Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ένα... επιχειρηματικό-κατασκοπικό θρίλερ με απρόβλεπτες συνέπειες εξελίσσεται μεταξύ Ευρώπης και Κίνας, την ώρα που το φάντασμα του προστατευτισμού πλανάται πάνω από το παγκόσμιο εμπόριο και απειλεί τα κεκτημένα της ελεύθερης αγοράς και των ανοιχτών οικονομιών. Άγγλοι, Γάλλοι και Γερμανοί προωθούν την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων για να περιορίσουν τις εξαγορές ευρωπαϊκών εταιρειών μέσω των οποίων απειλείται η εθνική ασφάλεια.
Οι κανόνες μπορεί στην αρχή να καθοριστούν με βάση την εθνική ασφάλεια και τον κινεζικό επιχειρηματικό επεκτατισμό, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις μπορούν εύκολα να ξεπεράσουν τα όρια και να κινηθούν στις παρυφές του παγκόσμιο εμπορικού πολέμου που έχει μόλις ξεκινήσει.
Η υπόθεση των επιθετικών εξαγορών ευρωπαϊκών εταιρειών από κινεζικούς ομίλους που «πνίγονται» στη ρευστότητα δεν είναι καινούρια. Η συζήτηση για το αν θα πρέπει να τεθούν κάποια όρια στην... επέλαση των κινεζικών κολοσσών επί ευρωπαϊκού εδάφους ξεκίνησε το 2016, με αφορμή την εξαγορά της γερμανικής εταιρείας κατασκευής ρομπότ, Kuka, από την κινεζική Midea, έναντι 4,6 δισ. ευρώ.
Το θέμα επανέρχεται στο προσκήνιο μετά το deal των Unigroup-Linxens και τις σχεδόν συντονισμένες ενέργειες σε Γερμανία, Γαλλία και Μ. Βρετανία κατά των ανεξέλεγκτων εξαγορών από κινεζικές εταιρείες. Χθες, έγινε γνωστό ότι η κρατική κινεζική εταιρεία Tsinghua Unigrop εξαγοράζει τη γαλλική τεχνολογική εταιρεία Linxens, έναντι 2,6 δισ. ευρώ.
Προχθές, μάλιστα, ο επικεφαλής των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, Χανς-Γκέοργκ Μάασεν, δήλωσε ότι οι εξαγορές εταιρειών υψηλής τεχνολογίας αποτελούν έμμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια της Γερμανίας.
Στην ετήσια έκθεση για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η χώρα, μεταξύ των οποίων οι κυβερνοεπιθέσεις από Κίνα και Ρωσία και οι επιθέσεις από ακροδεξιές και ακροαριστερές οργανώσεις, ο Μάασεν τονίζει την κινεζική μανία για εξαγορές. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Κινέζοι πλέον δεν ενδιαφέρονται να εξελίξουν τις κυβερνοεπιθέσεις και να... κλέψουν επιχειρηματικά μυστικά. Και αυτό γιατί η επιχειρηματική κατασκοπεία έχει περάσει σε άλλο επίπεδο, καθώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν εντελώς νόμιμα εργαλεία όπως τις εξαγορές εταιρειών, αν θέλουν να αποκτήσουν πρόσβαση στη γερμανική τεχνογνωσία.
Το πρόβλημα είναι ότι η ανάπτυξη στην Ευρώπη στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι υπάρχουν ανοιχτές οικονομίες. Στη Μ. Βρετανία, για παράδειγμα, δημιουργήθηκαν πέρσι 76.000 νέες θέσεις εργασίας από άμεσες ξένες επενδύσεις. Αν αρχίσουν να μπαίνουν εμπόδια – πέρα από τους υφιστάμενους ελέγχους για ξέπλυμα μαύρου χρήματος κλπ - στο ποιος είναι ο αγοραστής και από που προέρχεται, τότε απειλείται η συνολική υπόσταση των οικονομιών αυτών.
Η πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας έχει ταχθεί υπέρ των αυστηρών ελέγχων ξένων επενδύσεων από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στην εξουσία. Οι νέες προτάσεις που έχουν φτάσει στο γραφείο της Τερέζα Μέι και είδαν την Τρίτη το φως της δημοσιότητας, κάνουν λόγο για εξέταση όλων των προτάσεων για εξαγορά βρετανικών εταιρειών από ξένους ομίλους, άσχετα με το μέγεθός τους. Στη Λευκή Βίβλο των 120 σελίδων η λέξη «Κίνα» εμφανίζεται μόνο μία φορά, όμως όλοι γνωρίζουν ότι οι κανόνες έχουν στόχο να περιοριστεί το «πάτημα» του Πεκίνου επί βρετανικού εδάφους.
Αν εφαρμοστούν οι νέοι κανόνες, τότε παρεμβατική ισχύς του κράτους στα επιχειρηματικά deals θα αυξηθεί κατακόρυφα, καθώς δεν θα αφορά μόνο εξαγορές αλλά ακόμη και περιουσιακά στοιχεία και πνευματικά δικαιώματα. Ο αντίκτυπος θα είναι τεράστιος αφού πέρσι σημειώθηκε μόνο μία «κρατική παρέμβαση» στη Μ. Βρετανία και αυτή με γνώμονα την εθνική ασφάλεια της χώρας, ενώ με τις νέο πλαίσιο ο αριθμός των παρεμβάσεων θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 50 φορές.
Αυξάνονται, κατά συνέπεια, οι ανησυχίες για την τελική επικράτηση του προστατευτισμού κάθε μορφή στην παγκόσμια οικονομία, παρά τις διαβεβαιώσεις των Ευρωπαίων. Τόσο στη Γερμανία όσο και στη Μ. Βρετανία, κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι οι έλεγχοι επιβάλλονται λόγω των κινεζικών «κατασκοπευτικών» πρακτικών που μετατρέπουν τα επιχειρηματικά deals σε απόπειρες υποκλοπής κρατικών μυστικών και τεχνογνωσίας, με αποτέλεσμα να απειλείται ευθέως η εθνική ασφάλεια.
Ανάλογα σχέδια προωθεί και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν, για τον περιορισμό των εξαγορών σε κλάδους στρατηγικής σημασίας, ωστόσο οι μικρότερες χώρες της Ευρώπης που έχουν τεράστια ανάγκη από ξένες επενδύσεις δεν θέλουν να ανοίξει «πόλεμος» με την Κίνα. Δύσκολα, λοιπόν, τα μέτρα κατά της Κίνας θα λάβουν πανευρωπαϊκό χαρακτήρα, όμως μέχρι στιγμής κρατούν πολύ κοντά τον πυρήνα της Γερμανίας με τη Γαλλία αλλά και την έτοιμη να αποχωρήσει Μ. Βρετανία...
