Ο σημερινός αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποστηρίζει ότι με πράξη νομοθετικού περιεχομένου - σε περίπτωση φυσικά που σχηματίσει κυβέρνηση - θα μειώσει τον ΦΠΑ στα τρόφιμα αλλά και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα στο ελάχιστο επίπεδο της ΕΕ.
Για να υλοποιηθούν αυτά τα δύο μέτρα από τον Ιούλιο και μετά - δηλαδή για ολόκληρο το β’ εξάμηνο - θα χρειαστούν περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ καθώς το ετήσιο κόστος από την μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα είναι 1,5 δισ. ευρώ ενώ άλλα 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση απαιτούνται για να μειωθεί ο ειδικός φόρος στα καύσιμα.
Από την άλλη, ο πρωθυπουργός έχει και αυτός κάνει λόγο για μέτρα στήριξης εντός του 2023 λέγοντας ότι αν υπάρξει ο δημοσιονομικός χώρος, θα εξεταστεί η επέκταση του market pass. Για να καλυφθούν οι πολίτες με ανάλογο τρόπο που καλύφθηκαν και στο πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς, απαιτούνται περίπου 600 εκατ. ευρώ για ολόκληρο το β’ εξάμηνο. Αυτή είναι η «ποσοτικοποίηση» των όσων ακούγονται από τους δύο αρχηγούς λίγες ημέρες πριν από την κάλπη.
Άλλο όμως είναι το ερώτημα: υπάρχουν χρήματα να μοιραστούν μετά τις εκλογές; Θα προκαλέσουν ζημιά στον προϋπολογισμό και στην προσπάθεια ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας; Μπορούν να ληφθούν μέτρα μόνιμου χαρακτήρα με το κλίμα που υπάρχει στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή;
Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού που ανακοινώνονται το μεσημέρι θα αποτυπώσουν υπεραπόδοση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού καθώς και τα φορολογικά έσοδα πηγαίνουν καλύτερα από τον στόχο και στο σκέλος των δαπανών δεν έχει χρειαστεί να καταβληθούν πόροι από τον κρατικό προϋπολογισμό για να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος.
Άρα, το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος, ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» για την επόμενη κυβέρνηση. Το ποιο θα είναι το διαθέσιμο ποσό δεν μπορεί κανείς να το πει από τώρα. Ο προϋπολογισμός της Ελλάδας - ειδικά στο σκέλος των εσόδων - είναι οπισθοβαρής καθώς ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος και ο αυξημένος λόγω τουρισμού ΦΠΑ εισπράττονται από τον Ιούλιο και μετά.
Επίσης, ουδείς γνωρίζει πως θα εξελιχθεί η ιστορία με τις τιμές της ενέργειας αλλά και τον πληθωρισμό. Όλα πάντως δείχνουν ότι η επόμενη κυβέρνηση θα μπορεί να έχει - αν δεν υπάρξουν αναποδιές - ένα ποσό της τάξεως των 800-900 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει μέτρα στήριξης.
Τι είδους μέτρα όμως; Τα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ ή των ειδικών φόρων κατανάλωσης, προϋποθέτουν ότι θα βρεθεί δημοσιονομικός χώρος όχι μόνο για το β’ εξάμηνο του 2023 αλλά και το σύνολο των επόμενων ετών.
Αν πάλι τέτοιου είδους μέτρα - ειδικά στα τρόφιμα - περάσουν ως προσωρινού χαρακτήρα είναι δεδομένο ότι το όφελος δεν θα περάσει ποτέ στον τελικό καταναλωτή.
Κατά συνέπεια, αυτοί που προτείνουν τέτοιες παρεμβάσεις θα πρέπει να βρουν και το δημοσιονομικό χώρο στον προϋπολογισμό του 2024 ο οποίος θα πρέπει να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 2% έναντι 0,7% που είναι (και παραμένει) ο στόχος για το 2023 παρά τις εκτιμήσεις που αποτυπώθηκαν στο πρόγραμμα σταθερότητας ότι μπορεί να παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 1,1%.
Κατά των μέτρων μόνιμου χαρακτήρα - αλλά και κατά των οριζόντιων μέτρων όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων - πιέζουν στην παρούσα χρονική συγκυρία τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκτιμώντας ότι η δημοσιονομική πολιτική δεν πρέπει να έρχεται σε σύγκρουση με την νομισματική.
Επίσης, η δημοσιονομική πολιτική της χώρας θα μπει στο στόχαστρο την επομένη των εκλογών και από τους ελεγκτικούς οίκους καθώς η σταθερότητα σε αυτό το επίπεδο θεωρείται βασική προϋπόθεση για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Συμπέρασμα; Λεφτά για παροχές μετά την κάλπη μπορεί να υπάρξουν αν δεν φουντώσει και πάλι η ενεργειακή ή κάποια άλλη κρίση ή αν δεν στραβώσει κάτι στην πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέχρι να σχηματιστεί και πάλι κυβέρνηση μόνιμου και όχι υπηρεσιακού χαρακτήρα.
Ουδείς γνωρίζει σε αυτή τη φάση πόσα μπορεί να είναι αυτά τα χρήματα και σίγουρα δεν θα υπάρξουν πολλοί υποστηρικτές εκτός Ελλάδας αν ληφθούν αποφάσεις για μέτρα μόνιμου χαρακτήρα που θα επηρεάσουν τους προϋπολογισμούς και των επόμενων ετών.
