Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μπροστά σε ένα πολύ κρίσιμο δίλημμα κατάφερε να φέρει την Κομισιόν η ιταλική κυβέρνηση, αποδεικνύοντας ότι η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα. Φαίνεται ότι οι Ματέο Σαλβίνι και Λουίτζι Ντι Μάιο μελέτησαν πολύ καλά την «υπερήφανη διαπραγμάτευση» του Αλέξη Τσίπρα και του Γιάνη Βαρουφάκη για να μην κάνουν τα ίδια λάθη και σήμερα δείχνουν – όσο και αν φαίνεται περίεργο – ότι έχουν το πάνω χέρι στη διελκυστίνδα με τις Βρυξέλλες.
Αν δει κανείς τις αντιδράσεις με τα πλατιά και αυθόρμητα χαμόγελα των Ματέο Σαλβίνι, Λουίτζι Ντι Μάιο, Τζουζέπε Κόντε και Τζοβάνι Τρία κατά τη συνέντευξη τύπου μετά την κατάθεση του ιταλικού προϋπολογισμού στην Κομισιόν, θα καταλάβει ότι οι Ιταλοί νιώθουν ότι... νίκησαν. Όχι όπως συνέβη με το ελληνικό δημοψήφισμα αλλά μία πραγματική νίκη αφού θεωρείται απίθανο να φτάσουμε στο σημείο να κάνουν «kolotoumba» και να εφαρμόσουν έναν εντελώς διαφορετικό προϋπολογισμό.
Σίγουρα, η Ιταλία έχει πολύ μεγαλύτερο μέγεθος από την Ελλάδα και οι συνθήκες είναι τέτοιες που δεν μπορεί να γίνει απόλυτη σύγκριση με το 2015. Όμως, η ιταλική κυβέρνηση διαθέτει έναν υπουργό Οικονομικών που προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ λαϊκιστών και Βρυξελλών και όχι να εφαρμόσει το δικό του σχέδιο. Ο Τρία δεν είναι ο άνθρωπος που κάνει άνω κάτω τα Eurogroup αλλά ο συνδετικός κρίκος που μπορεί να δώσει λύση στο αδιέξοδο για το καλό ολόκληρης της Ένωσης.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι αποφύγαμε την ιταλική κρίση. Από σήμερα ξεκινά μία μακρά περίοδος διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρώμης-Βρυξελλών η οποία θα μπορούσε στο χειρότερο σενάριο να φτάσει ακόμη και μέχρι τις ευρωεκλογές του Μαΐου. Η αντίδραση των αγορών λέει πολλά. Αντί να καταρρεύσουν που οι Ιταλοί κατέθεσαν προϋπολογισμό με έλλειμμα 2,4% παραλίγο να πανηγυρίσουν. Η απόδοση του 10ετούς ιταλικού ομολόγου υποχώρησε έως το 3,41%, ενώ είχε φτάσει πριν από λίγες ημέρες στο 3,71% και το χρηματιστήριο του Μιλάνου πήρε μεγάλη ανάσα με κέρδη 2,23%.
Όχι γιατί οι Ιταλοί έκανα κάτι μαγικό αλλά γιατί απέδειξαν ότι υπάρχει κάποιο σχέδιο και δεν είναι όλα στον αέρα. Και αυτό είναι επιτυχία του Τρία, ο οποίος μάλιστα φέρεται να έχει ήδη συμφωνήσει με τις Βρυξέλλες τα επόμενα βήματα. Διότι μπορεί οι Ευρωπαίοι να μην έχουν εμπιστοσύνη στους ηγέτες του κυβερνητικού συνασπισμού όμως ακούνε με προσοχή τον υπουργό Οικονομικών, ο οποίος κατά γενική ομολογία παρουσίασε έναν προϋπολογισμό που σε τεχνικό επίπεδο είναι «άρτια τεκμηριωμένος». Ίσως αυτό να είναι το σημείο-κλειδί που θα αποτρέψει μία νέα μεγάλη κρίση στην Ευρώπη.
