Η ηγετική θέση που έχει καταλάβει ο ρωσικός κολοσσός φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει έρθει στο προσκήνιο λόγω της ενεργειακής κρίσης της εποχής. Το ράλι τιμών στην ενέργεια σε συνδυασμό με τη συσσωρευμένη ένταση στα ρωσοουκρανικά σύνορα και την εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ την έχει αναδείξει ως ρυθμιστή των εξελίξεων.
Τα άφθονα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου κληροδοτήθηκαν στη Ρωσία έπειτα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Σε αντίθεση με την αγορά πετρέλαιού, όπου αναπτύχθηκε αποκεντρωμένα με την παρουσία πολλών εταιριών, στο φυσικό αέριο επιλέχθηκε διαφορετική στρατηγική. Η Gazprom προέκυψε ως κυρίαρχος παράγοντας στην αγορά φυσικού αερίου τόσο στο εσωτερικό της Ρωσίας, όσο και διεθνώς.
Για την επικράτεια της Ρωσίας, το βασικό κριτήριο της λειτουργίας φαίνεται να είναι η εφοδιαστική κάλυψη του συνόλου της χώρας, καθώς οι τιμές είναι διαχρονικά σημαντικά χαμηλότερες. Σε μία χώρα σαν τη Ρωσία, το καθεστώς του Πούτιν έχει θέσει ως βασική προτεραιότητα την παροχή φυσικού αερίου στο σύνολο του πληθυσμού. Άλλωστε, το ρωσικό κράτος έχει το πλειοψηφικό πακέτο του ελέγχου της Gazprom. Για το εξωτερικό ωστόσο η κερδοφορία αποτελεί κεντρικό στόχο της ρωσικής εταιρίας.
Το φυσικό αέριο μαζί με τα υπόλοιπα πολύτιμα ορυκτά και μέταλλα αποτελούν μεγάλο μέρος των εξαγωγών της Ρωσίας. Για την Gazprom, η Ευρώπη έχει καταστεί σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη και τη γιγάντωση της. Η ρωσική εταιρία δραστηριοποιείται βέβαια στις βραχυπρόθεσμες αγορές φυσικού αερίου, αλλά οι μακροχρόνιες πωλήσεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο είναι βασικοί πυλώνες της εδραίωσης της παγκοσμίως. Το δίκτυο της έχει επεκταθεί σε μεγάλο βαθμό, από την Κεντρική Ασία μέχρι και την Κίνα. Η Ευρώπη ωστόσο είναι βασικός αποδέκτης των εξαγωγών φυσικού αερίου από τη Gazprom.
Αν και το οικονομικό όφελος αποτελεί σταθερά και στόχο της Gazprom, η Ρωσία έχει κατηγορηθεί πολλάκις πως περιορίζει την προσφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ώστε να εκβιάσει τις χώρες να δεχθούν την κυριαρχία της. Η κρίση στην Ουκρανία, αποτέλεσμα των πάγιων επιδιώξεων της Ρωσίας στην περιοχή, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ουσιαστικά δηλαδή η κατηγορία εστιάζεται πως δεν είναι ο στόχος της Gazprom το οικονομικό όφελος, αλλά η πολιτική εκμετάλλευση της κυρίαρχης θέσης της στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η Μόσχα, ως κυρίαρχος της Gazprom, φροντίζει να διαψεύδει τέτοιες αιτιάσεις. Τα μακροχρόνια συμβόλαια που της εξασφαλίζει η Γηραιά Ήπειρος είναι απαραίτητα για την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρίας, όπως για παράδειγμα για τη συντήρηση και την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων. Σε καμιά περίπτωση η Gazprom δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει αυτή τη σχέση, ειδικά σε μία περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει προσπάθειες για μία στρατηγική διαφοροποίησης των προμήθειών της στον τομέα της ενέργειας.
Άλλωστε, η συμβατική εκτέλεση των υποχρεώσεων της και μόνο, φτάνει για να εκτοξεύσει τα έσοδα της Gazprom σε δυσθεώρητα ύψη το τελευταίο διάστημα. Από την Ευρώπη πάντως τονίζουν πως οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχουν μειωθεί, δίχως όμως η Gazprom να παραβιάζει τις συνθήκες.
Από τη μεριά της ρωσικής εταιρίας, η διαχείριση και η διατήρηση της εταιρικής σχέσης με την Ευρώπη παραμένει προτεραιότητα. Τα μεγάλα κέρδη που έχει αποκομίσει το τελευταίο διάστημα εξηγούν και τη μεγάλη υπομονή που επιδεικνύεται τόσο από τη Μόσχα όσο και τη Gazprom για τη λειτουργία του Nord Stream 2, η επέκταση του οποίου έχει παγώσει προς το παρών από τη Γερμανία.
