Σε κομβικό σημείο – τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά - βρίσκεται για μία ακόμη φορά η Ευρώπη καθώς στη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 17-18 Ιουλίου (για πρώτη φορά διά ζώσης από τότε που ξέσπασε η πανδημία) καλείται να γεφυρώσει το κατά πολλούς αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των χωρών του Βορρά και των χωρών του Νότου. Μπορεί να συμβεί αυτό μετά την πρόταση του Σαρλ Μισέλ και ποιος είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Άνγκελα Μέρκελ και ο Ιρλανδός Πασκάλ Ντόναχιου;
Ο Βέλγος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρουσίασε την περασμένη Παρασκευή τη δική του συμβιβαστική πρόταση για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η οποία θα συζητηθεί στην επερχόμενη Σύνοδο και περιλαμβάνει μικρή μείωση του κοινοτικού προϋπολογισμού στα 1,07 τρισ. ευρώ, έναντι 1,1 τρισ. ευρώ στην πρόταση της Κομισιόν, διατήρηση των 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς και του ποσοστού επιχορηγήσεων/δανείων.
Συνολικά, ο «λογαριασμός» της πρότασης του Σαρλ Μισέλ τοποθετείται στα 2,36 τρις. ευρώ. Σε αυτήν υπάρχουν ορισμένα δελεαστικά σημεία για τις τέσσερις χώρες που αντιστέκονται σθεναρά (Αυστρία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία), καθώς διατηρούνται οι «διορθωτικοί μηχανισμοί» (rebates) για τις χώρες αυτές συν τη Γερμανία, σε τιμές 2020, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο ρόλος που θα παίξει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις αποφάσεις που θα ληφθούν στο μέλλον. Επιπλέον, αυξάνονται σημαντικά τα κεφάλαια που κατευθύνονται στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Αν και οι προσδοκίες παραμένουν χαμηλές, η εν λόγω πρόταση αποτελεί έναν καλό οιωνό τουλάχιστον για μία πολιτική συμφωνία. Βέβαια, μιλάμε για τους Ευρωπαίους ηγέτες και τη χαρακτηριστική δυσκαμψία που επιδεικνύουν κάθε φορά που καλούνται να συμφωνήσουν σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο για το κοινό μέλλον των χωρών-μελών. Θα πρέπει, λοιπόν, να ξεπεραστούν πρωτίστως τα πιο «πονηρά» σημεία και γι’ αυτό η διά ζώσης Σύνοδος των Βρυξελλών είναι πάρα πολύ σημαντική. Άλλωστε, οι αντιδράσεις των τεσσάρων χωρών έχουν εκφραστεί με κάθε τρόπο μετά τη Σύνοδο του Ιουνίου και δεν υπάρχει περίπτωση να συμφωνηθεί αυτούσια η πρόταση της Φον ντερ Λάιεν.
Ο διχασμός της Ευρώπης φαίνεται και από την εκλογή του Ιρλανδού, Πασκάλ Ντόναχιου, στη θέση του προέδρου του Eurogroup, παρά το γεγονός ότι η Ισπανίδα Νάντια Καλβίνιο ήταν το φαβορί και φέρεται να στηριζόταν από τις Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Φινλανδία, Μάλτα και Κύπρο. Τελικά, όπως η ίδια η Καλβίνιο δήλωσε την Παρασκευή, μία από τις χώρες-μέλη που είχε υποσχεθεί ότι θα στήριζε την υποψηφιότητά της άλλαξε στρατόπεδο κι έτσι επικράτησε στο… φίνις ο Ντόναχιου. Σύμφωνα με την Oxford Economics, η εκλογή του Ιρλανδού αντανακλά τη μεγάλη διαφορά που χωρίζει τις χώρες-μέλη αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί η πανδημία σε δημοσιονομικό επίπεδο.
Το πιθανότερο σενάριο σήμερα είναι να μην υπάρξει τελική λύση το Σάββατο και ανάλογα με την πρόοδο που θα σημειωθεί να συνεδριάσουν είτε οι υπουργοί Οικονομικών για να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία, είτε ξανά οι Ευρωπαίοι ηγέτες, αν υπάρχουν μεγάλες διαφορές, στα τέλη Ιουλίου. Παράγοντες με σημαντική εμπειρία στις κοινοτικές διαδικασίες και διαπραγματεύσεις αναφέρουν ότι η τελική συμφωνία ίσως δεν είναι μακριά. Και αυτό γιατί η πρόταση του Μισέλ ικανοποιεί έως ένα βαθμό τις χώρες που αντιδρούν και «διαχειρίζεται» τις ευαισθησίες αρκετών, αν όχι όλων των εταίρων.
Την ίδια ώρα, τα οικονομικά στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας επιβεβαιώνουν την ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας από τον Μάιο που ξεκίνησε η άρση των περιοριστικών μέτρων, υποδεικνύοντας ότι η ύφεση στο β’ τρίμηνο δεν θα είναι εντέλει τόσο βαθιά όσο έδειχναν οι αρχικές απαισιόδοξες εκτιμήσεις. Όμως η πανδημία όχι μόνο δεν έχει τελειώσει αλλά βρίσκεται στο αποκορύφωμά της, απειλώντας την ευρωπαϊκή οικονομία. Μέχρι στιγμής οι χώρες της Ε.Ε. έχουν καταφέρει να ελέγξουν την αύξηση των μολύνσεων παρά το άνοιγμα των συνόρων και των μετακινήσεων, ωστόσο οι κατά τόπους εστίες αναζωπύρωσης της πανδημίας συντηρούν την απειλή ενός δεύτερου κύματος και ενισχύουν την επιφυλακτικότητα των καταναλωτών.
