Καθώς η συμφωνία για την διευκόλυνση των εξαγωγών σιτηρών από τρία λιμάνια της Ουκρανίας φαίνεται προς το παρόν ότι τηρείται χωρίς σοβαρά προβλήματα, και το πρώτο πλοίο πλησιάζει το λιμάνι Ταρτούς της Συρίας, οι τιμές των βασικών αγροτικών προϊόντων στα διεθνή χρηματιστήρια παραμένουν κοντά στα χαμηλότερα σημεία των τελευταίων έξι μηνών. Και αρκετά πιο κάτω από τα δυσθεώρητα ύψη στα οποία βρέθηκαν λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Κοιτάζοντας τα πιο βασικά αγροτικά προϊόντα που διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων βλέπουμε πως παρουσιάζουν μία παρόμοια εικόνα: Το σιτάρι κινείται λίγο πάνω από τα 8 δολάρια/μπούσελ, δηλαδή το σημείο στο οποίο βρισκόταν τις μέρες πριν την ρωσική εισβολή, έχοντας ανακάμψει από τα 7,60 στα οποία βρέθηκε πριν λίγες εβδομάδες και σημαντικά πιο κάτω από τα υψηλά που σημείωσε το πρώτο διάστημα μετά την εισβολή, πάνω και από τα 12 δολάρια/μπούσελ.
Το καλαμπόκι βρίσκεται κοντά στα 6,40 δολάρια/μπούσελ, περίπου 7% παραπάνω από τα προ εισβολής επίπεδα. Και εδώ, όπως στο σιτάρι, έχει σημειωθεί αξιόλογη ανάκαμψη από τα χαμηλά στα οποία είχε φτάσει, κοντά δηλαδή στα 5,65 δολάρια/μπούσελ αλλά η πτώση από τα υψηλά των 8 δολαρίων/μπούσελ παραμένει σημαντική.
Τα φασόλια σόγιας είχαν πλησιάσει στα 18 δολάρια/μπούσελ, όταν η ανησυχία είχε φθάσει στο αποκορύφωμά της, στην συνέχεια έπεσαν απότομα και έφθασαν μέχρι τα 13 δολάρια/μπούσελ στα μέσα του Ιουλίου για να ανακάμψουν στην συνέχεια. Τις τελευταίες ημέρες βρίσκονταν κοντά στα 14,55 δολάρια/μπούσελ, δηλαδή σχεδόν 4% πάνω από το επίπεδο των 14 δολαρίων, που είναι η τιμή στην οποία ήταν λίγο πριν την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία.
Παρόμοια συμπεριφορά έχουν δείξει και άλλα αγροτικά προϊόντα των οποίων οι τιμές δεν μπόρεσαν να κρατηθούν στα πολύ υψηλά επίπεδα στα οποία είχαν φθάσει αμέσως μετά την ρωσική εισβολή. Όπως είχαμε δει προ ημερών (Η επιστροφή των σιτηρών σε προπολεμικές τιμές), οι μεγάλοι φόβοι των αγορών σχετικά με την πιθανή «εξαφάνιση» των ρωσικών και ουκρανικών αγροτικών προϊόντων από τις διεθνείς αγορές δεν επαληθεύθηκαν, ενώ κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τα λιπάσματα που εξάγονται από την Ρωσία και την συνοδοιπόρο της Λευκορωσία.
Στην επιστροφή των τιμών σε πιο λογικά επίπεδα συνέβαλαν και άλλοι παράγοντες: Η καλή γενικά συγκομιδή στις περισσότερες μεγάλες παραγωγούς χώρες αγροτικών προϊόντων, η απροθυμία ορισμένων μεγάλων εισαγωγέων δημητριακών να παραγγείλουν σημαντικές ποσότητες στις πολύ υψηλές τιμές, η απόφαση κρατών που κρατούν υψηλά αποθέματα να εκμεταλλευθούν την άνοδο των τιμών και η εφευρετικότητα κάποιων χωρών όπως η Αίγυπτος, η οποία έδωσε εντολή στις αλευροβιομηχανίες της χώρας να αυξήσουν το ποσοστό του πίτουρου μέσα στο αλεύρι. Και βέβαια, για να μην ξεχνάμε πως μιλάμε για μεγάλες χρηματιστηριακές αγορές, πρέπει να επισημάνουμε πως οι μεγάλοι επενδυτές, είτε έχουν βραχυπρόθεσμο είτε μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα, έχουν μειώσει σε μεγάλο ποσοστό τις αισιόδοξες θέσεις τους στην αγορά (long positions), καθώς φαίνεται πως δεν είναι πλέον τόσο βέβαιοι πως οι τιμές των αγροτικών προϊόντων θα βιαστούν να ξαναμπούν σε ανοδικό κανάλι.
