Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που οι Dow Jones και S&P 500, οι δύο βασικοί δείκτες αναφοράς για τις παγκόσμιες αγορές, σημείωσαν τόσο μεγάλη πτώση παραμονή Χριστουγέννων. Ο δείκτης των κολοσσών της Wall Street υποχώρησε 2,7% καταγράφοντας χαμηλό 20 μηνών, ενώ ο βιομηχανικός Dow έγραψε μία μαύρη σελίδα στην 122 ετών ιστορία του καταρρέοντας κατά 2,9%. Ακολούθησε, ανήμερα των Χριστουγέννων, η κατρακύλα του Nikkei στο Τόκιο – με απώλειες 5% - και πλέον κανείς δεν περιμένει τον Άη Βασίλη στις παγκόσμιες αγορές.
Ακόμη και αν το «φαινόμενο του Άη Βασίλη» κάνει την εμφάνισή του καθυστερημένα με ένα μίνι ράλι στις επόμενες συνεδριάσεις, αυτό που θα μείνει είναι τα αλλεπάλληλα χτυπήματα στη Wall και το κλίμα ακραίας αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα οι μεγαλύτεροι δείκτες στον κόσμο να έχουν εισέλθει σε «bear market» (όταν ένας κλάδος ή μία αγορά υποχωρεί άνω του 20% σε σύγκριση με τα πρόσφατα υψηλά της) και οι περισσότερες κατηγορίες επενδύσεων να μην έχουν φέρει κέρδη μέσα στο 2018.
Αυτός ο ζοφερός συνδυασμός συμβαίνει πολύ σπάνια – έχει να παρατηρηθεί πάνω από 20 χρόνια σύμφωνα με αναλυτές – και καθιστά ακόμη πιο θολό τον επενδυτικό ορίζοντα για το 2019. Οι «ταύροι» των αγορών, αλλά και οι πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο, δεν θα θέλουν να θυμούνται τη χρονιά που τελειώνει σε λίγες ημέρες καθώς οι επενδυτές ήταν… χαμένοι από χέρι και οι μεγιστάνες έχασαν πάνω από 500 δισ. δολάρια.
Είναι δυνατόν μέσα στο ίδιο έτος οι μεγαλύτερες αγορές του κόσμου να εμφανίζουν τρομακτικές απώλειες, την ίδια ώρα τα ομόλογα να υποχωρούν και παράλληλα πετρέλαιο αλλά και χρυσός να καταγράφουν πτώση;
Κι όμως, μέσα στο έτος που φτάνει στο τέλος του οι παγκόσμιες μετοχές έχασαν πάνω από 5%, τα ομόλογα κατέγραψαν απώλειες της τάξης του 3%, ενώ το Brent έχει υποχωρήσει κατά 10%. Θα περίμενε κανείς, λοιπόν, τουλάχιστον ο χρυσός, που θεωρείται το βασικό ασφαλές καταφύγιο για τους επενδυτές, να κινηθεί ανοδικά καθώς παραδοσιακά «απορροφά» σημαντικές ροές κεφαλαίων όταν πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές. Παρ' όλα αυτά, ακόμη και η τιμή του χρυσού σημείωσε πτώση 7% από τα υψηλά του περασμένου Ιανουαρίου, εγκλωβίζοντας την επενδυτική κοινότητα σε μία δίνη νευρικότητας και ανησυχιών για κάθε πιθανή οικονομική και γεωπολιτική εξέλιξη.
Μέχρι και οι τεχνολογικές μετοχές στη Wall Street και το χρηματιστήριο του Τόκιο εισήλθαν σε «bear market» λίγο πριν τα Χριστούγεννα, αποδεικνύοντας ότι οι ευκαιρίες που είχαν οι επενδυτές για να βγουν κερδισμένοι στο σύνολο του 2018 ήταν εξαιρετικά περιορισμένες. Η «πτώση» των μετοχών FANG (Facebook, Apple, Netflix, Google), οι οποίες πρωταγωνίστησαν στην αδιάλειπτη άνοδο από το 2009 μέχρι σήμερα, χάνουν όλες πάνω από 20% από τα πρόσφατα υψηλά τους λόγω των ανησυχιών για την κερδοφορία τους και της «παράκρουσης» που προκαλεί στις ΗΠΑ η κόντρα του Ντόναλντ Τραμπ με την Fed για τα επιτόκια.
Προβλήματα υπάρχουν παντού. Όχι απλά προβλήματα αλλά εστίες αβεβαιότητας που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μία νέα παγκόσμια κρίση. Το Brexit είναι ένα από αυτά, αν και οι αγορές δείχνουν να μην πιστεύουν ότι θα επικρατήσει το χειρότερο σενάριο. Ανησυχίες υπάρχουν επίσης για την ευρωπαϊκή οικονομία, όπου τα δημοσιονομικά προβλήματα σε Ιταλία και Γαλλία απειλούν με νέες αναταράξεις, ενώ η Κίνα αποτελεί μόνιμο «κίνδυνο» για το 2019 σχεδόν σε όλες τις αναλύσεις μεγάλων επενδυτικών οίκων για τις προοπτικές του νέου έτους.
Αναμφίβολα, ο μεγάλος κίνδυνος είναι ο εμπορικός πόλεμος, ο οποίος τείνει να γίνει τεχνολογικός, αφού πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το μπαράζ επιβολής δασμών είναι μόνο η αρχή μίας ευρύτερης μάχης για την επικράτηση στην 4η βιομηχανική επανάσταση. ΗΠΑ και Κίνα ακονίζουν τα ξίφη τους και είναι έτοιμες να μονομαχήσουν με τις τιμές των εμπορευμάτων να δέχονται διαδοχικά χτυπήματα.
Ναι μεν αλλά από την Goldman
Στις προβλέψεις της για το 2019, η Goldman Sachs βλέπει το ποτήρι και «μισοάδειο» αλλά και «μισογεμάτο». Σύμφωνα με την αμερικανική επενδυτική τράπεζα, οι αγορές σήμερα επηρεάζονται κατά κύριο λόγο από τις ανησυχίες για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η καμπύλη των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων «δείχνει» φόβο ακόμη και για ύφεση, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
Παρ' όλα αυτά, η Goldman εκτιμά ότι η απαισιοδοξία είναι υπερβολική, τονίζοντας ότι παρά το φρένο που δείχνει να πατάει, το momentum για την αμερικανική οικονομία παραμένει ισχυρό και αναμένεται ανάπτυξη 2,7% στο δ' τρίμηνο. Επιπλέον, υπάρχουν κάποια άλλα θετικά στοιχεία – όπως το «πλεόνασμα» του ιδιωτικού τομέα και η αύξηση των εισοδημάτων – που βελτιώνουν την εικόνα. Ταυτόχρονα, οι αναλυτές της Goldman, Γιαν Χάτζιους και Σβεν Γιάρι Στεν, βλέπουν την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία να ανακάμπτει και τη μεγάλη πτώση στις τιμές του πετρελαίου να δίνουν ώθηση στις καταναλωτικές δαπάνες σε Ευρώπη και Ιαπωνία. Συμπερασματικά, η Goldman θεωρεί ότι ο κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ και σε άλλες μεγάλες οικονομίες είναι εξαιρετικά περιορισμένος για το 2019 διότι οι παραδοσιακές αιτίες μιας ύφεσης, όπως η υπερθέρμανση της οικονομίας και οι χρηματοπιστωτικές ανισορροπίες, δεν έχουν ακόμη ξεπεράσει το «επίπεδο συναγερμού».
