Του Παναγιώτη Στάθη
Μάχη δίχως αύριο για 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους, αλλά και με τεράστιο δημοσιονομικό αντίκτυπο που -σε περίπτωση πλήρους αποδοχής- αγγίζει τα 26 δισ. ευρώ, είναι αυτή που εκτυλίσσεται σήμερα το πρωί στο Συμβούλιο της Επικρατείας σχετικά με τα αναδρομικά. Η υπόθεση οδηγήθηκε σε οριστική κρίση δεδομένων των εκκρεμών τουλάχιστον 6.000 ομαδικών αγωγών στα κατώτερα δικαστήρια (Διοικητικά Πρωτοδικεία - Εφετεία) και κυρίως των αντικρουόμενων δικαστικών αποφάσεων για τη χορήγηση ή όχι αναδρομικών, το ύψος τους, την περίοδο που δικαιούνται κ.λπ. Χαρακτηριστικό επίσης είναι πως στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ έχουν υποβληθεί πάνω από 1,6 εκατομμύρια αιτήσεις.
Το διακύβευμα είναι τεράστιο και το αλαλούμ δεν επρόκειτο ποτέ να επιλυθεί, αν δεν υπήρχε μια ξεκάθαρη απόφαση εκ μέρους της διοίκησης. Η πολιτική ηγεσία και ο ΕΦΚΑ επέλεξαν μάλιστα μετά την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, που έκρινε τον περασμένο Οκτώβριο αντισυνταγματικά βασικά κομμάτια του νόμου Κατρούγκαλου, να λήξει άπαξ και διά παντός την υπόθεση στέλνοντάς την σε δίκη «μια κι έξω» στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Εκεί είναι ξεκάθαρο πως αφενός οι συνταξιούχοι διεκδικούν επιστροφή του συνόλου των αναδρομικών από τις περικοπές του 2012 και εντεύθεν, ενώ ο ΕΦΚΑ λέει πως ουσιαστικά δεν πρέπει να υπάρξουν αναδρομικά και αφήνει (όπως και πολλοί νομικοί) παράθυρο για αναδρομικά ενός 10μήνου, δηλαδή από την έκδοση της προηγούμενης απόφαση του ΣτΕ το 2015 έως και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου το 2016. Παρέμβαση -ως όφειλε βέβαια- υπέρ του ΕΦΚΑ έκανε το ελληνικό Δημόσιο διά του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, συντασσόμενο με την άποψη πως η καταβολή αναδρομικών θα προκαλέσει στο Δημόσιο «τεράστια οικονομική βλάβη» στην περίπτωση που η απόφαση θα είναι αρνητική για τα συμφέροντα του Δημοσίου.
Τα ποσά
Το έγγραφο απόψεων του ΕΦΚΑ (με την παρέμβαση υπέρ του τού Δημοσίου) που περιλαμβάνεται στην εισήγηση του εισηγητή της υπόθεσης (ο οποίος απλώς παραθέτει τα ζητήματα χωρίς να έχει δικαίωμα έκφρασης γνώμης, πλην του παραδεκτού το οποίο αποδέχεται) από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας υπολογίζεται ότι το συνολικό ύψος της δαπάνης που θα επιβαρυνθούν ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ αν κληθούν να επιστρέψουν σε όλους τους συνταξιούχους τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 είναι:
- Για την περίοδο 1/1/2013 - 9/6/2015: 8,742 δισ. για τις κύριες και 1,948 για τις επικουρικές, σύνολο 10,690 δισ. ευρώ.
- Για την περίοδο 10/6/2015 - 11/5/2016 (το περίφημο 10μηνο): 3,262 δισ. για τις κύριες και 723 εκατ. ευρώ για τις επικουρικές, σύνολο 3,985 δισ. ευρώ.
- Για την περίοδο 12/5/2016 - 31/12/2018: 9,471 δισ. για τις κύριες και 2,109 δισ. ευρώ για τις επικουρικές, σύνολο 11,580 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα δηλαδή με τα επίσημα στοιχεία, μόνο για το περίφημο 10μηνο - 11μηνο το κόστος αγγίζει τα 4 δισ. (3,985 δισ.). Συνολικά τα αναδρομικά από το 2013 και εντεύθεν (αν φτάνουν μέχρι το 2018) αγγίζουν τα 26 δισ. ευρώ.
Ουσιαστικά δηλαδή κρίνονται τα αναδρομικά από τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 σε κύριες και επικουρικές, όπως επίσης και την καθ' ολοκληρίαν κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας από το 2013. Δηλαδή σχεδόν όλης της επταετίας της κρίσης.
Οι δύο πλευρές
Σε πιλοτική δίκη έπειτα από αίτημα του ΕΦΚΑ στις 15 Νοεμβρίου οδηγείται μια ομαδική αγωγή 46 συνταξιούχων του ΟΤΕ, η οποία κατατέθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών και εγείρει αξιώσεις για όλη τη λεγόμενη μεταβατική περίοδο, δηλαδή από το 2013 έως και το 2019. Οι 46 συνταξιούχοι του ΟΤΕ ζητούν από 5.600 έως 62.394 ευρώ, ανάλογα με την απώλεια που είχε ο καθένας για 80 μήνες από τις περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012, οι οποίες κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές από το ΣτΕ.
