Εάν προέκυψε κάτι καινούριο από τη νέα τηλεδιάσκεψη την οποία πραγματοποίησαν οι ηγέτες των «27» – την «ώρα της αλήθειας για την Ευρώπη», όπως την είχαν χαρακτηρίσει ο Εμανουέλ Μακρόν και αρκετοί ακόμη – αυτό είναι αναμφίβολα το γεγονός ότι στο λεξιλόγιο και τον προγραμματισμό τους μπήκε πλέον και επισήμως ο όρος «Ταμείο Ανάκαμψης».
Η αρχική πρόταση της Γαλλίας, την οποία πολύ γρήγορα υιοθέτησαν Ισπανία, Ιταλία και άλλες χώρες κυρίως του Νότου (και η Ελλάδα), μοιάζει να έχει γίνει πλέον αποδεκτή ως «εργαλείο» από το σύνολο των εταίρων, μετά την τέταρτη κατά σειρά σύνοδο κορυφής με αποκλειστικό σχεδόν θέμα τον Covid-19 και τις επιπτώσεις του. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τις δηλώσεις που έκαναν μετά το πέρας της τηλεδιάσκεψης οι πρόεδροι του Συμβουλίου και της Κομισιόν, καθώς (όπως αναμενόταν, εξάλλου) δεν καταβλήθηκε καν προσπάθεια να υπάρξει κοινό ανακοινωθέν.
Από εκεί και πέρα, όμως, παραμένει η αβεβαιότητα και το χάσμα που τροφοδοτεί τις διαφωνίες στην ΕΕ. Είναι δε κάτι που φάνηκε τόσο στις επίσημες δηλώσεις όσο και στα πρώτα δημοσιογραφικά σχόλια μετά τη σύνοδο. Για του λόγου το αληθές, Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέστησαν σαφές ότι δεν υπάρχει για την ώρα σύγκλιση ούτε για την τελική μορφή που θα λάβει το Ταμείο, ούτε για τις μεθόδους με τις οποίες θα αντλήσει τα αναγκαία κεφάλαια – «ύψους τρισ. ευρώ και όχι δισ.», όπως διευκρίνισε η Γερμανίδα πολιτικός – ούτε και στον τρόπο, τους όρους και την αναλογία που θα διατεθούν αυτά προς τα κράτη-μέλη.
«Υπάρχει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στις δωρεάν επιδοτήσεις και τα δάνεια», παραδέχθηκε χαρακτηριστικά η φον ντερ Λάιεν, επιβεβαιώνοντας ότι αυτό θα είναι ένα από τα σημεία-κλειδιά των διαπραγματεύσεων οι οποίες θα διεξαχθούν τις επόμενες εβδομάδες, με ευθύνη της Κομισιόν. Η ίδια δήλωσε, επίσης, ότι ακούστηκαν πολλές διαφορετικές ιδέες, καθώς και ότι θα αναζητηθούν λύσεις οι οποίες θα επιχειρούν να τις γεφυρώνουν.
Ασαφές χρονοδιάγραμμα
Ωστόσο, σε μία ακόμη ένδειξη των μεγάλων δυσκολιών που υπάρχουν, απέφυγε να δώσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα – έστω κι αν τόσο η ίδια όσο και ο Μισέλ χρησιμοποίησαν τον όρο «το συντομότερο δυνατό». Κι αυτό παρά το γεγονός ότι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν πως η πρόεδρος της Κομισιόν δεσμεύτηκε να παρουσιάσει μια συνολική πρόταση ως τις 6 Μαΐου, που θα περιλαμβάνει δύο σκέλη, στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους: Αφενός το Ταμείο Ανάκαμψης και αφετέρου, τον νέο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-'27.
Με βάση πάντως τα όσα έχουν προηγηθεί, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ποιος από τους «27» υποστήριξε τι στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης κορυφής, ούτε ποιοι ηγήθηκαν του στρατοπέδου των δωρεάν επιδοτήσεων και εκείνου των (υπό όρους) δανείων. Ούτε, βεβαίως, να κατανοήσουμε ότι όλοι κατέβαλαν προσπάθειες ώστε να βγει από τη δύσκολη θέση ο Ιταλός πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, και να αποκτήσει το δικαίωμα να ισχυριστεί μετά το τέλος των συνομιλιών ότι πρόκειται για «σημαντική επιτυχία».
Ειδικά η Γερμανία και οι σύμμαχοί της στον ευρωπαϊκό Βορρά επέλεξαν αυτή τη φορά να κρατήσουν μάλλον χαμηλούς τόνους και να κάνουν κάποιες υποχωρήσεις σε επίπεδο συμβολισμών και διακηρύξεων. Χωρίς αυτό να σημαίνει, πάντως, ότι άλλαξαν θεμελιακά τις θέσεις τους.
Ξεχάστε την αμοιβαιοποίηση χρέους
Η Ανγκελα Μέρκελ, μάλιστα, σε δηλώσεις που έκανε αμέσως μετά το τέλος του Συμβουλίου, ξεκαθάρισε για μια ακόμη φορά ότι το Βερολίνο δεν δέχεται και δεν θα δεχθεί αμοιβαιοποίηση του χρέους στο πλαίσιο της ΕΕ ή έκδοση ευρωομολόγων. Όσο για το Ταμείο Ανάκαμψης, διευκρίνισε ότι «πρώτα πρέπει να καθοριστεί για ποιον σκοπό προορίζονται τα χρήματα, μετά ποιοι κλάδοι έχουν ανάγκη από τι και μόνο τότε το συνολικό ύψος των κεφαλαίων του».
Η σειρά αυτή, όπως είναι προφανές, δεν προμηνύεται εύκολη ή γρήγορα κατάληξη. Αν μη τι άλλο όχι πριν αναλάβει τη σκυτάλη της εξάμηνης προεδρίας της ΕΕ η Γερμανία, την 1η Ιουλίου.