Κάπου εδώ όμως φαίνεται πως τελειώνουν τα ευχάριστα για όσους προσβλέπουν σε σημαντική περαιτέρω μείωση των τιμών, δηλαδή στα δισεκατομμύρια πολίτες/καταναλωτές ανά τον κόσμο που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες τιμές και τις κυβερνήσεις που ανησυχούν για το – κάθε είδους – κόστος των τροφίμων. Όπως είπαμε, οι τιμές έχουν επιστρέψει στα προ της ρωσικής εισβολής επίπεδα, τα οποία όμως δεν είναι καθόλου χαμηλά.
Οι «προπολεμικές» τιμές ήταν σαφώς επηρεασμένες από την σημαντικότατη αύξηση του κόστους παραγωγής για τους καλλιεργητές, όπως και του κόστους μεταφοράς των προϊόντων. Το γεγονός πως οι τιμές δεν μπορούν, προς το παρόν τουλάχιστον, να πέσουν κάτω από τα προπολεμικά επίπεδα και παραμένουν κοντά σε αυτά, παραπέμπει κατά την άποψή μας σε ένα είδος ισορροπίας του τρόμου, όπου οι συναλλασσόμενοι ξέρουν πως η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. Έτσι όπως είναι τα πράγματα αυτή την στιγμή, ο παράγων που θα καθορίσει το πότε θα έρθει αυτή η αλλαγή και σε ποια κατεύθυνση θα είναι, είναι η εξέλιξη των καιρικών συνθηκών. Αυτό φυσικά είναι αυτονόητο όταν μιλάμε για αγροτικά προϊόντα και το ξέρουν οι καλλιεργητές ανά την υφήλιο εδώ και χιλιάδες χρόνια, οπότε θα γίνουμε λίγο πιο συγκεκριμένοι.
Τις τελευταίες εβδομάδες ο καιρός αρχίζει να δημιουργεί και πάλι προβλήματα στις καλλιέργειες σε αρκετές περιοχές του κόσμου, κυρίως λόγω της μεγάλης ζέστης και της ανομβρίας που τείνουν να προκαλέσουν και λειψυδρία σε πολλές περιπτώσεις. Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ μακριά: Η ιταλική κυβέρνηση κήρυξε πέντε επαρχίες της χώρας σε κατάσταση συναγερμού στις αρχές του Ιουλίου λόγω της έλλειψης αποθεμάτων νερού. Κατά σύμπτωση, αυτές είναι οι επαρχίες στις οποίες παράγεται το μεγαλύτερο μέρος των σιτηρών και δημητριακών της χώρας. Εκτιμήσεις που είχαν εμφανιστεί στον διεθνή Τύπο εκείνες τις μέρες μιλούσαν για σοβαρές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή της χώρας αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε μάθει λεπτομέρειες.
Στην περίπτωση της Γαλλίας όμως, οι εκτιμήσεις είναι αρκετά σαφείς: Το υπουργείο Γεωργίας ανακοίνωσε πρόσφατα πως τουλάχιστον 19% της παραγωγής καλαμποκιού θα πέσει θύμα του ζεστού καιρού και της έλλειψης νερού. Η κατάσταση στη Γαλλία είναι εξαιρετικά σοβαρή. Σύμφωνα με τις γαλλικές αρχές σε 93 από τις συνολικά 96 διοικητικές περιφέρειες της χώρας επιβλήθηκαν σημαντικοί περιορισμοί στην κατανάλωση νερού, ενώ τουλάχιστον εκατό πόλεις δεν έχουν δικό τους πόσιμο νερό. Η κυβέρνηση έχει οργανώσει την μεταφορά πόσιμου νερού με μεγάλα βυτιοφόρα οχήματα προς τις πόλεις που διψούν, ενώ οι περιορισμοί αφορούν και στην χρήση του νερού για άρδευση καλλιεργειών.
