Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η επίσημη έξοδος από τα μνημόνια πυροδότησε στο διεθνή Τύπο μπαράζ δημοσιευμάτων και αναλύσεων για το θέμα, για τις επιπτώσεις των προγραμμάτων στη χώρα αλλά και για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Όλοι μιλούν για μία περίοδο που φτάνει στο τέλος της χωρίς ωστόσο να τελειώνουν τα βάσανα για τους Έλληνες.
Η αλήθεια είναι ότι όχι μόνο οι προκλήσεις παραμένουν, αλλά η χώρα στην ουσία κινδυνεύει να αποκλειστεί δια παντός από τις αγορές και τις μακροπρόθεσμες ξένες επενδύσεις, εγκλωβισμένη στις πολιτικές εμμονές της ελληνικής κυβέρνησης.
Χθες, για παράδειγμα, μετά το διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα, το χρηματιστήριο υποχώρησε και παραλίγο να χάσει τις 700 μονάδες, με τις τράπεζες να επιστρέφουν σε επίπεδα Νοεμβρίου 2017. Το Χρηματιστήριο της Αθήνας βρίσκεται αρκετά υψηλότερα από τα χαμηλά του 2012 αλλά αυτό έλειπε να «δείχνει» χρεοκοπία. Βρίσκεται επίσης σχεδόν στα μισά από τις 1.358 μονάδες του Μαρτίου του 2014. Αλλά κάποιοι συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι δεν έγινε τίποτα κακό το 2015.
Η αγορά δεν ανακάμπτει διότι, πολύ απλά, από τότε μέχρι σήμερα η χώρα δεν ακολούθησε μια ομαλή πορεία και ο αντίκτυπος των κινήσεων Τσίπρα, Βαρουφάκη και λοιπών, δεν είναι μόνο στο ΑΕΠ και στο χρέος, ούτε μπορεί έυκολα να μετρηθεί σε 80, 100 ή 200 δις. Είναι κυρίως το τεράστιο και ίσως μη αναστρέψιμο πλήγμα στην εμπιστοσύνη προς τη χώρα μας.
Αναλυτές από το City του Λονδίνου με τους οποίους επικοινώνησε το Liberal.gr, παρομοιάζουν την Ελλάδα σήμερα με έναν ασθενή που μετά από μία εξαιρετικά δύσκολη επέμβαση παραμένει στην εντατική, εκτιμώντας παράλληλα ότι οι καθυστερήσεις της διακυβέρνησης Τσίπρα και τα πολλά ανοιχτά ζητήματα ευθύνονται για την μη προσέλκυση επενδύσεων.
Οι διεθνείς επενδυτές βλέπουν την Ελλάδα σαν μία χώρα που συνεχίζει να είναι αποκλεισμένη και η οποία προσπαθεί να επιστρέψει με πολύ αργό βηματισμό. Έτσι ερμηνεύουν το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι της διέθεσαν κεφάλαια για να μπορεί να αποφύγει τις αγορές τα επόμενα δύο χρόνια.
Όμως, οι εστίες αβεβαιότητας παραμένουν πολυάριθμες με αποτέλεσμα τυχόν δυσμενείς εξελίξεις να μην φαντάζουν πλέον και τόσο απρόσμενες. Ο λόγος για την κόντρα της ιταλικής κυβέρνησης με την Ευρώπη και την τουρκική κρίση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Ακόμη και στην περίπτωση που οι επενδυτές έκριναν τον «βαθμό επικινδυνότητας» των ελληνικών τίτλων χωρίς να λαμβάνουν υπόψη εξωγενείς παράγοντες, η βαθμολογία της ελληνικής κυβέρνησης είναι τέτοια που δικαιολογεί την παραμονή του κόστους δανεισμού της χώρας πάνω από το 4%, σε επίπεδα δηλαδή μνημονίου και όχι «κανονικότητας».
«Αν πρέπει να βάλουμε μία ταμπέλα για την κατάσταση της Ελλάδας αυτή τη στιγμή, δεν θα λέγαμε ότι είναι μία χώρα εκτός μνημονίων αλλά μία οικονομία οι συνθήκες στην οποία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εξωγενείς παράγοντες. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχει λάβει μέτρα που να δείχνουν ότι η ίδια η κυβέρνηση πιστεύει σε αυτά, ότι εφαρμόζει το «δικό της» πρόγραμμα», σημειώνει αναλυτής επενδυτικού οίκου με έδρα στο City του Λονδίνου.
Προσθέτει, δε, ότι ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να εφαρμόζει, έστω και καθυστερημένα το μνημόνιο, αλλά με... λάθος τρόπο αφού ο ίδιος πιστεύει ότι η οικονομία μπορεί να ανακάμψει με περισσότερο κράτος και λιγότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Έτσι, δεν κοιτάζει το πως θα χτίσει γερές βάσεις, όπως για παράδειγμα ένα σταθερό φορολογικό σύστημα και άλλα κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά περιορίζεται σε ένα μείγμα μνημονιακών πολιτικών – γιατί έτσι πρέπει – και παροχολογίας.
Αποτέλεσμα είναι η χώρα να κινδυνεύει με μόνιμο αποκλεισμό από τις αγορές, που σημαίνει ότι πολύ δύσκολα θα δούμε τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων να πλησιάζουν έστω στο επίπεδο της Πορτογαλίας, χαμηλότερα από το 2%.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων τους επόμενους μήνες θα κινούνται σαν φτερό στον άνεμο, όπου άνεμος είναι οι εξελίξεις στις διεθνείς αγορές και κυρίως σε ότι αφορά την Ιταλία. Όπως και να' χει, εκτιμά ότι οι αποδόσεις των ελληνικών τίτλων το πιθανότερο είναι να κινηθούν ανοδικά στο επόμενο διάστημα καθώς ολόκληρος ο πλανήτης έχει εισέλθει σε φάση αύξησης των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ φτάνει στο τέλος της και οι ανησυχίες για τον εμπορικό πόλεμο διατηρούνται.
Το μόνο που δεν υπάρχει σήμερα να μας θυμίζει τα 8 χρόνια των μνημονίων είναι το επίσημο κείμενο που πολλοί βουλευτές δεν διάβαζαν, αλλά ψήφιζαν, και άλλοι δεν έδιναν καμία σημασία στο τι λέει αφού το μοναδικό που τους ενδιέφερε ήταν η καρέκλα της εξουσίας. Όλα τα υπόλοιπα είναι ίδια.
Σκληροί δημοσιονομικοί στόχοι, συμφωνημένα προαπαιτούμενα, ψηφισμένα μέτρα λιτότητας, μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμοστούν και βέβαια αξιολογήσεις. Ακόμη και προληπτική γραμμή στήριξης έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση, το λεγόμενο κεφαλαιακό «μαξιλάρι» το οποίο καλύπτει τις ανάγκες χρηματοδότησης τα επόμενα δύο χρόνια. Όμως μας ενδιαφέρει το πως μας βλέπουν οι αγορές, αφού θα πρέπει σταδιακά να επιστρέψουμε σε αυτές καλύπτοντας μόνοι μας τις χρηματοδοτικές ανάγκες και όχι βασιζόμενοι στα χρήματα των Eυρωπαίων. Όσο παραμένουμε αποκλεισμένοι τόσο θα καθυστερούμε την επιστροφή στην κανονικότητα.
(Φωτογραφία AP)