Ο Ιταλός ΥΠΟΙΚ παρά το γεγονός ότι ξεπέρασε κατά πολύ την κόκκινη γραμμή που είχε θέσει (για έλλειμμα στο 1,9%) και διαφώνησε με τους Σαλβίνι και Ντι Μάιο, στήριξε τις επιλογές της κυβέρνησης και έπεισε τους Ευρωπαίους ότι υπάρχει ένα σχέδιο. Ένα σχέδιο που μπορεί να βασίζεται σε αισιόδοξες προβλέψεις και παραδοχές και έχει κεντρικό άξονα την αύξηση των κρατικών δαπανών αλλά δεν «προσβάλει» την Ευρώπη.
Τα επόμενα βήματα
Η Κομισιόν είναι σχεδόν υποχρεωμένη να απορρίψει τον ιταλικό προϋπολογισμό, αφού έχει ζητήσει από την ιταλική κυβέρνηση να μειώσει το έλλειμμα κι εκείνη το αυξάνει. Υπάρχουν, ωστόσο, πληροφορίες που θέλουν τον Τζοβάνι Τρία να έχει ήδη κάνει συζητήσεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους, αποδεχόμενος στην ουσία την ένταξη της Ιταλίας στη «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος», χωρίς να αλλάζουν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Ενώ η κατάσταση μοιάζει μπερδεμένη και ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ προειδοποιεί ότι δεν θα εξαιρεθεί η Ιταλία από τους κανονισμούς, στις Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι μία μετωπική σύγκρουση με τη Ρώμη (με επιβολή προστίμων και άλλων κυρώσεων) θα μπορούσε να στρέψει την ιταλική κοινή γνώμη κατά του ευρώ, λίγους μήνες πριν τις ευρωεκλογές, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο να ξεσπάσει όχι μόνο οικονομική και τραπεζική αλλά και πολιτική κρίση.
Επομένως, το πιθανότερο σενάριο είναι να υπάρξουν αλλεπάλληλες συναντήσεις μέχρι να βρεθεί η χρυσή τομή, κατά την οποία η Κομισιόν θα βρει μία... καλή δικαιολογία για να μην «τιμωρήσει» την Ιταλία. Μέχρι και ο στενός συνεργάτης και του Σαλβίνι και από τους υποστηρικτές της εξόδου από το ευρώ, Κλάουντιο Μπόργκι, αναφέρθηκε χθες στην ανάγκη να πέσουν οι τόνοι, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού, ανάλογα βέβαια με τις αντιπροτάσεις της Κομισιόν.
Στα διαδικαστικά, πληροφορίες του liberal.gr από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι στην Κομισιόν είναι ήδη έτοιμη η επιστολή μέσω της οποίας οι Βρυξέλλες θα ζητήσουν... εξηγήσεις από τη Ρώμη. Η επιστολή θα σταλεί άμεσα και πιθανότατα η ιταλική κυβέρνηση θα αντιδράσει αντικρούοντας τους ισχυρισμούς της Κομισιόν.
Στη συνέχεια, η Κομισιόν θα καλέσει τον Κόντε να επανεξετάσει τον προϋπολογισμό, που συνεπάγεται στην ουσία ότι τον απορρίπτει και η ιταλική κυβέρνηση θα έχει περιθώριο τριών εβδομάδων να προχωρήσει σε αλλαγές. Αν η Κομισιόν κρίνει ότι η Ιταλία δεν συμμορφώνεται με την απαιτούμενη διαρθρωτική προσαρμογή, τότε η χώρα θα εισέλθει στη «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» παρά το γεγονός ότι το έλλειμμα δεν παραβιάζει το όριο του 3% του ΑΕΠ.
Αυτό σημαίνει ότι η ιταλική κυβέρνηση θα έχει περιθώριο 6 μηνών να εφαρμόσει ένα πλαίσιο διαρθρωτικών αλλαγών για να συμμορφωθεί με τους κανόνες. Έτσι θα μπορούσαμε να φτάσουμε μέχρι το Μάιο, όταν οι Σαλβίνι και Ντι Μάιο πιστεύουν ότι θα ανατρέψουν την πολιτική τάξη στην Ευρώπη με αποτέλεσμα να αλλάξουν οι υφιστάμενοι κανόνες.