Η πρωθυπουργός της χώρας έχει δηλώσει πως η κατάσταση συνιστά μία τραγωδία για τους αγρότες, τα οικοσυστήματα και την βιοποικιλότητα της χώρας και παραδέχθηκε πως τα πράγματα μπορεί να γίνουν αρκετά χειρότερα, καθώς η ξηρασία προβλέπεται να διαρκέσει για δύο εβδομάδες ακόμα. Πηγαίνοντας λίγο ανατολικότερα, με την βοήθεια του Reuters, βλέπουμε πως στην Ουγγαρία η αγροτική παραγωγή έπαθε μεγάλη ζημιά εξαιτίας της ζέστης και της ανομβρίας. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως η φετινή συγκομιδή σιταριού, κριθαριού, καλαμποκιού και άλλων καλλιεργειών θα είναι τελικά μειωμένη κατά 20% με 25% σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών.
Ευτυχώς, το γαλλικό σιτάρι δεν φαίνεται να επηρεάστηκε από την ξηρασία, καθώς είχε ήδη συλλεγεί από τους καλλιεργητές πριν τα πράγματα δυσκολέψουν. Λέμε ευτυχώς, γιατί τότε οι αγορές θα είχαν αντιδράσει δυναμικά, αφού η Γαλλία είναι υπολογίσιμη δύναμη στην παγκόσμια αγροτική αγορά.
Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού όμως, οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη εξαιτίας του καιρού δεν πρόκειται να περάσει απαρατήρητη από τα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για το καλαμπόκι και τα φασόλια σόγιας, όπως και για το σιτάρι εαρινής σποράς που καλλιεργείται στις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ και τον Καναδά. Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ του Reuters, οι εκτιμήσεις των μετεωρολόγων για τον καιρό του Αυγούστου είναι πως θα είναι αρκετά ζεστός, χωρίς όμως να είναι ακόμα ξεκάθαρος ο βαθμός επικινδυνότητας για τις παραπάνω καλλιέργειες. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι αγρότες και οι επαγγελματίες των αγορών έχουν κολλημένα τα μάτια τους στους υπολογιστές τους περιμένοντας να μάθουν τις εκτιμήσεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας για τον καιρό των επόμενων εβδομάδων.
Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πως ο καιρός στην Βόρεια Αμερική και αλλού στον κόσμο θα κάνει μεγάλη ζημιά στις καλλιέργειες των δημητριακών και των υπόλοιπων αγροτικών προϊόντων, και μακάρι να μην γίνει κάτι τέτοιο. Δεν μπορούμε όμως να ξεχάσουμε πως η ξηρασία διαρκείας που ταλαιπώρησε τις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ και τον Καναδά το καλοκαίρι του 2021 και έπληξε την συγκομιδή του σιταριού εαρινής σποράς, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ώθηση της τιμής του σιταριού στις παγκόσμιες αγορές. Η φετινή ζέστη αναμένεται πως θα είναι πιο έντονη στην πολιτεία της Αϊόβα και γύρω από αυτήν, δηλαδή στην περιοχή που είναι το κέντρο της παραγωγής καλαμποκιού και φασολιών σόγιας, αυτό όμως δεν σημαίνει πως σε περίπτωση «ατυχήματος» δεν θα επηρεαστούν και οι τιμές άλλων καλλιεργειών.
Για να επανέλθουμε στον σημερινό μας τίτλο, η ισορροπία στην οποίαν έχουν έλθει οι τιμές των βασικών αγροτικών προϊόντων στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων δεν πρέπει να μας προκαλέσει εφησυχασμό. Αν ο καιρός αποφασίσει να μας τα χαλάσει, θα επανέλθει απότομα η ανησυχία και μαζί της το ανοδικό κανάλι των τιμών. Ας ελπίσουμε πως θα γλυτώσουμε από άλλη μία αναποδιά.
