Η εκταμίευση της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ συνιστά «μια σημαντική στιγμή τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρώπη. Είναι μια αναγνώριση ότι η Ελλάδα σημειώνει πρόοδο στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της», σημείωσε ο επικεφαλής του ESM, Klaus Regling, κατά την ομιλία του στο συνέδριο του Economist στην Αθήνα.
Όπως πρόσθεσε, «δείχνει επίσης ότι η Ευρώπη δεν θα αφήσει την Ελλάδα μόνη της. Η Ελλάδα είναι μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Η Ευρώπη έχει δείξει την οικονομική αλληλεγγύη ξανά και ξανά, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, αν χρειαστεί».
Ο κ. Regling, ωστόσο, σημείωσε ότι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης που οδήγησε στην εκταμίευση έγινε με μεγάλη καθυστέρηση, καθώς χρειάστηκε εννέα μήνες αντί για τρεις, κάτι που αποτέλεσε τροχοπέδη για την οικονομία και καθυστέρησε τις μεταρρυθμίσεις. Επιπλέον, όπως είπε, οι μακρές διαπραγματεύσεις προκάλεσαν συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι οποίες πρόσθεσαν ακόμα ένα βάρος στην ελληνική οικονομία.
Ως εκ τούτου, ενόψει της δεύτερης αξιολόγησης που θα ακολουθήσει το φθινόπωρο, υπενθύμισε ότι αυτή τη φορά οι συνομιλίες δεν πρέπει να διαρκέσουν το ίδιο. «Η Ελλάδα χρειάζεται ισχυρή ιδιοκτησία των προγραμμάτων προσαρμογής» τόνισε, συμπληρώνοντας ότι η χώρα εργάστηκε σκληρά με την Ευρώπη και αυτό δεν ήταν εύκολο για τον πληθυσμό.
Στη συνέχεια ο κ. Regling απαρίθμησε ορισμένα στοιχεία που θεωρεί επιτεύγματα. Σχετικά με το συνταξιοδοτικό σύστημα είπε ότι εκσυγχρονίστηκαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας για πρόωρη συνταξιοδότηση και υπήρξε εξορθολογισμός των διαφόρων συνταξιοδοτικών ταμείων, ενώ στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης υπήρξε ικανοποιητική πρόοδος στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα, με τους μισθούς και τα επιδόματα να ήταν απαραίτητο να μειωθούν επειδή είχαν αυξηθεί ραγδαία μέχρι το 2009.
Επιπλέον ανέφερε ότι υπήρξε σημαντική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, το οποίο έγινε πιο αποτελεσματικό και έχει ως στόχο να διευρυνθεί η φορολογική βάση. Τέλος, παρά τις αρχικές καθυστερήσεις, σημείωσε ότι έχουμε δει ουσιαστική πρόοδο στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, που αναμένεται να κάνει την οικονομία πιο αποτελεσματική και να δημιουργήσει έσοδα για τη μείωση του χρέους. Ως παραδείγματα ανέφερε την πώληση του λιμανιού του Πειραιά και των περιφερειακών αερολιμένων, συμπληρώνοντας ότι δημιουργείται και το ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, που θα αρχίσει να λειτουργεί σύντομα.
«Αναγνωρίζω ότι είναι μια εντυπωσιακή λίστα» (μεταρρυθμίσεων), είπε ο Klaus Regling, τονίζοντας ότι η μεταρρύθμιση μιας οικονομίας σε αυτό το βαθμό είναι μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση, με τον ΟΟΣΑ και την Παγκόσμια Τράπεζα να έχουν αναγνωρίσει ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει περισσότερες μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών από οποιαδήποτε άλλη χώρα (αν και από ένα χαμηλό επίπεδο).
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, κατά τον κ. Regling, θέτουν την Ελλάδα ξανά σε τροχιά οικονομικής ανάπτυξης, συνεχίζοντας την ανάκαμψη που είχε αρχίσει το 2014. Ο επικεφαλής του ESM τόνισε ότι τότε «η Ελλάδα είχε επιστρέψει στην οικονομική ανάπτυξη, η ανεργία είχε αρχίσει να υποχωρεί και είχε επιστρέψει με επιτυχία στην αγορά ομολόγων σε δύο περιπτώσεις».
Η πρόοδος ωστόσο «διακόπηκε από τις πολιτικές εξελίξεις κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015. Αυτό οδήγησε την ελληνική οικονομία σε μία σοβαρή οπισθοδρόμηση το περασμένο έτος. Η ανάπτυξη ανακόπηκε και πάλι. Οι τράπεζες έκλεισαν, επιβλήθηκαν κεφαλαιακοί έλεγχοι (capital controls) και ένα μεγάλο μέρος των θετικών στοιχειών που επιτεύχθηκαν μέσω των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων αναιρέθηκαν».
Στο σημείο αυτό, ο Klaus Reglilng συνέχισε εστιάζοντας στην πλευρά των εταίρων της Ελλάδας, αναφέροντας ότι οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης παρείχαν σημαντική οικονομική αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και είναι διατεθειμένοι να συνεχίσουν να το πράττουν.
