Εμπόριο, τουρισμός, ναυτιλία και κατανομή κοινοτικών κονδυλίων είναι οι τομείς στους οποίους οι έμποροι αναμένουν να υπάρξουν εμφανείς επιπτώσεις για τη χώρα μας εξαιτίας του Βrexit. Τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει το εμπόριο από το Brexit αποτέλεσαν αντικείμενο των τελευταίων διοικητικών συμβουλίων στο EuroCommerce και του συμβουλίου της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας. Με αφορμή μάλιστα τη πρόσκληση του υπουργείου Εξωτερικών στους προέδρους των κοινωνικών εταίρων για συνάντηση ενημέρωσης των εθνικών μας θέσεων σχετικά με το Brexit,, για σήμερα, Δευτέρα 16 Οκτωβρίου, η ΕΣΕΕ απέστειλε υπόμνημα όπου διατυπώνει τους προβληματισμούς της στα σημαντικά σημεία του θέματος.
Επιπτώσεις Brexit στην ελληνική Οικονομία
Το Ινστιτούτο της ΕΣΕΕ αναλύει τα πιθανά προβλήματα που ενδέχεται να δημιουργήσει το Brexit στην ελληνική Οικονομία.
Οι δυσμενείς επιπτώσεις σε βάθος χρόνου επικεντρώνονται στους παρακάτω τέσσερις βασικούς άξονες:
- Εμπόριο - Εξαγωγές/ΑΕΠ: Μία ενδεχόμενη επιδείνωση του ρυθμού μεγέθυνσης των λοιπών οικονομιών της ΕΕ, εξαιτίας του Brexit, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις εμπορικές ροές της Ελλάδας, με τις πιθανές απώλειες να εκτιμώνται στο 0,3% - 1,0% του ονομαστικού ΑΕΠ σε βάθος διετίας. Εκτός όμως από το άμεσο κόστος στις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και στις βρετανικές επενδύσεις λόγω της υποτίμησης της αγγλική λίρας, υπάρχει και ένα ιδιαιτέρως σημαντικό έμμεσο κόστος. Πιο αναλυτικά, οι αναταράξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα (ήδη συζητείται η μεταφορά της έδρας πολλών τραπεζών από το City του Λονδίνου) διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τα επιτόκια δανεισμού και επιδεινώνουν την ήδη συρρικνωμένη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, με επιπτώσεις οι οποίες θα αποτυπωθούν σε μακροχρόνιο ορίζοντα.
- Τουρισμός: Οι αφίξεις τουριστών και επισκεπτών από τη Βρετανία θα επηρεαστούν αρνητικά για δύο κυρίως λόγους: Κατά πρώτον, η μείωση του πραγματικού εισοδήματος των Βρετανών, εξαιτίας της υποτίμησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ αλλά και της παράλληλης ανόδου του πληθωρισμού (επίπεδο τιμών σε Βρετανία - εκτιμάται ότι θα κινηθεί ανοδικά λόγω των ακριβότερων εισαγωγών), ενδέχεται να περιορίσει τα ταξίδια των Βρετανών. Κατά δεύτερον οι πιθανές αλλαγές στις σχετικές διαδικασίες έκδοσης βίζας, συνιστούν παράμετρο που θα επηρεάσει τις αποφάσεις των Βρετανών τουριστών.
- Ναυτιλία: Το Brexit θα περιορίσει τα κέρδη των ναυτιλιακών εταιρειών μέσω της υποτίμησης της στερλίνας, της πιθανής επιβράδυνσης του διεθνούς εμπορίου και της αύξησης των ναύλων. Οι παραπάνω παράγοντες θα μειώσουν τη ζήτηση για ναυτιλιακές υπηρεσίες, επιφέροντας σημαντικές ανακατατάξεις και αλλαγές στον κλάδο και εν γένει στο διεθνές εμπόριο.
-Κοινοτικά κονδύλια:
Η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο μέγεθος του τρέχοντος κοινοτικού προϋπολογισμού, ακόμη και στην περίπτωση που η τελική συμφωνία προβλέπει κάποιου είδους συνεισφορά της Βρετανίας, έστω και μειωμένης συμμετοχής σε σχέση με τα μέχρι πρότινος επίπεδα. Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος μείωσης των συνολικών διαθέσιμων κεφαλαίων για την Ελλάδα μέσω της ευρωπαϊκής Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και των διαρθρωτικών κοινοτικών κονδυλίων για την περίοδο 2014 -2020.
