Μία ακροδεξιά κυβέρνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει νέα αναταραχή στην Ευρώπη και μία πρωθυπουργός που ενώ θύμιζε… χαμαιλέοντα στο δρόμο προς την κάλπη, μπορεί πολύ εύκολα να εξελιχθεί στο επόμενο σύμβολο του λαϊκισμού, αποκτά, όπως όλα δείχνουν, η Ιταλία.
Η Τζόρτζια Μελόνι, με συγκυβερνήτη τον Ματέο Σαλβίνι και… σκηνοθέτη τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπως ο ίδιος αποκάλεσε τον εαυτό του, μπορούν να σχηματίσουν μία κυβέρνηση που θα απολαμβάνει την ισχυρότερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στα χρονικά. Όλοι οι προβολείς τελευταία είναι στραμμένοι στη Μελόνι και στο ακροδεξιό της κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας. Στόχος τους, να λάβουν ποσοστό άνω του 25%, ενώ ένα ποσοστό κοντά στο 30% θα θεωρηθεί μεγάλη επιτυχία.
Από τη στιγμή που το πολιτικό σύστημα της γειτονικής μας χώρας αποφάσισε να «απολύσει» τον Μάριο Ντράγκι, φάνηκε αμέσως ότι η κεντροδεξιά θα κληθεί να διαχειριστεί την καυτή πατάτα της ενεργειακής κρίσης, του πληθωρισμού και της επερχόμενης ύφεσης. Το μεγάλο επίτευγμα του Ντράγκι που πολύ δύσκολα μπορεί να καταφέρει άλλος Ιταλός πολιτικός, ήταν ότι με τον ίδιο στο τιμόνι, η Ιταλία είχε αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη και τα αιτήματα, οι ανησυχίες ή οι προτάσεις της ακούγονταν πολύ περισσότερο από το παρελθόν.
Τώρα, η Ιταλία κινδυνεύει να γίνει ξανά το «μαύρο πρόβατο» ή έστω μία πηγή αβεβαιότητας, ανησυχίας και παρατεταμένης πολιτικής κρίσης. Το ερώτημα που απασχολεί τόσο την Κομισιόν όσο και τις αγορές είναι κατά πόσο θα εφαρμοστεί το προεκλογικό πρόγραμμα που έχουν παρουσιάσει τα τρία κόμματα της συμμαχίας, Αδέλφια της Ιταλίας, Λέγκα του Βορρά και Φόρτσα Ιτάλια. Το πρώτο κρας τεστ είναι η κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2023 και το δεύτερο αναμφίβολα είναι η διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, σε περιβάλλον εξαιρετικά περιορισμένων δημοσιονομικών περιθωρίων.
Αν η Μελόνι τηρήσει πλήρως τις δεσμεύσεις της, τότε μάλλον οδεύουμε με μαθηματική ακρίβεια σε νέα κλιμάκωση της κόντρας με τις Βρυξέλλες, καθώς η Oxford Economics εκτιμά ότι η ιταλική κυβέρνηση θα εμφανίσει δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 6% του ΑΕΠ ετησίας, για τα επόμενα πέντε χρόνια και το χρέος ενδέχεται να ανέλθει στο 155% του ΑΕΠ. Σε αυτό το σενάριο η Ιταλία θα εκτροχιαστεί δημοσιονομικά και θα έχουμε νέα παρατράγουδα που θα θυμίζουν την κυβέρνηση της Λέγκας με τα Πέντε Αστέρια.
Είναι προφανές ότι μόνο αν συμφωνηθεί μία γενναία αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων θα αποφύγει η Ιταλία τα μνημόνια. Στην πρώτη ένδειξη δημοσιονομικού εκτροχιασμού, η Ιταλία θα δει το κόστος δανεισμού της να εκτινάσσεται και παρά την αρχική ώθηση που θα έχει δεχθεί η οικονομία, το πλήγμα θα είναι τεράστιο. Να πούμε εδώ ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ιταλίας έχει ξεπεράσει ήδη στο 4,3% κυρίως λόγω της αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ. Στην προηγούμενη κόντρα με την Κομισιόν, το φθινόπωρο του 2018, η απόδοση του 10ετούς είχε φτάσει στο 3,45% με τα επιτόκια της ΕΚΤ αρνητικά.
Οι αγορές μέχρι στιγμής τηρούν στάση αναμονής αν και το χρηματιστήριο του Μιλάνου εμφανίζει υψηλή μεταβλητότητα και απώλειες περίπου 10% τον τελευταίο μήνα. Από σήμερα, κάθε κίνηση ή ακραία ρητορική της Μελόνι – αν φυσικά γίνει πρωθυπουργός – θα αντικατοπτρίζεται στα ιταλικά assets.
Για όλους τους ανωτέρω λόγους, αρκετοί αναλυτές πιστεύουν ότι τελικά η Μελόνι θα ρίξει τους τόνους σε πεδία που θεωρεί δευτερευούσης σημασίας για να προσπαθήσει να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί σε δημοσιονομικό επίπεδο και να διαθέσει μεγάλα πακέτα στήριξης, όπως έκαναν Γερμανία και Γαλλία, με φόντο την ακρίβεια και τη δημοσιονομική κρίση. Πάντως, η Oxford Economics επισημαίνει ότι προηγούμενες κεντροδεξιές κυβερνήσεις της Ιταλίας δεν έθεταν ως βασική προτεραιότητα τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος για τη χώρα τα επόμενα χρόνια.
Η Goldman Sachs, από την πλευρά της, σημειώνει ότι βραχυπρόθεσμα ο κίνδυνος είναι περιορισμένος για την Ιταλία αλλά η μεγάλη αβεβαιότητα αφορά στις πολιτικές που θα εφαρμόσει στην πορεία η νέα κυβέρνηση. Πάντως, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού τις επόμενες εβδομάδες, όποια και αν είναι η νέα κυβέρνηση θα δώσει το στίγμα του τι θα ακολουθήσει και τις πραγματικές της προθέσεις.