Υπενθυμίζοντας τη μείωση χρέους που έγινε το 2012, σημείωσε ότι υπήρξε μια σειρά από βήματα τα οποία περιλάμβαναν μείωση επιτοκίων, παράταση της μέσης διάρκειας των δανείων, καθώς και άλλα μέτρα. Για τον δημόσιο τομέα, όλα αυτά ανήλθαν σε μία μείωση κατά 40% σε όρους καθαρής τρέχουσας αξίας. Οι ιδιώτες πιστωτές αποδέχθηκαν ονομαστικό «κούρεμα» ύψους 53,5%. Προφανώς, αυτά είναι πολύ σημαντικοί αριθμοί, είπε, προσθέτοντας ότι αυτή η οικονομική αλληλεγγύη από την ευρωζώνη συνεχίζεται.
Ο ESM, είπε ο κ. Regling, προσφέρει εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, λόγω της υψηλής του πιστοληπτικής ικανότητας, η οποία προέρχεται από το μεγάλο καταβεβλημένο κεφάλαιο: «οι μέτοχοί μας - οι χώρες της ζώνης του ευρώ - έχουν διαθέσει περισσότερα από 80 δισεκατομμύρια ευρώ σε κεφάλαιο, το υψηλότερο από οποιοδήποτε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στον κόσμο».
«Το κόστος χρηματοδότησης μας είναι κάτω από το 1%, το οποίο περνάμε απευθείας στις χώρες με προγράμματα» τόνισε, ενώ «το ΔΝΤ χρεώνει 3 με 4 φορές περισσότερο. Αυτό οδηγεί σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων του προϋπολογισμού για τις χώρες. Ο ελληνικός προϋπολογισμός εξοικονόμησε 8 δισ. ευρώ το 2015 - ή 4,6% του ΑΕΠ - ως αποτέλεσμα της μείωσης του χρέους από τους επίσημους πιστωτές το 2012 και τις ευνοϊκές συνθήκες δανεισμού του ESM. Αυτό θα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και - εφόσον οι μεταρρυθμίσεις συνεχίζονται - θα οδηγήσει σε βιωσιμότητα του χρέους».
Επιπλέον, ο κ. Regling σημείωσε ότι η Ευρώπη είναι διατεθειμένη να αναλάβει και περαιτέρω μέτρα μείωσης του χρέους, κάνοντας αναφορά στις πρόσφατες αποφάσεις του eurogroup τον προηγούμενο μήνα. Τονίζοντας ότι θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της Ελλάδας να εκπληρώσει του όρους που συμφωνήθηκαν, είπε ότι αν χρειαστεί θα ληφθούν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.
Πρόκειται για μια διαδικασία που κατά τον επικεφαλής του ESM οφείλει να γίνει σταδιακά για δύο λόγους: πρώτον γιατί έτσι τίθονται τα κίνητρα να ώστε να υπάρξει συμμόρφωση με το υπόλοιπο του προγράμματος και δεύτερον, γιατί έτσι θα μπορεί ο μηχανισμός να παρακολουθεί πόσο είναι το μέγεθος της ελάφρυνσης που χρειάζεται πραγματικά, κάτι που δεν είναι ασφαλές να προβλεφθεί εκ των προτέρων.
Ο κ. Regling, στο σημείο αυτό, τόνισε ότι το γεγονός πως το πακέτο της ελάφρυνσης του χρέους απλώνεται σε μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν οφείλεται στο ότι η Ευρώπη είναι απρόθυμη να παρέχει στην Ελλάδα επιπλέον «χώρο να αναπνεύσει». Αντιθέτως, είπε, είναι ένα σημάδι ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ελλάδα για πολλά χρόνια.
«Στο παρελθόν, ο ESM - η ευρωζώνη - απέδειξε πολλές φορές ότι δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα» σημείωσε. «Και θα συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί αδιαμφισβήτητο μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Αλλά επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι αυτό που χρειάζεται στην Ελλάδα είναι ισχυρότερη ιδιοκτησία του προγράμματος προσαρμογής».
«Απομένει πολλή δουλειά να γίνει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια», είπε κλείνοντας την ομιλία του ο Klaus Regling. Για να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση το φθινόπωρο, «η Ελλάδα πρέπει να μεταρρυθμίσει το εργατικό δίκαιο, να δημιουργήσει ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον για επενδύσεις και να διευκολύνει το εμπόριο. Η επιτυχής υλοποίηση αυτού του προγράμματος είναι ο μόνος τρόπος ώστε η Ελλάδα να ανακτήσει πρόσβαση στην αγορά και να έχουν πραγματικό αποτέλεσμα τυχόν μέτρα ελάφρυνσης του χρέους».
«Είναι ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα και η οικονομική ανάπτυξη», τόνισε, και «πάνω από όλα, είναι ο μόνος τρόπος για να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας και να δοθούν στις νέες γενιές οι ευκαιρίες που τους αξίζουν».