Εισαγωγικό/Εξαγωγικό Εμπόριο
Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί παραδοσιακά έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς εταίρους της Ελλάδος. Οι διμερείς σχέσεις εκτείνονται πέραν της ανταλλαγής προϊόντων σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, οι επενδύσεις και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει την 6η θέση μεταξύ των εμπορικών εταίρων της Ελλάδος, ενώ η χώρα μας κατατάσσεται στην 43η θέση μεταξύ των πελατών και στην 52η μεταξύ των προμηθευτών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο όγκος του διμερούς εμπορίου αγαθών Ελλάδος - Ηνωμένου Βασιλείου ανήλθε το 2016, στο ύψος των 2,08 δις ευρώ έναντι 2,19 δις ευρώ του 2015, μειωμένος κατά 5,0%, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας που προκλήθηκε εξαιτίας του Brexit και της σημαντικής υποχώρησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ ευρώ/αγγλικής λίρας.
Το διμερές εμπορικό ελλειμματικό ισοζύγιο αγαθών εμφανίζει βελτίωση την περίοδο 2014-2016, με συνέπεια να έχει περιοριστεί στα 140 εκ. ευρώ, καταγράφοντας συρρίκνωση κατά 60% σε σύγκριση με το 2014.
Το μικρό έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών αντισταθμίζεται πλήρως από το πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών, με συνέπεια το συνολικό εμπορικό ισοζύγιο να είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για το 2015, οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών ανήλθαν στα 4,58 δισ ευρώ, μειωμένες κατά 7,8% σε σχέση με το 2014. Οι ελληνικές εισαγωγές μειώθηκαν, επίσης, κατά -2,1% στα 1,9 δις ευρώ, με το πλεόνασμα ισοζυγίου υπηρεσιών να διαμορφώνεται στα 2,68 δισ ευρώ.
Οι προβληματισμοί του εμπορίου στην Ε.Ε.
Στην ευρωπαϊκή οργάνωση του εμπορίου EuroCommerce, που η Ελλάδα επισήμως εκπροσωπείται από την ΕΣΕΕ, θεωρείται δεδομένο ότι η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων θα επηρεαστεί ιδιαιτέρως από το Brexit. Παρουσιάστηκε λοιπόν η ιδέα της δημιουργίας ενός κοινού κειμένου ανάμεσα σε δύο μεγάλες οργανώσεις, της FoodDrinkEurope και της CopaCogeca σχετικά με τον αντίκτυπο του Brexit στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και γενικότερα την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών μεταξύ της Ε.Ε. των 27 και του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρόμοια δήλωση για τους κατασκευαστές και τους αγρότες έχει δημοσιοποιηθεί και το περιεχόμενο της ήταν σχετικό με τον αντίκτυπο των διαπραγματεύσεων και τα κενά της διαδικασίας του Brexit. Αρχικά το συμβούλιο αποφάσισε να υιοθετήσει την αρχή μιας τέτοιας κοινής δήλωσης, αλλά οι εκπρόσωποι των βρετανικών εταιρειών που μετέχουν στη EuroCommerce διευκρίνισαν ότι δεν πρέπει να είναι μια πολιτική δήλωση, αλλά να εστιάζουν στην επίδραση του Brexit στην αλυσίδα εφοδιασμού στο σύνολό της. Να περιέχει συγκεκριμένα παραδείγματα και στοιχεία για να καταδειχθεί το γεγονός ότι η εισαγωγή τιμολογίων και οι επαχθείς τελωνειακοί έλεγχοι θα διαταράξουν την αλυσίδα εφοδιασμού.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ ένα τέτοιο κείμενο θα ήταν πράγματι υποστηρικτικό για τις οργανώσεις που μιλάνε με τις κυβερνήσεις τους σε εθνικό επίπεδο, ώστε οι σχετικές διαπραγματεύσεις να αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις τόσο για το λιανικό όσο και για το χονδρικό εμπόριο.
