Ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, πληθωρισμός στις ΗΠΑ, προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες διεθνώς και… πανδημία στην Κίνα. Οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη αντιμετωπίζουν σοβαρά, διαφορετικά στη φύση τους αλλά που συνδέονται μεταξύ τους, προβλήματα και ο κίνδυνος μιας παγκόσμιας ύφεσης γίνεται ολοένα και πιο ορατός.
Μία γρήγορη ματιά στους οικονομικούς δείκτες αρκεί για να καταλάβει κάποιος ότι όλες οι μεγάλες οικονομίες του κόσμου, ακόμη και αυτές που παραδοσιακά καλπάζουν, σήμερα αντιμετωπίζουν μικρότερες ή μεγαλύτερες προκλήσεις. Τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, η εκτίναξη των τιμών σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο και ο γενικότερος πληθωρισμός, εντάθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σε αυτά, προστίθενται τα υπερβολικά αυστηρά περιοριστικά μέτρα κατά του κορονοϊού στην Κίνα, και όλα μαζί ωθούν σε σοβαρή επιβράδυνση την παγκόσμια οικονομία. Είναι τόσο μεγάλο το πλήγμα σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα, που πλέον εκτιμάται ότι στο σύνολο του 2022 η παγκόσμια ανάπτυξη θα τρέξει με ρυθμό λίγο πάνω από το πενιχρό 2%.
Τι σημαίνει αυτό; Όταν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό χαμηλότερο του 3%, πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι βρίσκεται σε ύφεση, γιατί δεν παίζουν ρόλο μόνο τα απόλυτα νούμερα αλλά και το πως νιώθουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις την κατάσταση της οικονομίας. Αν λ.χ. οι οικονομίες της Ευρώπης και των ΗΠΑ συρρικνώνονται για 2-3 τρίμηνα με ρυθμό περίπου 1% και η κινεζική οικονομία αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 2,7%, κάτι που έχει να συμβεί πάνω από 40 χρόνια, τότε εύλογα θεωρείται ότι η παγκόσμια οικονομία είναι σε ύφεση.
Πράγματι, η Κίνα αποτελεί και αυτή σοβαρή εστία αβεβαιότητας για την παγκόσμια ανάπτυξη. Οι κινεζικές αρχές επιμένουν στη στρατηγική του μηδενικού covid και μέχρι πριν από λίγες ημέρες το 12% του κινεζικού ΑΕΠ επηρεαζόταν από τους απίστευτα αυστηρούς περιορισμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι Goldman Sachs και Nomura προχώρησαν πρόσφατα στην υποβάθμιση των προβλέψεων για το κινεζικό ΑΕΠ φέτος. Η αμερικανική τράπεζα προβλέπει ανάπτυξη 3% και ο ιαπωνικός οίκος κατεβάζει τον πήχη στο 2,7%.
Η Κίνα πλήττεται επίσης από την εξασθένηση της αγοράς ακινήτων και τη μειωμένη ζήτηση για εξαγωγές.
Στην Ευρώπη, η καταναλωτική και βιομηχανική δραστηριότητα πλήττονται από την ενεργειακή κρίση, ενώ στις ΗΠΑ τα υψηλά επιτόκια επηρεάζουν ήδη κλάδους όπως των ακινήτων, των αυτοκινήτων και των επενδύσεων σε εξοπλισμούς.
Στους αριθμούς, η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα συρρικνώθηκε στο β' τρίμηνο και η ανάπτυξη αναμένεται να παρείνει πολύ κάτω από την μακροχρόνια τάση. Η κατά 3,2% συρρίκνωση του κινεζικού ΑΕΠ στο β' τριμηνο σημαίνει ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ υποχώρησε για πρώτη φορά από τις αρχές του 2020. Είναι εντυπωσιακό πως τόσο το παγκόσμιο ΑΕΠ, όσο και το παγκόσμιο ΑΕΠ εξαιρουμένης της Κίνας παραμένουν σήμερα περίπου 3%-3,5% χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε για δύο διαδοχικά τρίμηνα, όμως τα στοιχεία για την απασχόληση, την κατανάλωση και τα εισοδήματα μόνο ύφεση δεν υποδεικνύουν. Παρ' όλα αυτά, τελευταία υπάρχουν ενδείξεις για πραγματική επιβράδυνση εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων.
Τέλος, τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τους πολύ σημαντικούς δείκτες PMI, συνεχίζουν να δείχνουν επιβράδυνση τόσο στην πραγματική όσο και στην εκτιμώμενη δραστηριότητα. Οι σύνθετοι PMI υποχώρησαν τον Αύγουστο σε όλες τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη εκτός από την Ινδία. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, όπου οι PMI προμηνύουν σημαντική συρρίκνωση του ΑΕΠ στο γ' τρίμηνο, η εξασθένηση της δραστηριότητας οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υπηρεσίες, έναν κλάδο που είχε ευνοηθεί από την άρση των περιορισμών της πανδημίας.
