Η πυρηνική ενέργεια έχει πραγματικά μεγάλα προβλήματα, γι' αυτό και πολλές χώρες της ΕΕ κλείνουν τους αντιδραστήρες τους - αλλά ο επιταχυνόμενος ρυθμός της κλιματικής αλλαγής προκαλεί δεύτερες σκέψεις. Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία σε μέρη της Ευρώπης σχετικά με τα σχέδια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και του Βελγίου για το κλείσιμο 32 πυρηνικών αντιδραστήρων, που αντιπροσωπεύουν 31,9 GW χωρητικότητας ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς CO2, έως το 2035.
H όλο και αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με το μέλλον της παροχής ενέργειας που αποτυπώνεται και στην έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου και πετρελαίου, επανέφερε στο προσκήνιο τις συζητήσεις για την πυρηνική ενέργεια.
Η τιμή του ακατέργαστου ουρανίου ανέβηκε πάνω από 48 δολάρια ανά λίβρα στα μέσα Οκτωβρίου, πλησιάζοντας στο υψηλό των τελευταίων εννέα ετών στα 50,8 δολάρια τον περασμένο μήνα, καθώς η συνεχιζόμενη παγκόσμια ενεργειακή κρίση και η ευρύτερη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα έχουν αναγκάσει τους ηγέτες σε όλο τον κόσμο να επανεξετάσουν την πυρηνική ως καθαρή και τραπεζική πηγή ενέργειας.
Η Γαλλία, η οποία λαμβάνει το 70% της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνικά, ανακοίνωσε σχέδια για την κατασκευή πολλαπλών νέων, μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων που θα μπορούσαν να εξαχθούν στους γείτονές της.
Ταυτόχρονα, ο νέος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Fumio Kishida δήλωσε πρόσφατα στο Κοινοβούλιο ότι η χώρα πρέπει να επανεκκινήσει πυρηνικούς σταθμούς, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως ο αέρας και η ηλιακή ενέργεια δεν θα είναι αρκετές για να τροφοδοτήσουν την Ιαπωνία τα επόμενα χρόνια.
To Sprott Physical Uranium Trust (SRUUF) ένα fund που εμπορεύεται και επενδύει σε ουράνιο, στοιχηματίζει στη δεδομένη συγκυρία στην επάνοδο της πυρηνικής ενέργειας ως εναλλακτική καθαρή λύση, παρά το γεγονός ότι η διαμάχη για την χρήση της συνεχίζεται αμείωτη. Στο γράφημα απεικονίζεται η αύξηση της τιμής, αλλά και η εισροή επενδυτικών κεφαλαίων με αύξηση της συναλλακτικής δραστηριότητας.
Είναι καθαρή και βιώσιμη η πυρηνική ενέργεια;
Η πυρηνική είναι μια καθαρή πηγή ενέργειας μηδενικών εκπομπών. Παράγει ενέργεια μέσω της σχάσης, η οποία είναι η διαδικασία διαχωρισμού ατόμων ουρανίου για παραγωγή ενέργειας. Η θερμότητα που απελευθερώνεται από τη διάσπαση χρησιμοποιείται για τη δημιουργία ατμού που περιστρέφει έναν στρόβιλο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς τα επιβλαβή υποπροϊόντα που εκπέμπονται από ορυκτά καύσιμα.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πυρηνικής Ενέργειας (NEI), οι Ηνωμένες Πολιτείες απέφυγαν περισσότερους από 476 εκατομμύρια μετρικούς τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα το 2019. Αυτό ισοδυναμεί με την αφαίρεση 100 εκατομμυρίων αυτοκινήτων από το δρόμο και περισσότερες από όλες τις άλλες πηγές καθαρής ενέργειας μαζί.
Διατηρεί επίσης τον αέρα καθαρό απομακρύνοντας χιλιάδες τόνους επιβλαβών ατμοσφαιρικών ρύπων κάθε χρόνο που συμβάλλουν στην όξινη βροχή, την αιθαλομίχλη, τον καρκίνο του πνεύμονα και τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Παρά την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας χωρίς άνθρακα, η πυρηνική ενέργεια παράγει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια σε λιγότερη γη από οποιαδήποτε άλλη πηγή καθαρού αέρα. Μια τυπική πυρηνική εγκατάσταση 1.000 μεγαβάτ στις Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζεται λίγο περισσότερο από 1 τετραγωνικό μίλι για να λειτουργήσει. Η NEI λέει ότι τα αιολικά πάρκα απαιτούν 360 φορές περισσότερη έκταση για να παράγουν την ίδια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας και τα ηλιακά φωτοβολταϊκά εργοστάσια απαιτούν 75 φορές περισσότερο χώρο.
Για να το θέσουμε σε προοπτική, θα χρειαστείτε περισσότερα από 3 εκατομμύρια ηλιακά πάνελ για να παράγετε την ίδια ποσότητα ισχύος με έναν τυπικό εμπορικό αντιδραστήρα ή περισσότερους από 430 ανεμογεννήτριες (ο συντελεστής χωρητικότητας δεν περιλαμβάνεται).
Πυρηνικά απόβλητα
Τα πυρηνικά καύσιμα είναι εξαιρετικά πυκνά. Η πυκνότητά τους είναι περίπου 1 εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από αυτή των άλλων παραδοσιακών πηγών ενέργειας και εξαιτίας αυτού, η ποσότητα χρησιμοποιούμενου πυρηνικού καυσίμου δεν είναι τόσο μεγάλη .
