Τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ αμερικανικής και ευρωπαϊκής οικονομίας αναμένεται να προκαλέσει η τρέχουσα κρίση, καθώς οι νέες προβλέψεις θέλουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να περνούν μία πολύ ήπια ύφεση, η οποία θα «χαθεί» μέσα στο 2023, την ώρα που στην Ευρώπη η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας γίνεται ήδη αισθητή και απειλεί να αφήσει ανεξίτηλα σημάδια. Θα είναι η δεύτερη φορά που το χάσμα μεγαλώνει σε λίγα χρόνια, καθώς η ύφεση που προκάλεσε η πανδημία ήταν πολύ μικρότερη στις ΗΠΑ (-5,6%) απ’ ότι στην Ευρωζώνη (-8,1%) και στη Μ. Βρετανία (-11,4%).
Η οικονομία της Μ. Βρετανίας, μάλιστα, κινδυνεύει με πλήρη εκτροχιασμό. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας, η βρετανική οικονομία θα βιώσει τη μεγαλύτερη ύφεση των 100 τελευταίων ετών που καταγράφονται στοιχεία για το ΑΕΠ, με τη συρρίκνωση του ΑΕΠ να διαρκεί ολόκληρο το 2023 και το α΄εξάμηνο του 2024. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη αυτή τότε θα χαθούν πάνω από 500.000 θέσεις εργασίας και θα βρεθούν στο χείλος της χρεοκοπίας χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Αν πάμε ακόμη πιο πίσω, θα δούμε ότι η Αμερική έχει αρχίζει να ξεφεύγει πολύ μπροστά από την Ευρώπη τουλάχιστον μια δεκαετία. Από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-9 και μετά, η Ευρωζώνη έχει βιώσει αλλεπάλληλες κρίσεις, από την κρίση χρέους έως το προσφυγικό και το Brexit. Μετά ήρθε η πανδημία και τώρα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που πυροδότησε και την ενεργειακή κρίση.
Μάλιστα, το Carnegie Europe προβλέπει ότι η εποχή των κρίσεων για την Ευρώπη θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια, καθώς οι γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις και οι αναταραχές σε γειτονικές περιοχές, οι βαθιές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής, διαμορφώνουν το χειρότερο περιβάλλον που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ένωση.
Σε καθαρά οικονομικό επίπεδο, όσο εξασθενεί η θετική επίδραση των καλοκαιρινών μηνών, ήτοι του τουρισμού και των πολύ χαμηλότερων ενεργειακών αναγκών, αρχίζει να ξεκαθαρίζει το τοπίο αναφορικά με το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης. Και ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί για παγκόσμια ύφεση, οι νέες προβλέψεις θέλουν την αμερικανική οικονομία να περνάει σχεδόν αναίμακτα την κρίση, την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να βρει τρόπους να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες για το 2023.
Η Fitch προχώρησε την περασμένη Τρίτη σε σημαντική επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεων για το αμερικανικό ΑΕΠ για τα έτη 2022 και 2023, αποδίδοντάς την στα ασθενή οικονομικά στοιχεία, στην πολύ πιο επιθετική από το αναμενόμενο σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από την Fed, αλλά και στην ήδη εξελισσόμενη ύφεση στην Ευρώπη. Ο οίκος αξιολόγησης πλέον εκτιμά ότι η αμερικανική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1,7% φέτος, όταν τον περασμένο Ιούνιο προέβλεπε ανάπτυξη 2,9%. Ο εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης για το 2023 υποβαθμίζεται στο 0,5% από 1,5% προηγουμένως.
Παρά την υποβάθμιση των προβλέψεων, η Fitch πιστεύει ότι η ύφεση στην Αμερική θα είναι ήπια και θα κάνει την εμφάνισή της στα μέσα του 2023, ωστόσο συνολικά στο έτος το ΑΕΠ θα μεγεθυνθεί, σβήνοντας στην ουσία τα σημάδια της.
Αντιθέτως, στην Ευρώπη οι συνθήκες επιδεινώνονται συνεχώς. Όπως έγινε γνωστό την Παρασκευή, η βρετανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,2% στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, σηματοδοτώντας την έναρξη της ύφεσης. Μία ύφεση που θα φτάσει και στην υπόλοιπη Γηραιά Ήπειρο στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου (η οικονομία της Ευρωζώνης γλίτωσε… παρά τρίχα την ύφεση στο γ’ τρίμηνο εξαιτίας των εντυπωσιακών επιδόσεων του τουρισμού) και θα διαρκέσει πιθανώς έως τον ερχόμενο Ιούνιο.
Η κατάσταση στη Μ. Βρετανία είναι τραγική. Πολλές μικρές επιχειρήσεις προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα μέχρι τα Χριστούγεννα, όπου θα κριθεί από τα έσοδά τους, αν θα κλείσουν οριστικά τον Ιανουάριο, ενώ στον κλάδο της φιλοξενίας, πάνω από το ένα τρίτο των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι κινδυνεύουν με λουκέτο στις αρχές του 2023 καθώς οι λογαριασμοί φουσκώνουν συνέχεια και παράλληλα μειώνει η καταναλωτική ζήτηση.
