CATL, LG Energy Solutions, Panasonic: τρία επιχειρηματικά ονόματα που μάλλον δεν ξέρουμε πόσο σημαντικά είναι. Αυτές οι τρεις εταιρείες παράγουν αθροιστικά κοντά στο 70% των μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα ανά τον κόσμο. Η κινεζική CATL (Contemporary Amperex Technology) (300750 SHENZHEN) θεωρείται αυτή την στιγμή η μεγαλύτερη στον κόσμο, με μερίδιο που κυμαίνεται από 26% μέχρι 33%, ανάλογα με την ανάλυση που θα κοιτάξει κανείς. Η κορεατική LG Energy Solutions (373220 SEOUL), η οποία ανήκει στον ευρύτερο κορεατικό όμιλο LG, βρίσκεται στην δεύτερη θέση με μερίδιο ανάμεσα στο 21,5% και το 26%.
Η ιαπωνική Panasonic (6752 TOKYO) είναι η γνωστή ιαπωνική πολυεθνική με πάρα πολλά αντικείμενα δραστηριοποίησης, ένα τμήμα της οποίας ασχολείται με μπαταρίες και κατέχει περίπου το 14,5% της αγοράς μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Άλλες επτά εταιρείες κινεζικής, κορεατικής και ιαπωνικής προελεύσεως συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα της παγκόσμιας αγοράς, με μερίδιο αγοράς κοντά στο 95%. Μιλώντας για παγκόσμια αγορά, οι εκτιμήσεις διεθνών μελετητικών εταιρειών ανεβάζουν τον ετήσιο κύκλο εργασιών της αγοράς για το 2021 κοντά στα 27 δις δολάρια, από περίπου 22 δις το 2020. Τα μεγαλεπήβολα σχέδια των παγκόσμιων αυτοκινητοβιομηχανιών εγγυώνται ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης για πολλά ακόμα χρόνια.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, μέχρι το 2030 θα πρέπει να ανεγερθούν τουλάχιστον 70 με 80 gigafactories (χρησιμοποιούμε αυτό τον όρο ακολουθώντας την Tesla η οποία ονομάζει Gigafactories τα εργοστάσια κατασκευής μπαταριών που έχει αναγείρει σε συνεργασία με τους μεγάλους κατασκευαστές μπαταριών) σε όλο τον κόσμο, για να μπορέσει να ικανοποιηθεί η αναμενόμενη ζήτηση. Είναι προφανώς αρκετά δύσκολο να προβλέψει κανείς τον ετήσιο κύκλο εργασιών αυτής της βιομηχανίας σε μερικά χρόνια από τώρα, αλλά δεν είναι καθόλου απίθανο να πλησιάζει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια καθώς θα φτάνουμε στο 2030. Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και τον κύκλο εργασιών αυτών των επιχειρήσεων που προέρχεται από άλλους τομείς, όχι μόνο τα ηλεκτροκινούμενα αυτοκίνητα, αλλά εκεί δεν υπάρχει τόσο ξεκάθαρη εικόνα (ακόμα τουλάχιστον).
Όσο και να τονίσει κάποιος την αυξανόμενη σημασία της βιομηχανίας μπαταριών, όχι μόνο για ηλεκτρικά οχήματα, θα είναι δύσκολο να υπερβάλλει. Η πράσινη μετάβαση στηρίζεται πάνω στην βιομηχανία μπαταριών, για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι αυτός που προαναφέραμε, δηλαδή η αλματώδης ανάπτυξη της βιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων.
Αν η βιομηχανία μπαταριών δεν καταφέρει να ανταπεξέλθει στην ζήτηση που αναμένεται να εκδηλωθεί τα επόμενα χρόνια, ο κόσμος θα κινδυνεύσει να μείνει χωρίς αρκετά αυτοκίνητα. Ο δεύτερος λόγος, εξίσου σημαντικός (ίσως ακόμα πιο σημαντικός), είναι η ανάγκη για την δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης της ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, έτσι ώστε να μπορέσουν να αντικαταστήσουν το μεγαλύτερο μέρος των εργοστασίων που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα. Αυτός ο ρόλος των μπαταριών περνάει σε δεύτερο ρόλο από πλευράς δημοσιότητας, εξαιτίας των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά δεν αφήνει αδιάφορες τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον χώρο.
Αρκεί να υπενθυμίσουμε τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας που παράγονται στα Gigafactories της Tesla, η οποία τα έχει προμηθεύσει σε εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αυστραλία και αλλού. Σε μερικά χρόνια από τώρα, οι μπαταρίες για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος θα έχουν γίνει τόσο σημαντικές που θα μας θυμίζουν την εξάρτηση της οικονομίας από τους μικροεπεξεργαστές, η έλλειψη των οποίων κυριολεκτικά μπορεί να «κόψει τα πόδια» της οικονομίας.
Η βεβαιότητα πως η μεγάλη αύξηση του μεγέθους και της σημασίας της παγκόσμιας αγοράς μπαταριών δεν συνεπάγεται πως δεν υπάρχουν και κάποιες απορίες και ερωτηματικά για το μέλλον.
