Κάθε μέρα και πιο απίστευτα μοιάζουν τα οικονομικά στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και το σίγουρο είναι πως ζούμε την πιο βίαιη συρρίκνωση οικονομικής δραστηριότητας που έχει καταγραφεί ποτέ. Μέσα σε πέντε εβδομάδες η ισχυρότερη οικονομία στον πλανήτη έχασε 26,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, όταν σε μία δεκαετία, την περίοδο 2010-2020, κατάφερε να δημιουργήσει 22 εκατομμύρια νέες δουλειές. Την ίδια ώρα, οι δείκτες PMI υποδεικνύουν ότι στο δυσμενές σενάριο η ύφεση μπορεί να φτάσει – και μάλιστα στις ανεπτυγμένες οικονομίες - στο αδιανόητο επίπεδο του 50%.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Από τα μέσα Μαρτίου, όταν ξεκίνησε το εκτεταμένο lockdown σε Ευρώπη και ΗΠΑ ήταν φανερό ότι τα στοιχεία που θα αντανακλούσαν το μέγεθος της οικονομικής καταστροφής που συντελείται λόγω της πανδημίας θα ήταν αυτά που θα δημοσιεύονταν τον Απρίλιο. Από τότε μέχρι σήμερα πολλά έχουν ειπωθεί από αναλυτές, οικονομολόγους, επενδυτές και πολιτικούς, για το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης. Τίποτα όμως τελικά δεν συγκρίνεται με τα πραγματικά στοιχεία για τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη.
Χθες, ανακοινώθηκαν τα στοιχεία για τους δείκτες PMI, που δίνουν εικόνα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ενώ παρουσιάστηκαν και τα εβδομαδιαία στοιχεία για τις αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας στις ΗΠΑ. Τα αποτελέσματα των ερευνών PMI σε Ευρώπη και ΗΠΑ είναι πραγματικά δύσκολο να τα πιστέψει κανείς. Διότι υποδεικνύουν πως η παγκόσμια οικονομία «μηδένισε» τον Απρίλιο, καθώς η επιχειρηματική δραστηριότητα «πάγωσε» εντελώς, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ. Γνωρίζαμε ότι ποτέ ξανά δεν είχαν σταματήσει με τόσο μαζικό τρόπο τα εργοστάσια σε ολόκληρο τον πλανήτη ταυτόχρονα και αυτό φάνηκε στις μετρήσεις, όχι όμως στον απόλυτο βαθμό.
Οι σύνθετοι δείκτες PMI βρέθηκαν σε ιστορικό χαμηλό τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωζώνη, με τον κλάδο των υπηρεσιών να εμφανίζει σημάδια πλήρους διάλυσης. Ο PMI υπηρεσιών στις ανεπτυγμένες οικονομίες υποχώρησε στο 22,5 επίπεδο κατά 13 μονάδες χαμηλότερο από το προηγούμενο ιστορικό χαμηλό, που καταγράφηκε την περίοδο 2008-09 (υπενθυμίζεται ότι όταν ο δείκτης είναι κάτω από το 50 δείχνει συρρίκνωση της δραστηριότητας). Ο μεταποιητικός PMI κατέρρευσε και αυτός αλλά δεν ξεπέρασε το χαμηλό του 2008-09.
Σύμφωνα με την Capital Economics, οι δείκτες PMI υποεκτιμούν το μέγεθος της καταστροφής. Οι έρευνες διενεργούνται με ερωτηματολόγια τα οποία ρωτούν τα αρμόδια στελέχη των επιχειρήσεων για το αν η παραγωγή, οι παραγγελίες ή η απασχόληση αυξήθηκαν ή μειώθηκαν σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, αλλά όχι πόσο μεγάλη ήταν μεταβολή. Επομένως, το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις σήμερα δεν παράγουν απολύτως τίποτα λόγω του lockdown δεν φαίνεται στη μέτρηση.
Αυτό σημαίνει ότι ενώ οι μετρήσεις των δεικτών PMI αντιστοιχούν σε συρρίκνωση του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών κατά 9% στο τρίμηνο και σε ετησιοποιημένη βάση, η πραγματικότητα ίσως είναι πολύ χειρότερη. Γι’ αυτό το λόγο η Capital Economics εκτιμά ότι συνολικά οι ανεπτυγμένες οικονομίες μπορεί να δουν το ΑΕΠ στο -50% στο β’ τρίμηνο. Στο σύνολο του 2020 προβλέπει παγκόσμια ύφεση 5,5% όταν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2008-09 η ύφεση περιορίστηκε στο 0,5%.
Όσο για την ανεργία, η εικόνα είναι εντελώς αποκαρδιωτική και δείχνει ότι η ανοικοδόμηση της οικονομίας και η επιστροφή των πολιτών στις δουλειές τους θα είναι ένα στοίχημα που θα πρέπει με κάθε τρόπο να κερδηθεί γιατί σε διαφορετική περίπτωση η επόμενη πενταετία θα είναι από τις πιο δύσκολες του αιώνα.
Τα 26,5 εκατομμύρια των Αμερικανών πολιτών που υπέβαλαν αίτηση για επίδομα ανεργίας τις τελευταίες πέντε εβδομάδες είναι η μία όψη του νομίσματος, αν και η Capital Economics εκτιμά ότι ειδικά στις ΗΠΑ, η απασχόληση θα ανακάμψει ταχύτερα από άλλες οικονομίες. Πάντως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεγαλύτερη σε διάρκεια άνθηση της απασχόλησης στην ιστορία «διαγράφηκε» μέσα σε μόλις 35 ημέρες. Αναλυτές τοποθετούν το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ να ξεπερνά το 10% χωρίς κανείς να γνωρίζει αν θα υπάρξει δεύτερο κύμα της πανδημίας που θα ήταν απόλυτα καταστροφικό.
