Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Τουλάχιστον τα τελευταία πέντε τελευταία χρόνια, στο βασικό σενάριο διάλυσης της Ευρωζώνης, η Ελλάδα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτό είναι γνωστό και εύλογο από τη στιγμή που η κρίση χρέους σε συνδυασμό με την πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα μας έχουν προκαλέσει αρκετά επεισόδια κρίσης.
Ακόμη και σήμερα, η Ελλάδα συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες εξόδου από το ευρώ, σε μία συζήτηση που έχει ανοίξει εκ νέου, με τις εστίες αβεβαιότητας να αυξάνονται λόγω της ανόδου του ρεύματος των ευρωσκεπτικιστών και των επικείμενων εκλογών στην Ευρώπη. Κυρίως στην Ιταλία και τη Γαλλία, οι ανησυχίες εντείνονται καθώς οι πολιτικές εξελίξεις των επόμενων μηνών δύσκολα μπορούν να προβλεφθούν.
Όμως το «περίεργο» είναι ότι πλέον οι αναλυτές ακόμη και στο «καλό σενάριο» για την Ευρωζώνη, στο οποίο η Ελλάδα δεν οδηγείται σε έξοδο, εκτιμούν πως η χώρα μας θα συνεχίσει να λειτουργεί ως «ρήγμα» και να δίνει... μικρές σεισμικές δονήσεις κάθε χρόνο.
Όπως εξηγούν, από τη στιγμή που θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε πρόγραμμα – είτε αυτό λέγεται μνημόνιο είτε βρεθεί κάποια άλλη ονομασία – οι ελληνικές κυβερνήσεις θα δυσκολεύονται να εφαρμόσουν τα μέτρα, με αποτέλεσμα τα χρήματα να εκταμιεύονται την τελευταία στιγμή. Κάθε φορά θα ενισχύεται η αβεβαιότητα και κάθε φορά θα επιτυγχάνεται συμφωνία πριν την πτώχευση, έως ότου επιστρέψει η ελληνική οικονομία σε τροχιά βιώσιμης ανάκαμψης και οι συνθήκες βελτιωθούν.
Αναλυτές της ABN Amro και της Berenberg συμφωνούν ότι αυτό είναι το πιθανότερο σενάριο, στο οποίο η Ευρωζώνη παραμένει ενωμένη, δρομολογείται η τραπεζική ενοποίηση και δημιουργείται εντέλει ένα ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων.
Αν και το συγκεκριμένο σενάριο περιλαμβάνει και το θετικό στοιχείο της σταδιακής βελτίωσης των συνθηκών, απομακρύνεται η πιθανότητα να εμφανίσει η Ελλάδα εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης και να γίνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη χώρα στην Ευρωζώνη, όπως συμβαίνει με την Ιρλανδία την τελευταία τριετία.
Σημειώνεται ότι η Ιρλανδία άφησε πίσω τα μνημόνια και αναπτύχθηκε με ρυθμό 5,2% το 2016, με το υπουργείο Οικονομικών της χώρας να προβλέπει μέση ετήσια ανάπτυξη πάνω από 3% την επόμενη τριετία. Δεν είναι τυχαίο που η Ιρλανδία θεωρείται σήμερα η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό στήριξης της Ε.Ε. (81%).
Πολύ δύσκολα, λοιπόν, θα επιστρέψει η Ελλάδα στα προ κρίσης επίπεδα αφού κάθε φορά που κυριαρχεί η αβεβαιότητα όλοι οι οικονομικοί δείκτες επιδεινώνονται. Χαρακτηριστική είναι η αρνητική αναθεώρηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ που έδειξαν επιστροφή στην ύφεση στο δ'' τρίμηνο του 2016 και μηδενική ανάπτυξη στο σύνολο του έτους. Υπενθυμίζεται ότι σε πρόσφατη μελέτη της η Eurobank εκτιμά ότι για να επανέλθει το ΑΕΠ στο επίπεδο του 2007 θα χρειαστούν 20 χρόνια με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 1,5%.
Στην αγορά, είναι κοινή πεποίθηση ότι το πρώτο τρίμηνο του 2017 ήταν καταστροφικό, ενώ οι επιπτώσεις από τις καθυστερήσεις στην αξιολόγηση έχουν αντιληπτές στις τράπεζες, με τις καταθέσεις να υποχωρούν παρά τα capital controls και τα «κόκκινα» δάνεια να αυξάνονται. Οι αρνητικές συνέπειες κάνουν τους αναλυτές να αντιμετωπίζουν με μεγάλη επιφύλαξη τις προβλέψεις για ισχυρή ανάπτυξη το 2017, ενώ η Capital Economics φτάνει στο... άλλο άκρο χαρακτηρίζοντας ακόμη και την πρόβλεψη του 0,5% αισιόδοξη.
Συνεπώς, αν δεν υπάρξουν διαδοχικές θετικές εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα, είναι πολύ πιθανό το... μαρτύριο της σταγόνας για την Ελλάδα να συνεχιστεί. Αυτός είναι, σύμφωνα με αναλυτές, ένας λόγος για τον οποίο η χώρα μας βρίσκεται στο κλαμπ των κρατών-μελών με τα μικρότερα ποσοστά στήριξης της Ε.Ε. Οι υπόλοιπες χώρες είναι η Λετονία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Λιθουανία, η Ιταλία και η Κύπρος.
Στην παρούσα φάση, οι βασικοί υποψήφιοι προς αποχώρηση είναι η Ιταλία, η Γαλλία, η Πορτογαλία και φυσικά η Ελλάδα. Βάσει του σχετικού δείκτη του γερμανικού ινστιτούτου Sentix, που καταγράφει τις εκτιμήσεις των επενδυτών, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση και ακολουθεί η Ιταλία.
Σε πρόσφατη έκθεση του οίκου Moody'' s, αναφέρεται ότι η πιθανότητα εξόδου μίας χώρας από το ευρώ παραμένει πολύ χαμηλή, εξαιρουμένης της Ελλάδας. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του επενδυτικού οίκου Burnbae Group, με δηλώσεις του στο Bloomberg, εκτιμά ότι η κατάρρευση της Ευρωζώνης βρίσκεται προ των πυλών και δίνει 50% πιθανότητα να μην αντέξει η Ελλάδα στο σκηνικό εφαρμογής μέτρων και συνέχισης της αβεβαιότητας. Ο ίδιος εκτιμά ότι μέσα στους επόμενους 18 μήνες θα σημειωθεί η πρώτη έξοδος χώρας, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς διαπραγματεύσεις.