Επίσης προβληματίζει η απειλή της στρέβλωσης του ανταγωνισμού που δημιουργείται από διαφορετικές εφαρμογές ΦΠΑ ή διαφορετικούς κανόνες προστασίας των καταναλωτών. Τονίστηκε ότι μέχρι στιγμής ο μεγαλύτερος κίνδυνος ενός σκληρού Brexit θα ήταν για το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο θα μπορούσε να χάσει περισσότερα από πλευράς μεριδίου αγοράς από αυτό που συνέβαλαν μέχρι σήμερα στην ΕΕ.
Το διοικητικό συμβούλιο συμφώνησε και δόθηκε εντολή στη EuroCommerce να εκπονήσει ένα κείμενο που να αντικατοπτρίζει τις ακόλουθες τρεις βασικές αρχές:
1. Διατήρηση μακροπρόθεσμης δασμολογικής ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ των 27
2. Διατήρηση σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις
3. Διασφάλιση δίκαιου ανταγωνισμού. Το κείμενο αυτό, εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, ώστε να χρησιμεύσει ως βάση για την αναζήτηση κοινής θέσης με την FoodDrinkEurope και την CopaCogeca.
Όλες οι πλευρές έχουν ζητήσει μεγαλύτερη σαφήνεια για το τι ακριβώς αυτό σημαίνει σε όλα τα θέματα που δημιουργούνται από το Brexit.
Η ΕΣΕΕ σχετικά με το ζήτημα του Brexit, εκπροσωπώντας το ελληνικό εμπόριο, επιθυμεί να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση, χωρίς όμως να της διαφεύγει η αυστηρή δήλωση του προέδρου Γιούνκερ που αναφέρει: "Ο Μάρτιος του 2019 θα έχει μια ημέρα που το Ηνωμένο Βασίλειο θα μετανιώσει. Υπήρξε ανάγκη να σεβαστούμε τη βούληση του λαού του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά η ΕΕ των 27 θα προχωρήσει".
Δήλωση
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Β. Κορκίδης δήλωσε: «Μέσω της EuroCommerce μπορεί να συμφωνηθεί καταρχήν ένα κοινό κείμενο με μια σειρά σημείων που θα αντανακλούν στο τέταρτο στάδιο της συζήτησης. Στόχος όλων των ευρωπαϊκών φορέων και της ΕΣΕΕ είναι να γίνει σαφές το γεγονός ότι μία τέτοια δήλωση επιδιώκει να αντιμετωπίσει μόνο τη μεταβατική περίοδο και όχι τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις με τη Βρετανία. Οι ρυθμίσεις θα επιτρέπουν αποκλειστικά τη συνέχεια των μετακινήσεων των προϊόντων διατροφής κατά τη διάρκεια της μετάβασης, αλλά θα πρέπει να σέβονται πλήρως την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Παρά το γεγονός ότι και από τις δύο πλευρές πολλοί επιθυμούσαν να δουν μία δήλωση να βγαίνει πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, το διοικητικό συμβούλιο της EuroCommerce δεν θέλησε στη παρούσα φάση να εκφράσει από πριν τις απόψεις του, ούτε να δεσμευτεί στα όρια του αρχικού χρονοδιαγράμματος. Παρά λοιπόν το γεγονός ότι με εντολή του συμβουλίου της EuroCommerce, ετοιμάστηκε στις 29 Σεπτεμβρίου ένα κοινό έγγραφο το οποίο συζητήθηκε από την επιτροπή εφοδιαστικής αλυσίδας, ορισμένα μέλη και κυρίως οι Γερμανικές οργανώσεις και επιχειρήσεις εμφανίστηκαν να εκφράζουν γενική αντίδραση και βασική ανησυχία, ιδίως για τον αντίκτυπό στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. Η εξέλιξη και ίσως η τελική απόφαση για το επίμαχο κείμενο της κοινής δήλωσης μεταφέρθηκε για το προσεχές Δ.Σ. της EuroCommerce στις 29 Νοεμβρίου. Σαφέστατα πάντως για την ΕΣΕΕ προέχουν οι εθνικές θέσεις όπως αυτές θα διαμορφωθούν μετά από σωστή επεξεργασία.»
