Η παρουσίαση ενός πλαισίου με «ευκολίες πληρωμής» ώστε τα νοικοκυριά να μπορέσουν να αποπληρώσουν σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τους φουσκωμένους λογαριασμούς του χειμώνα αλλά και η δημιουργία μιας «γραμμής ενεργειακής υποστήριξης» μέσω της οποίας τα πολύ ευάλωτα νοικοκυριά θα μπορούν να ζητούν προστασία προκειμένου να αποφεύγουν τη διακοπή ηλεκτροδότησης, είναι τα δύο νέα μέτρα στήριξης που βάζει στο τραπέζι η κυβέρνηση καθώς μπήκαμε πλέον και επισήμως στη χειμερινή περίοδο.
Πρόκειται για μέτρα χωρίς ιδιαίτερο δημοσιονομικό κόστος. Μόνο για τη βοήθεια των νοικοκυριών που θα χρειαστεί να καταφύγουν στη γραμμή ενεργειακής υποστήριξης, το δημόσιο αναμένεται να δώσει περί τα 30 εκατ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με πέρυσι. Είναι ένα ποσό όμως το οποίο έρχεται να προστεθεί στα 500 εκατ. ευρώ των μέτρων ενεργειακής στήριξης αλλά και του διπλού επιδόματος που θα καταβληθεί τα Χριστούγεννα σε όσους λαμβάνουν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Και εδώ γεννάται το ερώτημα; Υπάρχει περιθώριο και για πρόσθετα μέτρα στήριξης μέσα στο τρέχον έτος;
Την Παρασκευή, τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού επιφύλασσαν μια ευχάριστη έκπληξη ακόμη και για το ίδιο το οικονομικό επιτελείο. Την αύξηση (απρόσμενη σε έναν βαθμό) κατά 29% των φορολογικών εσόδων. Το συγκυριακό στοιχείο ήταν έντονο καθώς τον Σεπτέμβριο πληρώσαμε τρεις δόσεις του φόρου εισοδήματος μαζεμένες. Το γεγονός όμως ότι στο 9μηνο τα φορολογικά έσοδα ξεπέρασαν τον στόχο κατά 900 εκατ. ευρώ δεν είναι συγκυριακό.
Πλέον φαίνεται ότι θα πέσουν μέσα αυτοί που περίμεναν υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το +6,2% και φυσικά περισσότερα φορολογικά έσοδα. Σημαίνει περισσότερα φορολογικά έσοδα και μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο; Πιθανότατα. Αλλά εγείρεται το εξής ερώτημα: μπορεί να διατεθεί ο δημοσιονομικός χώρος όταν το έλλειμμα σε πρωτογενές επίπεδο προϋπολογίζεται αυτή τη στιγμή στο 7,4%; Δηλαδή μια οικονομία με τέτοιο έλλειμμα δεν πρέπει να εκμεταλλευτεί την καλύτερη του ανεμενομένου πορεία των εσόδων για να συγκρατήσει το πρωτογενές έλλειμμα πιο κοντά ή και λίγο κάτω από το 7% τη στιγμή μάλιστα που το χρέος είναι στα 350 δις. ευρώ;
Γεγονός είναι ότι η ίδια η κυβέρνηση -και λόγω της εξαιρετικά δυσμενούς συγκυρίας λόγω της υγειονομικής κρίσης και μετά της ενεργειακής κρίσης- έχει «εκπαιδεύσει» την κοινή γνώμη στα επίδομα οπότε η αλλαγή ρότας δεν θα είναι εύκολη. Έχουν καλλιεργηθεί προσδοκίες, καλλιεργούνται συνεχώς και νέες από τις δηλώσεις ακόμη και κυβερνητικών στελεχών και πλέον τη «γραμμή» για το επόμενο χρονικό διάστημα θα κληθεί να χαράξει ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Οι ανακοινώσεις αναμένονται μέσα στο Νοέμβριο στο πλαίσιο παρουσίασης του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού. Υπάρχουν σενάρια για «μερίσματα» και σε άλλες ευπαθείς ομάδες πέραν των δικαιούχων του Ελάχιστου Εισοδήματος όπως υπάρχουν και σενάρια για παράταση των επιδοτήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος και για την επόμενη χρονιά. Το θέμα είναι πού θα βάλει την «γραμμή» ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Διότι και το 2022, θα είναι μια επίσης ελλειμματική χρονιά σε πρωτογενές επίπεδο και μάλιστα η 3η διαδοχική.
