Ο κλάδος της πληροφορικής πέρασε από πολλές, δύσκολες και συχνά δυσοίωνες καταστάσεις για να καταξιωθεί χρηματιστηριακά και να ανακτήσει εκ νέου την επενδυτική εμπιστοσύνη. Η εποχή της «τρέλας» του 1999 άφησε τραυματικές εμπειρίες πίσω της (Πουλιάδης, Ηπειρωτική, Emphasis κ.λπ.) βάζοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα τον κλάδο στο περιθώριο του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Οι προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν τη δεκαετία του 2000 υπερεκτίμησαν τις δυνατότητες των ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίες περιορίστηκαν στην πλειονότητά τους σε μια εσωστρεφή τακτική χάνοντας ευκαιρίες να επεκταθούν εκτός συνόρων, που θα τις έκαναν περισσότερο διεθνοποιημένες, απευθυνόμενες σε ένα πιο διευρυμένο πελατολόγιο.
Μοιραία, το πλήθος των εταιρειών μειώθηκε, σε μια Αγορά όχι ιδιαίτερα πρόθυμη να επενδύσει σε τεχνολογική αναβάθμιση τη στιγμή που ο ανταγωνισμός χτύπαγε ανελέητα τα περιθώρια της κερδοφορίας, καθιστώντας ακόμα και κάποιες αξιόλογες εταιρείες ανεπαρκείς να επιβιώσουν χρηματοοικονομικά. Επιπλέον, η κρίση οδήγησε πολλούς νέους ταλαντούχους προγραμματιστές και σχεδιαστές εφαρμογών εκτός Ελλάδας. Η φυγή του διαθέσιμου πνευματικού δυναμικού (brain drain) ήταν άλλος ένας λόγος που η Αγορά δεν αναπτύχθηκε, δεν εμφάνισε τα ισχυρά καινοτομικά στοιχεία που θα έφερναν κεφάλαια πρόθυμα να επενδύσουν σε μια αγορά που η ψαλίδα της με την τεχνολογική Ευρώπη συνεχώς άνοιγε.
Ωστόσο, ό,τι δεν έφερε η Αγορά, το έφερε η ανάγκη: Μετά τα capital controls του 2015 φάνηκε εντονότερα η έλλειψη ηλεκτρονικών υποδομών και συστημάτων εφαρμογών που θα καθιστούσαν πιο γρήγορη και αποτελεσματική τη λειτουργία των επιχειρήσεων ακόμα και σε συνθήκες όπου τα φυσικά δίκτυα διεκπεραίωσης βρίσκονταν σε ειδικό καθεστώς. Πολλές ιδέες (e-food, Taxi-Beat, Skroutz κ.λπ.) έδειξαν ότι υπάρχει χώρος για υπεραξίες για όσους είχαν την υπομονή να υλοποιήσουν ιδέες σε ένα όχι και τόσο φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, αρκεί οι ιδέες αυτές να απλοποιούν την καθημερινότητα. Στο εξωτερικό η ταχύτητα των αλλαγών ήταν μεγαλύτερη, καθώς οι εμπορικές συναλλαγές οδεύουν όλο και περισσότερο σε ηλεκτρονικό περιβάλλον επιβάλλοντας και εδώ την υιοθέτηση λύσεων Fintech, e-billing κ.λπ. σε ευρεία κλίμακα.
Η πανδημία δημιούργησε ακόμα μεγαλύτερες ανάγκες, βάζοντας πλέον τον χώρο της πληροφορικής για τα καλά στο προσκήνιο. Το Χρηματιστήριο στις αρχές του μήνα διοργάνωσε την πρώτη Εβδομάδα Τεχνολογίας, μια κίνηση που συνάδει και με το επενδυτικό ενδιαφέρον που σταδιακά παρουσιάζεται στον κλάδο. Εντός του 2020 πραγματοποιήθηκαν οι μετατάξεις των εταιρειών Entersoft και Epsilon Net στην Κύρια Αγορά από την Εναλλακτική Αγορά, πιστοποιώντας το ενδιαφέρον για τον κλάδο. Η κεφαλαιοποίηση των εταιρειών πληροφορικής στο Χ.Α. έχει αυξηθεί κατά 297% σε σχέση με το 2010, ενώ και οι συναλλαγές παρουσιάζουν αύξηση 135% το εν λόγω διάστημα. Τα χρηματιστηριακά μεγέθη δεν είναι άσχετα με την εξέλιξη των οικονομικών επιδόσεών τους: Οι πωλήσεις, τα λειτουργικά και τα προ φόρων κέρδη το 2019 αυξήθηκαν κατά 88%, 55% και 106% αντίστοιχα, σε σχέση με το 2017.
