Του Γιώργου Φιντικάκη
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους. Το ύψος του «κόκκινου» ιδιωτικού χρέους ανέρχεται σε 230 δισ. ευρώ και έχει ξεπεράσει κατά πολύ το 100% του φετινού ΑΕΠ της χώρας.
Το ιδιωτικό χρέος καλπάζει και πνίγει την πραγματική οικονομία και αυτό είναι που θα έπρεπε να απασχολεί την κυβέρνηση, όχι το δημόσιο χρέος το οποίο είναι ρυθμισμένο.
Επισφαλή τραπεζικά δάνεια (110 δισ.), οφειλές στην εφορία (93 δισ.), οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία (25 δισ.), ληξιπρόθεσμα χρέη στη ΔΕΗ (3 δισ.), σχηματίζουν ένα βουνό απλήρωτου χρέους που αντιστοιχεί στο 130% του ΑΕΠ.
Η εύκολη εξήγηση είναι ότι η καθίζηση του διαθέσιμου εισοδήματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων που προκάλεσε η οκταετή ύφεση αντανακλάται και στα ληξιπρόθεσμα χρέη. Αλλά αυτή είναι η μισή αλήθεια.
Η άλλη μισή είναι ότι το κράτος έχει πέσει θύμα του «ηθικού κινδύνου» που τροφοδότησαν όσοι πολιτεύτηκαν με πρόταγμα το «δεν πληρώνω». Όσοι υποσχέθηκαν μια νέα «σεισάχθεια» καλλιέργησαν την προσδοκία ότι τα χρέη θα διαγραφούν, ότι με κάποιον -απροσδιόριστο- τρόπο το κράτος θα συνεχίσει να λειτουργεί «κοινωφελώς» δίχως έσοδα.
Τώρα λοιπόν έρχεται η ώρα του λογαριασμού. Το θέμα προσφέρεται φυσικά για εύκολους λαϊκισμούς. Πάει να ξεκινήσει ένας πλειστηριασμός και το σύστημα που οικοδομήθηκε γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ παγώνει τα πάντα. Θέλει η ΔΕΗ να κόψει το ρεύμα στους μπαταξήδες, και αμέσως κάποιοι την κατηγορούν ότι κόβει το ρεύμα στα φτωχά νοικοκυριά. Δεν είναι τυχαίο ότι η πολιτική εντολή από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνο Σκουρλέτη, προς τη διοίκηση της ΔΕΗ είναι ότι όσο διαρκεί το πρόγραμμα διακανονισμού οφειλών -χθες η επιχείρηση ανακοίνωσε παράταση δύο μηνών μέχρι το τέλος του 2016- οι εντολές αποκοπής ρεύματος «παγώνουν». Τι άλλο αντικατοπτρίζει αυτό παρά την πολιτική απόφαση της κυβέρνησης να κρατήσει χαμηλά τον θόρυβο από τυχόν μαζικές αποκοπές ρεύματος.
Από το τζάμπα ρεύμα…
Όμως, μιας και ο λόγος για τη ΔΕΗ, το πρόβλημα της επιχείρησης δεν είναι οι 510.000 καλόπιστοι οφειλέτες που έσπευσαν μέχρι σήμερα να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Είναι το ένα - ενάμισι εκατομμύριο εκείνων, που καθησυχασμένοι από τη «ρητορική» του «δεν πληρώνω», εξακολουθούν να συσσωρεύουν απλήρωτους λογαριασμούς. Επιβεβαιώνεται έτσι το εξής οξύμωρο: Αυτοί που κόπτονται για τον δημόσιο χαρακτήρα της επιχείρησης -οι ίδιοι μάλιστα που επιδιώκουν να κατοχυρώσουν συνταγματικά το ηλεκτρικό ρεύμα ως κοινωνικό αγαθό- είναι οι ίδιοι που υπονόμευσαν τη ΔΕΗ με τη συνθηματολογία τους. Τώρα ανακάλυψαν ότι τζάμπα ρεύμα δεν υπάρχει. Ούτε όμως τζάμπα λαϊκισμός υπάρχει.
… στα 110 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων
Τη μαύρη κληρονομιά του «δεν πληρώνω» κουβαλούν και οι τράπεζες. Η ενεργητική διαχείριση των κόκκινων δανείων ακόμη δεν έχει ξεκινήσει, όταν μέχρι το 2019 οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν μειώσει κατά 40 δισ. ευρώ τις επισφαλείς χορηγήσεις. Όταν όμως ξεκίνησαν οι πρώτοι πλειστηριασμοί αμέσως κάποιοι επιχείρησαν να τους «παγώσουν». Η ειρωνεία είναι ότι πολλοί εξ αυτών γαλουχήθηκαν με τη ρητορική της «νέας σεισάχθειας», σημαία με την οποία πολιτευόταν κάποτε ο Α. Τσίπρας.
Έως τα 25 δισ. ευρώ εισφοροδιαφυγής
Το ίδιο μαύρο χρώμα έχει και η κληρονομιά που κουβαλούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι απλήρωτες οφειλές έχουν φτάσει τα 25 δισ. ευρώ, και τα αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών το ΚΕΑΟ έχουν υπερδιπλασιαστεί. Σύμφωνα με τον επιχειρησιακό στόχο του ΚΕΑΟ, οι εισπράξεις ληξιπρόθεσμων οφειλών φέτος θα πρέπει να αυξηθούν σχεδόν 20% σε σχέση με πέρυσι και να φτάσουν στα 750 εκατ. ευρώ. Το κέντρο είσπραξης οφειλών δείχνει τα «δόντια» του, ωστόσο η επιδρομή κατά των κακοπληρωτών μοιάζει όλο και περισσότερο με κυνήγι μαγισσών.
Και τα 9 δισ. ευρώ προς την εφορία
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους και στους φόρους. Τα χρέη προς την εφορία ξεπέρασαν τα 9 δισ. ευρώ από τις αρχές του 2016. Τον Σεπτέμβριο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορολογούμενων προς το Δημόσιο ανήλθαν στα 9,03 δισ. ευρώ έναντι 7,75 δισ. ευρώ τον Αύγουστο (αύξηση 1,250 δισ. ευρώ). Εγγύηση για ακόμη μεγαλύτερα «τρύπα» στα έσοδα αποτελεί η αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων που ξεκίνησε φέτος και θα ολοκληρωθεί το 2017 με στόχο να πετυχαίνει η οικονομία τα συμπεφωνημένα πρωτογενή πλεονάσματα.
Με άλλα λόγια, οι πάντες οφείλουν στους πάντες. Το κράτος χρωστά στις επιχειρήσεις, εκείνες χρωστούν στο κράτος, τα ταμεία, τις ΔΕΚΟ αλλά και μεταξύ τους.
Το πρόβλημα έχει πάψει από καιρού να είναι μόνο δημοσιονομικό. Εκ των πραγμάτων είναι βαθιά κοινωνικό, επεκτείνει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης, αλλά και του λαϊκισμού που μετριέται κάθε μήνα σε νέα δισεκατομμύρια.
Όσοι συνεχίζουν να πορεύονται με πυξίδα τον λαϊκισμό, δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να κρύβουν ένα πρόβλημα κάτω από το χαλί. Το πρόβλημα όμως έχει φουσκώσει τόσο πολύ, που δεν κρύβεται.
