Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι εξελίξεις στις μεγαλύτερες οικονομίες της γειτονιάς μας είναι τόσο απρόβλεπτες που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού ούτε στην παρούσα αλλά ούτε και στην επόμενη ελληνική κυβέρνηση, παρά το ευνοϊκό περιβάλλον που επικρατεί σήμερα και μας επιτρέπει να δανειζόμαστε από τις αγορές και να βλέπουμε ισχυρό χρηματιστηριακό ράλι.
Η Ιταλία είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που αναμένεται να πέσει σε ύφεση το 2019, ενώ η τουρκική οικονομία καταγράφει μία ανώμαλη προσγείωση που είναι από τις πιο εντυπωσιακές – αν όχι η πιο εντυπωσιακή - στη σύγχρονη ιστορία, από το +7,4% του 2017 στο -1,8% που προβλέπεται για το 2019.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ΟΟΣΑ στην έκθεση για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας που είδε χθες το φως της δημοσιότητας, το ΑΕΠ της Ιταλίας θα συρρικνωθεί το 2019 κατά 0,2%, ενώ το 2020 θα εμφανίσει μικρή μεγέθυνση της τάξης του 0,5%. Πρόκειται για μία πολύ αρνητική εξέλιξη για την ιταλική οικονομία η οποία εμφανίζει μία καταστροφική αδυναμία να αναπτυχθεί με βιώσιμους ρυθμούς μετά τη δημιουργία του ευρώ.
Και όπως συμβαίνει συνήθως, η οικονομική δυσμένεια έχει σοβαρές επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό. Η Ιταλία, λοιπόν, είναι η οικονομία που αναμένεται να εμφανίσει τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη το 2019, δυσκολεύοντας σε σημαντικό βαθμό τη… συγκατοίκηση του Ματέο Σαλβίνι με τον Λουίτζι ντι Μάιο στην εξουσία. Μετά από ένα περιπετειώδες 2018 και με τις ευρωεκλογές να βρίσκονται προ των πυλών, τα σοβαρά προβλήματα τώρα ξεκινούν για τον κυβερνητικό συνασπισμό των λαϊκιστών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ζοφερές προβλέψεις του ΟΟΣΑ θα επιβεβαιωθούν μόνο αν όλα κυλήσουν ομαλά, αφού στην περίπτωση που υπάρξουν νέες πολιτικές αναταράξεις μετά τις ευρωεκλογές η ύφεση μπορεί να αποδειχθεί σφοδρότερη. Οι Σαλβίνι και Ντι Μάιο έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η κυβέρνηση θα παραμείνει συμπαγής και μετά τις ευρωκάλπες, όμως, οι δημοσκοπήσεις δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας για το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Στην περίπτωση που το κόμμα του Ντι Μάιο συντριβεί και η Λέγκα του Βορρά ενισχυθεί, δεν αποκλείεται να υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο και στην οικονομία.
Στο μεταξύ, η δημοσιονομική χαλάρωση που υποσχέθηκε και σε κάποιο βαθμό πέτυχε η ιταλική κυβέρνηση μέσω της διαπραγμάτευσης με την Κομισιόν, απλώς «συγκρατεί» την ιταλική οικονομία από την κατηφόρα. Η Ιταλία βιώνει τη μεγαλύτερη υποβάθμιση προβλέψεων από τον ΟΟΣΑ, κατά 1,1% σε σύγκριση με την εκτίμηση του Νοεμβρίου, σε μία κίνηση που αντανακλά το σχετικά μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών επί του ΑΕΠ.
Η Ιταλία παραμένει ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης και πλέον η μάχη μεταφέρεται στις κάλπες και πολλά θα εξαρτηθούν από το γενικότερο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Ο Σαλβίνι «ποντάρει» στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Ιταλοί εδώ και πολλά χρόνια όμως με τα σημερινά δεδομένα δύσκολα μπορεί να δει κάποιος τη γειτονική μας χώρα να κάνει την έκπληξη.
Κίνδυνος για τον Ερντογάν;
Οι τεράστιες στρεβλώσεις της τουρκικής οικονομίας και οι περίεργες πρακτικές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Σήμερα μπορεί η Τουρκία να μην βρίσκεται στα πρόθυρα γενικευμένης κρίσης όπως πέρσι τον Αύγουστο, ωστόσο τράπεζες, επιχειρήσεις και πολίτες βιώνουν τις δραματικές επιπτώσεις της ακραίας αντιπαράθεσης του σουλτάνου με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Όπως προβλέπει ο ΟΟΣΑ, η τουρκική οικονομία μετά το εξωπραγματικό 7,4% του 2017, προσγειώθηκε στο 2,9% το 2018 για να υποχωρήσει σε ύφεση της τάξης του 1,8% το 2019 και να επανέλθει σε ισχυρή ανάπτυξη 3,2% το 2020. Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν δεν έχει το... μαγικό φίλτρο που θα φέρει μείωση του πληθωρισμού με μείωση των επιτοκίων. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει σήμερα περισσότερες εξουσίες από ποτέ όμως τα μεγάλα σκαμπανεβάσματα του ΑΕΠ και κυρίως η κατάρρευση της λίρας προκαλούν σοβαρά προβλήματα. Από τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις που δεν μπορούν να αποπληρώσουν δάνεια σε ξένο νόμισμα μέχρι τους πολίτες που βλέπουν τις τιμές σε βασικά αγαθά να αυξάνονται δραματικά.
Όλα αυτά αναμένεται να αντικατοπτριστούν στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές της 31ης Μαρτίου οι οποίες θεωρούνται εξαιρετικά κρίσιμες. Αν ο Ερντογάν χάσει μεγάλους δήμους θα δεχτεί ισχυρό πολιτικό πλήγμα και δεν αποκλείεται να αλλάξει στάση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό με ότι αυτό συνεπάγεται για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
