Πριν καν στεγνώσει το μελάνι των αναλύσεων που στην αρχή του έτους εντόπιζαν τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν την πολυπόθητη ανάκαμψη της οικονομίας, ορισμένοι από αυτούς άρχισαν να επιβεβαιώνονται.
Αντί για ήπια ανάκαμψη στο πρώτο τρίμηνο του 2021 και πολύ πιο ζωηρή στο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, για να έρθει στη συνέχεια η επιστροφή στην κανονικότητα στο γ’ τρίμηνο και να κλείσει το έτος με ισχυρή ανάπτυξη, η ευρωπαϊκή οικονομία παραμένει σε ύφεση και πλέον δεν είναι βέβαιο ότι ο Απρίλιος θα… φέρει την άνοιξη.
Ο Απρίλιος είχε εξ αρχής θεωρηθεί κομβικός μήνας με τις αναλύσεις να βασίζονται σε δύο βασικές υποθέσεις. Πρώτον, ότι η διαδικασία εμβολιασμού του πληθυσμού θα εξελισσόταν ομαλά και δεύτερον, ότι οι κυβερνήσεις θα προχωρούσαν στη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων από τη στιγμή που οι πιο ευπαθείς ομάδες θα είχαν εμβολιαστεί.
Αντί για όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι πολίτες βλέπουν τους εμβολιασμούς να πηγαίνουν πίσω, την πανδημία να καλπάζει και τις δουλειές να αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με το 2020. Το κλίμα που επικρατεί σήμερα είναι πως αν δεν γίνει κάτι συνταρακτικό – προς θετική κατεύθυνση - η Ευρώπη θα βρίσκεται σε lockdown (καθολικό, μερικό ή τακτικό) σίγουρα μέχρι τα μέσα Μαΐου, λίγο μετά δηλαδή το ορθόδοξο Πάσχα. Η περσινή εμπειρία έδειξε ότι το καλοκαίρι η εξάπλωση του ιού περιορίστηκε και σε αυτό ελπίζουν σήμερα οι χώρες της Ευρώπης, καθώς μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο να έχει εμβολιαστεί το 70% του πληθυσμού έως τον Ιούνιο.
Επομένως το καλό σενάριο είναι να έχουν εμβολιαστεί οι ευπαθείς ομάδες έως το καλοκαίρι και σε συνδυασμό με την υποχώρηση του ιού να δούμε κάποια σχετική κανονικότητα στην πραγματική οικονομία. Όμως και πάλι, αυτό δεν φτάνει για να είναι το 2021 έτος ισχυρής ανάπτυξης όπως αναμενόταν.
Η σύγκριση των εμβολιασμών στην Ευρώπη σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία, δείχνει ότι οι Βρυξέλλες κάτι κάνουν λάθος. Αυτή τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εμβολιαστεί περίπου το 2% του πληθυσμού, έναντι 8% στις ΗΠΑ και 12% στη Μ. Βρετανία, ενώ βλέπουμε περιπτώσεις όπως στη Μαδρίτη και στη Λισαβόνα που οι εμβολιασμοί σταμάτησαν εξαιτίας της έλλειψης εμβολίων. Επιπλέον, η Pfizer έχει προειδοποιήσει για καθυστερήσεις σε σύγκριση με τον αρχικό προγραμματισμό και η AstraZeneca αναμένεται να παραδώσει τις μισές δόσεις στο α’ τρίμηνο, ενώ παραμένει η κόντρα με την Ε.Ε.
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται ξεκάθαρα το πρόβλημα με την Ευρώπη να βρίσκεται πολύ πίσω με στοιχεία της 29ης Ιανουαρίου.
Στο μεταξύ, οι μεταλλάξεις του ιού καθιστούν πιο δύσκολη την άρση των περιοριστικών μέτρων και παράλληλα δεν γνωρίζουμε ακόμη πως θα λειτουργήσουν τα εμβόλια στα νέα αυτά στελέχη. Αναλυτές επισημαίνουν πως ακόμη και στην περίπτωση που τα εμβόλια αποδειχθούν αποτελεσματικά απέναντι στις μεταλλάξεις που έχουν εντοπιστεί έως σήμερα, ο φόβος μιας νέας μετάλλαξης θα πλήξει την οικονομία.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πότε θα ανοίξει πλήρως η οικονομία. Διότι πολύ απλά η ανάκαμψη δεν μπορεί να έρθει χωρίς την πλήρη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, πόσω μάλλον για χώρες όπως η Ελλάδα που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. Όπως πολύ εύστοχα τονίζει η Capital Economics, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, τα διαβατήρια εμβολιασμού και η καραντίνα που περιμένει τους τουρίστες σε ορισμένες περιπτώσεις, απειλούν ευθέως τις προβλέψεις και τα όνειρά μας για ένα «κανονικό» καλοκαίρι.
Ήδη, λοιπόν, θεωρείται βέβαιο ότι η ανάκαμψη θα ξεκινήσει αργότερα απ’ ότι αναμενόταν. Το χειρότερο ωστόσο είναι ότι κατά πάσα πιθανότητα θα είναι πολύ πιο αργή περιορίζοντας την ανάπτυξη του ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο 4% φέτος, έναντι -7% το 2020. Θεωρείται, επίσης, βέβαιο ότι στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου η ευρωπαϊκή οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση και ο μεγάλος γρίφος είναι αν θα καταφέρει να σηκώσει κεφάλι στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο.