Ένα θέμα, πολύ σοβαρό κυρίως για τις δυτικές χώρες, είναι η κυριαρχία των ασιατικών εταιρειών στον χώρο. Όπως είπαμε στην αρχή, οι εταιρείες με έδρα την Ασία κατέχουν κοντά στο 95% της παγκόσμιας αγοράς. Ακόμα και τα εργοστάσια της Tesla στις ΗΠΑ, τα οποία τροφοδοτούν τα αυτοκίνητά της, έχουν ανεγερθεί σε συνεργασία με την Panasonic, ενώ η ίδια αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία χρησιμοποιεί μπαταρίες της CATL και της LG Energy για τα αυτοκίνητα που παράγει εκτός ΗΠΑ.
Πέρα από αυτό, και οι μεγάλες επενδύσεις που έχουν ανακοινώσει η Ford και η General Motors για την ανέγερση μεγάλων εργοστασίων κατασκευής μπαταριών μέσα στις ΗΠΑ, θα γίνουν με την συνεργασία κορεατικών εταιρειών, της SK Innovation και της LG Energy αντίστοιχα. Αυτό βέβαια δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, αφού η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία ανήκουν σαφώς στην σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ και δεν προβλέπεται να αλλάξουν εύκολα στρατόπεδο. Είναι όμως γεγονός πως οι ΗΠΑ δεν φαίνεται πως θα μπορέσουν να αποκτήσουν σύντομα αυτόνομη βιομηχανία μπαταριών. Αντίθετα, στην Ευρώπη φαίνεται πως γίνεται μία πιο συστηματική προσπάθεια για την δημιουργία τοπικής βιομηχανίας μπαταριών, με πρωταγωνιστές τον όμιλο Volkswagen και την σουηδική Northvolt (στην οποία είναι μέτοχος και η Volkswagen).
Πέρα όμως από το θέμα της έδρας των εργοστασίων και το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, ένα άλλο πρόβλημα είναι και το γεγονός πως μεγάλο μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας της βιομηχανίας μπαταριών περνά μέσα από την Ασία και κυρίως την Κίνα. Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό για την βιομηχανία επεξεργασίας λιθίου που είναι το σημαντικότερο υλικό για τις μπαταρίες. Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της βιομηχανίας μπαταριών, η εξάρτηση από την Κίνα δεν φαίνεται και ως μία πολύ ασφαλής επιλογή, δεδομένων των τεταμένων σχέσεων με τις ΗΠΑ και πολλές δυτικές χώρες.
Πέρα όμως από το θέμα της εφοδιαστικής αλυσίδας, ένα άλλο σημαντικότατο ζήτημα είναι αυτό του κόστους κατασκευής των μπαταριών το οποίο έχει αρχίσει να μεγαλώνει εδώ και μερικούς μήνες εξαιτίας των αυξήσεων των τιμών των πρώτων υλών, όπως του λιθίου, του νικελίου και των άλλων συστατικών που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες. Ύστερα από πολλά χρόνια συνεχών μειώσεων, αρχίζουν να αυξάνονται οι τιμές των μπαταριών. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως για τα περισσότερα υλικά δεν υπάρχει κάποιου είδους έλλειψη, ίσα ίσα, πολλά από αυτά βρίσκονται σε αφθονία στην επιφάνεια ή στο υπέδαφος της γης, όπως για παράδειγμα το λίθιο.
Όμως η παραμονή της τιμής του σε πολυετή υψηλά επίπεδα δημιουργεί πονοκεφάλους στην αυτοκινητοβιομηχανία και την βιομηχανία μπαταριών, προκαλώντας ακόμα και την παρέμβαση της κινεζικής ηγεσίας η οποία φοβάται πως θα πληγεί ο ρυθμός ανάπτυξης της βιομηχανίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η διοικήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων του χώρου δεν κάθονται βέβαια με σταυρωμένα χέρια. Προσπαθούν να συνάψουν μακροχρόνιες συμφωνίες προμήθειας διαφόρων σημαντικών υλικών απευθείας με τους παραγωγούς προκειμένου να αποφύγουν το ρίσκο των μεταβολών της χρηματιστηριακής τιμής και να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες ποσότητες για την απρόσκοπτη ανάπτυξη των μελλοντικών εργασιών τους, με πρώτη διδάξασα την Tesla.
Άλλες, όπως είδαμε πολύ πρόσφατα με την CATL και την LG Energy και τις κινήσεις τους στην Ινδονησία, συνεργάζονται με τις κυβερνήσεις χωρών που είναι πλούσιες σε πρώτες ύλες (όπως η Ινδονησία με το νικέλιο) για να είναι για πολλά χρόνια δίπλα στην «πηγή». Την ίδια στιγμή βέβαια, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις προσπαθούν να τελειοποιήσουν την τεχνολογία τους και να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις διάφορες πρώτες ύλες.
Ανεξάρτητα πάντως από τους προβληματισμούς, η βιομηχανία μπαταριών θα συνεχίσει να μεγαλώνει με πολύ έντονους ρυθμούς. Όσο μεγαλώνει το μέγεθός της, θα μεγαλώνει και η σημασία της για την παγκόσμια οικονομία. Οποιοδήποτε στραβοπάτημα θα μπορούσε να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες και να θέσει σε σημαντικό κίνδυνο την μετάβαση προς την ηλεκτροκίνηση και την ανεξαρτησία από την παραγωγή ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα. Ανεξαρτησία που έχει αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη σημασία μετά την ρωσική εισβολή και την συνειδητοποίηση της ευρωπαϊκής ενεργειακής γύμνιας.