Η προώθηση σημαντικών έργων και νομοθετημάτων, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η ψηφιακή ακαδημία πολιτών, η εργασία από απόσταση κ.λπ., δείχνει ότι σε κυβερνητικό επίπεδο υπάρχει η θέληση να κινηθούν οι διαδικασίες που θα φέρουν την Ελλάδα πιο κοντά στις υποδομές της πληροφορικής με την υπόλοιπη Ευρώπη. Με γνώμονα τη δυναμική που παρουσιάζεται στον χώρο ζητήσαμε τις απόψεις των παραγόντων της Αγοράς για τον κλάδο, καθώς και τις προοπτικές των εταιρειών τους.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Quest, Απόστολος Γεωργαντζής, φαίνεται συγκρατημένα αισιόδοξος για τη συνέχεια:
«O κωρονοϊός με τα έως τώρα δεδομένα φαίνεται να λειτούργησε σαν επιταχυντής για την Αγορά πληροφορικής, καθώς μετά το lockdown είδαμε καλύτερη της αναμενομένης ανάκαμψη της δραστηριότητας τόσο των προϊόντων όσο και των υπηρεσιών πληροφορικής. Οι εταιρείες και οι πολίτες αναγκάστηκαν να επενδύσουν περισσότερο σε υποδομές (υπολογιστές, δίκτυα, κάμερες κ.λπ.) και σε λογισμικό (συστήματα ασφαλείας συναλλαγών, e-commerce κ.ά.) για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις νέες ανάγκες επικοινωνίας και τις νέες συνθήκες εργασίας. Εμείς έχοντας ισχυρό επιχειρησιακό αποτύπωμα σε ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων πληροφορικής, οι οποίες μετά την άρση του lockdown επηρεάστηκαν από την αύξηση της ανάγκης για υπηρεσίες και εξοπλισμό πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (κινητά τηλέφωνα) βιώσαμε την αυξημένη ζήτηση αυτή που δεν υπήρχε σε αυτόν τον βαθμό πριν από τον κωρονοϊό.
Παράλληλα ο τομέας της διανομής-ταχυμεταφορές (λόγω του e-commerce) έφθασε στα όριά του, καθώς δεν είχαμε ξαναδεί αντίστοιχο προηγούμενο αύξησης της ζήτησης στην αποστολή των προϊόντων. Οι προοπτικές για τον κλάδο της πληροφορικής είναι ευοίωνες, καθώς οι συνθήκες αυτές εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν να καθαρίσει η αγορά από πολλούς ευκαιριακούς παίκτες, ενώ πλέον οι εταιρείες θέλουν να έχουν την απαραίτητη υποδομή ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε συνθήκες (τηλεργασία, ηλεκτρονική τιμολόγηση κ.λπ.) σαν αυτές που είδαμε το Απρίλιο. Ενα άλλο χαρακτηριστικό για τον τομέα των υπηρεσιών πληροφορικής είναι ότι οι επενδύσεις που γίνονται αυτή τη στιγμή είναι κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα και φαίνεται να υπερβαίνουν τα έργα που υλοποιούνται για το Δημόσιο.
Παρ' όλα αυτά υπάρχουν προσδοκίες ότι σύντομα και ο δημόσιος τομέας -που για πολλά χρόνια ήταν σε αδράνεια σχετικά με τις επενδύσεις πληροφορικής- θα προχωρήσει πιο γρήγορα, ώστε να αναβαθμίσει τις υποδομές και τις υπηρεσίες του Δημοσίου προς τους πολίτες και να μειώσει τη γραφειοκρατία δίνοντας επιπλέον ώθηση στην εν λόγω αγορά. Για το υπόλοιπο του έτους, όμως, είμαστε και επιφυλακτικοί σχετικά με την πορεία της οικονομίας και της κατανάλωσης, η οποία λόγω της κάμψης του τουρισμού εκτιμάται ότι θα έχει πιέσεις κατά το β' εξάμηνο του έτους. Γενικά, όμως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο τομέας της πληροφορικής εκτιμάται ότι θα έχει καλύτερη πορεία από άλλους σε σχέση με την επίδραση από την πανδημία».