Υπέρ των εναγόντων συνταξιούχων του ΤΑΠ-ΟΤΕ παρεμβαίνουν 17 φυσικά πρόσωπα και σύλλογοι συνταξιούχων, όπως ο Πανελλήνιος Σύλλογος Συνταξιούχων ΟΤΕ, οι σύλλογοι συνταξιούχων της Εθνικής, της Εμπορικής, της Ιονικής - Λαϊκής Τράπεζας κ.ά. Υπέρ του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ παρεμβαίνει το ελληνικό Δημόσιο μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Το Δημόσιο
Το Δημόσιο παρεμβαίνει υπέρ του ΕΦΚΑ προτάσσοντας «αυξημένο και άμεσο έννομο συμφέρον», καθώς η όποια δικαστική απόφαση θα προκαλέσει στο Δημόσιο «τεράστια οικονομική βλάβη» στην περίπτωση που θα είναι αρνητική για τα συμφέροντά του. Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως λέει, θα εξαναγκαστεί στο πλαίσιο της εγγυητικής του ευθύνης για την καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων και προκειμένου να μη διακινδυνεύσει η βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος να καταβάλει «τεράστια χρηματικά ποσά ως κρατική χρηματοδότηση».
Το κρίσιμο ζήτημα
Εξαιρετικά κρίσιμο για την έκβαση της δίκης είναι ένα ζήτημα που προέκυψε μετά την έκδοση της πρόσφατης απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, που δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2019 και έκρινε αντισυνταγματικές βασικές γραμμές του νόμου Κατρούγκαλου.
Το θέμα για τους συνταξιούχους, πάνω στο οποίο πατάει ο ΕΦΚΑ, είναι πως κρίθηκε συνταγματικός ο επανυπολογισμός των κύριων συντάξεων στη βάση των ποσών που καταβάλλονταν στις 31/12/2014. Συνεπώς, σου λέει ο ΕΦΚΑ, οι περικοπές του 2012 κρίθηκαν έτσι έμμεσα συνταγματικές ακόμη και για το διάστημα πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή για την 3ετία 1/1/2013 - 11/5/2016.
Διάσταση
Το θέμα όμως είναι πως το 2015 η Ολομέλεια του ίδιου Δικαστηρίου είχε κρίνει ευθέως αντισυνταγματικές εκείνες τις περικοπές του 2012 (μνημόνιο 2). Ο ΕΦΚΑ αντιλέγει όμως πως η αντισυνταγματικότητα του 2015 προέκυψε για τυπικούς λόγους -έλλειψη εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης- και όχι για ουσιαστικούς. Στη βάση αυτών των ισχυρισμών εκτιμά πως επιλύθηκε πλέον με την πρόσφατη κρίση (Οκτώβριος 2019 ΣτΕ) και το ζήτημα της συνταγματικότητας για την περίοδο 1/1/2013 έως 11/5/2016, δηλαδή πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Να σημειωθεί πως μέσα σε αυτή την περίοδο βρίσκεται και το περίφημο 10μηνο - 11μηνο, μεταξύ της προηγούμενης απόφασης του ΣτΕ (10/6/2015) και της ψήφισης του νόμου Κατρούγκαλου (12/5/2016). Με αυτό το σκεπτικό, ο ΕΦΚΑ ζητά να απορριφθεί η σχετική αγωγή ως αβάσιμη για το σύνολο του επίδικου χρονικού διαστήματος (2013-2019).
Σε αυτή την άποψη κατατείνει και το Δημόσιο, αναφέροντας πως με την απόφαση του 2019 επιλύεται και το ζήτημα της «ουσιαστικής συνταγματικότητας και συμφωνίας προς την ΕΣΔΑ των μειώσεων των συντάξεων κ.λπ. που θεσπίσθηκαν με τις επίμαχες διατάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, για το προγενέστερο της ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου χρονικό διάστημα (ήτοι το από 1-1- 2013 έως 11-5-2016), το οποίο είχε παραμείνει σε εκκρεμότητα και δεν είχε επιλυθεί οριστικά».
2-3 μήνες
Οι συνταξιούχοι αναφέρουν πως οι περικοπές του 2012 συνιστούν παράβαση του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (σεβασμός της περιουσίας), ενώ παραβιάζουν και μια σειρά από συνταγματικές διατάξεις, όπως η αρχή της αναλογικότητας, η αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη, το δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης κ.ά. Ο κορμός βασίζεται στις αποφάσεις του ΣτΕ του 2015 που ακύρωσαν ως αντισυνταγματικές τις μειώσεις του 2012.
Μετά τη δίκη θα ακολουθήσουν Διασκέψεις των Συμβούλων ενώ η απόφαση εκτιμάται πως θα πρέπει να αναμένεται 2-3 μήνες μετά.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί σήμερα Παρασκευή