Όλα τα χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα που παράγονται από τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας των ΗΠΑ τα τελευταία 60 χρόνια θα μπορούσαν να χωρέσουν σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου σε βάθος μικρότερο από 10 μέτρα!
Αυτά τα απόβλητα μπορούν επίσης να υποβληθούν σε επανεπεξεργασία και ανακύκλωση, αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν το κάνουν προς το παρόν αυτό. Ωστόσο, ορισμένα προηγμένα σχέδια αντιδραστήρων που αναπτύσσονται θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με χρησιμοποιημένο καύσιμο.
Στις χώρες της Ευρώπης
«Η κατασκευή νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο θα είναι πιθανώς απαραίτητη, αλλά η επέκταση των πιο πρόσφατων πυρηνικών αντιδραστήρων θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό τους», αναφέρει στην επιστολή που έστειλε στον πρωθυπουργό του Βελγίου μια ομάδα πυρηνικών μηχανικών. Το Βέλγιο ετοιμάζει μια δημοπρασία τον Οκτώβριο για να αντικαταστήσει τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα που θα σβήσει με ένα στόλο εργοστασίων που λειτουργούν με αέριο.
Η Γαλλία λαμβάνει περισσότερα από τα δύο τρίτα της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνικά -δίνοντάς της τις χαμηλότερες εκπομπές από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη Γερμανία, όπου τα πυρηνικά παράγουν το 11 % της ενέργειας, ενώ τα ορυκτά καύσιμα αντιπροσωπεύουν το 44 % - το 24 % αυτής από τον άνθρακα.
Η Γερμανία διατηρεί το σχέδιό της να κλείσει τα πυρηνικά της εργοστάσια - μια διαδικασία που επιταχύνθηκε όπως ξέρουμε από την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011. Στην Σουηδία η πυρηνική ενέργεια παράγει τώρα το 42 % της ηλεκτρικής ενέργειας - και η επέκταση αυτού του μεριδίου είναι ένα ζωηρό μέρος της συζήτησης ενόψει των βουλευτικών εκλογών του επόμενου έτους.
Στην Ισπανία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε το 2019 ότι θα απενεργοποιήσει τους επτά πυρηνικούς αντιδραστήρες της χώρας μεταξύ 2025 και 2035, με στόχο να βασιστεί πλήρως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Ωστόσο, οι φετινές αυξανόμενες τιμές ενέργειας, που οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις αυξήσεις του φυσικού αερίου και των τιμών του άνθρακα στην ΕΕ, εφιστούν την προσοχή του κοινού στην πυρηνική ενέργεια που παρέχει το ένα πέμπτο της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Η πυρηνική ενέργεια εξακολουθεί να έχει απόλυτους υποστηρικτές στην ΕΕ. Η Γαλλία, η Σλοβακία και η Φινλανδία χτίζουν νέα εργοστάσια, με πυρηνικά σχέδια σε διάφορα στάδια προετοιμασίας στη Τσεχία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Στην Ιταλία, ο νεοδιορισμένος υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Roberto Cingolani πρότεινε την άνοιξη, ότι η χώρα του -η οποία έχει απορρίψει δύο φορές τα πυρηνικά με δημοψήφισμα- να εξετάσει τους φουτουριστικούς μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR) όταν γίνουν διαθέσιμοι.
«Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το θεωρήσει πηγή καθαρής ενέργειας, θα ήταν καθήκον μας να κάνουμε μια συζήτηση και να εξετάσουμε τους μίνι αντιδραστήρες αφήνοντας στην άκρη κάθε ιδεολογία», δήλωσε ο Cingolani.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμα αποφασίσει επισήμως αν η πυρηνική ενέργεια είναι «πράσινη» ή όχι. Μετά το τελευταίο ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011 η κοινή γνώμη αντιτάχθηκε ακόμα περισσότερο στην πυρηνική ενέργεια, καθώς η ασφάλεια και η προστασία της ζωής και του περιβάλλοντος ιδιαίτερα στο Δυτικό Κόσμο εντάσσονται πολύ ψηλά στον αξιακό του κώδικα.
Επισημαίνουμε όμως ότι και το συγκεκριμένο εργοστάσιο ήταν προγραμματισμένο να τεθεί εκτός λειτουργίας στις αρχές του 2011 έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του αλλά πήρε δεκαετή παράταση λειτουργίας ένα μήνα πριν την καταστροφή.
Οι παράγοντες που συνετέλεσαν ανέκαθεν στα πυρηνικά ατυχήματα, ήταν η κακή κατάσταση των αντιδραστήρων, η παλαιότητα, οι ρωγμές, προηγούμενα ατυχήματα που συγκαλύφθηκαν και η αύξηση της παραγωγής, με ταυτόχρονες οικονομικές περικοπές και ανεπαρκή συντήρηση εις βάρος της ασφάλειας.
Ίσως η λύση θα ήταν οι μικροί «αρθρωτοί» αντιδραστήρες SMR με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα έναντι των μεγάλων και κυρίως με την ευελιξία μεταφοράς τους και συντήρησής τους, ώστε η ασφάλεια να είναι στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Στην ενεργειακή κρίση που ίσως εξελιχθεί σε πολλά επεισόδια τα επόμενα χρόνια, η λύση της πυρηνικής ενέργειας δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποκλειστεί.
