋπολογισμού, το οποίο λαμβάνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις ενόψει των ευρωεκλογών του ερχόμενου Μαΐου.
Το χρηματιστήριο του Μιλάνου έχασε άνω του 2% από τα υψηλά ημέρας και οι αποδόσεις των ομολόγων έγραψαν νέο υψηλό 4 ετών στο 3,32%, καθώς μόλις έγινε γνωστό ότι ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, Τζοβάνι Τρία, θα επέστρεφε εσπευσμένα στη Ρώμη μετά το Eurogroup και μάλιστα δεν θα λάμβανε μέρος στο Ecofin, οι αγορές «τρελάθηκαν».
Η Ιταλία βρίσκεται σαφέστατα σε κρίση με το κόστος δανεισμού να είναι σήμερα υψηλότερο από τον περασμένο Μάιο, όταν οι Ματέο Σαλβίνι και Λουίτζι Ντι Μάιο προκαλούσαν σεισμό στην Ευρώπη με τις ακραίες απαιτήσεις που περιλαμβάνονταν στο «σύμφωνο κυβερνητικής συμβίωσης» της Λέγκας με το Κίνημα Πέντε Αστέρων.
Στο κακό κλίμα ήρθαν να προστεθούν τα στοιχεία που δείχνουν ότι η αγορά αυτοκινήτου (που αναμφίβολα είναι πολύ σημαντική για την ιταλική οικονομία) έχασε μέσα στον Σεπτέμβριο περίπου το ? της δύναμής της, με τις ταξινομήσεις να υποχωρούν κατά 25,3%.
Την ίδια ώρα, οι δηλώσεις των υπουργών Οικονομικών πριν και μετά το χθεσινό Eurogroup, δείχνουν την τεράστια σημασία που έχει για το μέλλον της Ευρώπης η ιταλική κρίση. Οι Ευρωπαίοι μπορεί να ζήτησαν... εξηγήσεις από τον Τρία για τον «φουσκωμένο» προϋπολογισμό, αλλά στις επίσημες δηλώσεις τους στάθηκαν στο θέμα της τήρησης των δημοσιονομικών κανόνων, δείχνοντας ότι ελπίζουν σε συμβιβασμό. Επιδόθηκαν, επίσης, στο απαραίτητο «μασάζ» τονίζοντας ότι υπάρχει χρόνος για διαπραγματεύσεις και σε γενικές γραμμές κράτησαν χαμηλούς τόνους. Ακόμη και ο Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος δέχθηκε νωρίτερα επίθεση από τον Λουίτζι Ντι Μάιο, συγκρατήθηκε.
Ενώ όλοι φοβούνται ότι η Ιταλία θα συγκρουστεί με την Ευρώπη, ελπίζουν παράλληλα στον συμβιβασμό και στην αλά Τσίπρα «kolotoumba». Όμως όσοι παρακολουθούν σε καθημερινή βάση το «φαινόμενο Σαλβίνι» καταλαβαίνουν ότι στην Ιταλία οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές από την Ελλάδα και ότι η κυβέρνηση των λαϊκιστών δεν θα κάνει πίσω γιατί και τα δύο κόμματα δεν έχουν τίποτα να χάσουν από τη σύγκρουση, αλλά μόνο να κερδίσουν.
Με τα ποσοστά της Λέγκας να εκτινάσσονται στις δημοσκοπήσεις, ο Ματέο Σαλβίνι γνωρίζει ότι η στάση του στο προσφυγικό του δίνει συνεχώς πόντους. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι θα πάει την κόντρα με την Ευρώπη για τον προϋπολογισμό στα άκρα. Θα προσπαθήσει να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί σε δημοσιονομικό επίπεδο, με στόχο να βγει πρώτο κόμμα στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 και να γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος των εξελίξεων στην Ιταλία.
Ο Ντι Μάιο, από την πλευρά του, ενώ τα ποσοστά του υποχωρούν, γνωρίζει πολύ καλά πως αν καταφέρει να υλοποιήσει την υπόσχεση για το «εισόδημα του πολίτη», ήτοι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ύψους 780 ευρώ για τους ανέργους, θα έχει την ευκαιρία να κερδίσει μέρος από το έδαφος που έχασε δημοσκοπικά από τον Μάιο μέχρι σήμερα. Όμως, η «ναυαρχίδα» των προεκλογικών εξαγγελιών του Κινήματος Πέντε Αστέρων, κοστίζει 10 δισ. ευρώ, ακριβώς όσο είναι και το χάσμα μεταξύ Κομισιόν και Ιταλίας για το έλλειμμα του προϋπολογισμού.
Γι'' αυτό ο Ντι Μάιο απείλησε τον Τρία με... απόλυση και γι'' αυτό επιμένει να μην υπάρξει καμία μεταβολή στο στόχο του 2,4% για το έλλειμμα. «Κάποιοι ευρωπαϊκοί θεσμοί παίζουν παιχνίδια και τρομοκρατούν τις αγορές με τα σχόλιά τους για τον ιταλικό προϋπολογισμό», δήλωσε χθες ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, «δείχνοντας» τον Μοσκοβισί.
Ο Μοσκοβισί απάντησε, λέγοντας ότι η ιταλική κυβέρνηση θα πρέπει να πει την αλήθεια στον ιταλικό λαό. «Η αύξηση των κρατικών δαπανών κάνει μια κυβέρνηση δημοφιλή, όμως στο τέλος οι φορολογούμενοι είναι αυτοί που πληρώνουν τον λογαριασμό», τόνισε ο Γάλλος αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει καμία εμμονή στην Κομισιόν με τη λιτότητα.
Όλοι πλέον περιμένουν τις αντιδράσεις των οίκων αξιολόγησης. Στις 26 και 31 Οκτωβρίου αναμένεται η «ετυμηγορία» των S&P και Moody'' s, αντίστοιχα, για το ιταλικό αξιόχρεο και αν δεν αλλάξει κάτι προς το καλύτερο στην κόντρα με την Ευρώπη, τότε είναι σαφές ότι η Ιταλία κινδυνεύει με υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο και με δεδομένες τις λεπτές πολιτικές ισορροπίες, αναλυτές από την Ιταλία εκφράζουν φόβους ότι οι ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου θα έχουν τη μορφή δημοψηφίσματος για την ιταλική κυβέρνηση και το ρόλο της Ιταλίας στην Ευρώπη.