Profile Software
Από την πλευρά της, η Profile Software βλέπει επανεκκίνηση των έργων πληροφορικής με ταχύτερους ρυθμούς. Ο Βαγγέλης Αγγελίδης, CFO και COO της Profile, εξηγεί ποια είναι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του ομίλου:
«Ο κλάδος της πληροφορικής στην ελληνική αγορά προχωράει με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια και αναπτύσσει εφαρμογές ισάξιες κορυφαίων διεθνών εταιρειών. Ο τομέας του χρηματοοικονομικού λογισμικού, όπου δραστηριοποιείται η Profile, όμως παρουσίασε μια σχετική στασιμότητα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, κυρίως λόγω της εγχώριας οικονομικής κατάστασης. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό και ειδικότερα μετά την πανδημία επιταχύνονται εργασίες στις οποίες η Profile έχει ενεργό ρόλο, αναλαμβάνοντας σημαντικά έργα ψηφιακής μεταρρύθμισης.
Η ανάγκη για digitalization των τραπεζών, του δημόσιου τομέα, η δημιουργία fintech υπηρεσιών, καθώς και η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που δρομολογείται, ενισχύουν τις δραστηριότητες της εταιρείας μας, εφόσον αφορούν έργα που ο όμιλος Profile έχει υλοποιήσει ήδη με επιτυχία στο εξωτερικό.
Η Profile Software εξειδικεύεται σε τεχνολογίες για τον χρηματοοικονομικό τομέα (Financial Software) και διαθέτει επί 30 χρόνια παρουσία στον χώρο, καθώς και δραστηριότητες σε 40 χώρες. Είναι εισηγμένη στο Χ.Α. από το 2003 και το τελευταίο διάστημα η εταιρεία είναι κατά 70% μεγαλύτερη σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία με ιδιαίτερα σημαντικές προοπτικές για το μέλλον και με σημαντικές υπεραξίες και μερισματικές αποδόσεις. Η Profile Software πραγματοποιεί περίπου τα 2/3 των εσόδων της από το εξωτερικό, σε πελάτες στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και την Ασία, όπου συγκαταλέγονται και παγκοσμίως γνωστά ονόματα.
Ειδικότερα, αναπτύσσουμε λογισμικό για Core Banking (κυρίως για Digital banks, Neo-banks, Fintechs και πλατφόρμες Πληρωμών), για Treasury Management (για Dealing rooms κάθε είδους τραπεζών), για Investment Management (για Wealth managers, Αμοιβαία Κεφάλαια, Family Offices) και για Risk Management (για Credit + Operational risk και Regulatory reporting + Mifid II).
Ο τομέας του FinTech προσφέρει πολλές ευκαιρίες, αλλά έχει να ανταποκριθεί και σε πολλές απαιτήσεις εφόσον καλύπτει mission-critical εργασίες χρηματοπιστωτικών οργανισμών, τόσο καταξιωμένων όσο και νεοφυών επιχειρήσεων. Στη νέα πραγματικότητα, η ανάγκη ψηφιακής μεταρρύθμισης αυξάνεται συνεχώς σε όλους τους τομείς, οπότε και αναμένεται να δοθεί μεσοπρόθεσμα ώθηση στις ελληνικές εταιρείες πληροφορικής».
Entersoft
Πιο αισιόδοξος εμφανίζεται ο Αντώνης Κοτζαμανίδης, διευθύνων σύμβουλος της Entersoft, μιας εταιρείας με ισχυρό αποτύπωμα στην αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα: «Οι προοπτικές της Entersoft για τα επόμενα χρόνια είναι εντυπωσιακές. Η γνωστή υστέρηση τόσο του Ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, αλλά κυρίως η απουσία ψηφιακής κουλτούρας δείχνει να αντιστρέφεται. Οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα σε προϊόντα τεχνολογίας ανεβάζουν στροφές, παρά την πανδημία, συνεπικουρούμενες και από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, τα οποία ακόμα είναι σε χαμηλά επίπεδα απορρόφησης. Το λογισμικό για επιχειρήσεις, καθώς και οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής τιμολόγησης, τομείς στους οποίους πρωτοπορεί η Entersoft, αποτελούν τη βάση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων όλων των μεγεθών.
Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για τα ηλεκτρονικά βιβλία και τους παρόχους ηλεκτρονικής τιμολόγησης έχουν αφυπνίσει τις επιχειρήσεις, που εξετάζουν γενικότερες αλλαγές των συστημάτων τους. Η θυγατρική μας Retail Link είναι μία από τις πρώτες εταιρείες που πιστοποιήθηκαν από την ΑΑΔΕ ως πάροχοι ηλεκτρονικής τιμολόγησης, έχοντας ήδη το μεγαλύτερο δίκτυο επιχειρήσεων που ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά τα παραστατικά τους. