Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
«Δεν υπάρχει κρίση, μην σας ξεγελούν. Όλα αυτά είναι προσπάθειες χειραγώγησης. Οδεύουμε στο μέλλον και γινόμαστε καθημερινά πιο ισχυροί». Αυτό δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνεχίζοντας στη γνωστή ρητορική του οικονομικού πολέμου και των επιθέσεων κατά της λίρας που δέχεται η Τουρκία.
Η πεποίθηση του Τούρκου προέδρου αντικατοπτρίστηκε στο τριετές οικονομικό πρόγραμμα που παρουσίασε μία ημέρα μετά o γαμπρός του και υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Όπως δεν βλέπει κρίση έτσι δεν βλέπει και κανένα κίνδυνο ύφεσης ο Ερντογάν αλλά ούτε και ιδιαίτερα τραπεζικά προβλήματα. Βλέπει μία άλλη πραγματικότητα και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να υπενθυμίσει τα κατορθώματά του, τονίζοντας, απευθυνόμενος στον τουρκικό λαό, ότι η Τουρκία είναι σήμερα πλουσιότερη σε σύγκριση με πριν από 20 χρόνια.
Το τριετές πλάνο-απάντηση του Ερντογάν στον «οικονομικό πόλεμο» δείχνει ότι οι εμμονές του πολύ δύσκολα θα τον αφήσουν να εφαρμόσει τις κατάλληλες πολιτικές που θα βγάλουν τη χώρα από την κρίση. Αυτή τη στιγμή οι συνέπειες από την κατάρρευση της λίρας αρχίζουν να γίνονται αισθητές παντού και κυρίως στις τράπεζες, που σημαίνει ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν απειλητικά. Σύμφωνα με τη Moody''s, οι τουρκικές τράπεζες θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσουν χρέος σε ξένο νόμισμα ύψους 77 δισ. δολαρίων μόνο στο επόμενο 12μηνο. Μόνο που οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δυσμενείς και οι κάνουλες ερμητικά κλειστές. Αρκεί να σημειωθεί ότι πέρσι τέτοια εποχή η ισοτιμία της λίρας με το δολάριο βρισκόταν περίπου στις 3,47 λίρες και σήμερα ξεπερνά τις 6,2 λίρες.
Στο οικονομικό πρόγραμμα, λοιπόν, δεν γίνεται καμία λεπτομερής αναφορά στον τραπεζικό κλάδο και στις δεδομένες προκλήσεις που αντιμετωπίζει εξαιτίας της κατάρρευσης της τουρκικής λίρας. Διότι, το μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας βρίσκεται σήμερα στις τράπεζες, στα «κόκκινα» δάνεια και στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα. Και μόνο το γεγονός ότι το 40% των συνολικών καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων είναι σε ξένο νόμισμα, καθιστά επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα.
Αντί να βρει λύσει στα πραγματικά προβλήματα, ο σουλτάνος συνεχίζει τις υποσχέσεις. «Θα σταματήσουμε για λίγο την εκρηκτική ανάπτυξη αλλά θα επανέλθουμε σύντομα», είναι το μήνυμα που στέλνει στον τουρκικό λαό, του οποίου είναι ξεκάθαρο ότι επιζητεί τη στήριξη για τους δύσκολους καιρούς που έρχονται από τη στιγμή που είναι διατεθειμένος να συνεχίσει την κόντρα με τις αγορές.
Ήταν αναμενόμενο ότι το σχέδιο εξόδου από την κρίση που θα παρουσίαζε ο υπουργός Οικονομικών θα είχε τη σφραγίδα του πεθερού του. Ήταν επίσης αναμενόμενο ότι οι πολιτικές που είναι διατεθειμένος να εφαρμόσει ο σουλτάνος δεν πείθουν τις αγορές, ούτε θυμίζουν... ΔΝΤ, αφού ο Τούρκος πρόεδρος έχει μία πολύ «διαφορετική» αντίληψη για πολλά ζητήματα που άπτονται της οικονομικής εξυγίανσης.
Τουλάχιστον, τα όσα ανακοίνωσε ο γαμπρός του Ερντογάν δείχνουν ότι ηγέτης της Τουρκίας παραδέχεται έστω εμμέσως ότι η οικονομία περνάει κρίση. Δεν παραδέχεται, βέβαια, αν και γνωρίζει πολύ καλά τι συμβαίνει, το μέγεθος και την έκταση της κρίσης. Η αναθεωρημένη πρόβλεψη για οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 3,8% το 2018 και του 2,3% το 2019, - έναντι 5,5% προηγουμένως - δείχνει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο Τούρκος πρόεδρος. Παράλληλα, εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί στο 20,8% στο τέλος του 2018 αλλά θα υποχωρήσει στο 15,9% το 2019. Μόνο που δεν μας είπε ο Αλμπαϊράκ αν αυτό θα επιτευχθεί μέσω της μείωσης των επιτοκίων...
Ο Αλμπαϊράκ μίλησε για την σταθεροποίηση των οικονομικών συνθηκών, για δημοσιονομική πειθαρχία αλλά και για μετασχηματισμό της οικονομίας, εστιάζοντας στην αύξηση των εξαγωγών, σε νέα επενδυτικά project και στη δημιουργία 2 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας με παράλληλη μείωση της ανεργίας στο 10,8% το 2021. Ωραία όλα αυτά όμως η αντίδραση των αγορών υποδεικνύει ότι κάτι λείπει.
Το μόνο που είπε ο Αλμπαϊράκ για τις τράπεζες είναι ότι θα περάσουν από... διαγνωστικές εξετάσεις για να αξιολογηθεί η κατάσταση της υγείας τους, προσθέτοντας ότι οι πολιτικές που θα εφαρμοστούν θα βοηθήσουν τον τραπεζικό κλάδο να ενισχυθεί και την πραγματική οικονομία να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές σε βιώσιμα επιτόκια. Μίλησε και για την προοπτική αναδιάρθρωσης χρεών χωρίς να εξηγεί πως μπορούν όλα αυτά να γίνουν. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και ταυτόχρονα να δείξει ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης. Το θέμα είναι αν θα προλάβει...
Φωτογραφία: APImages
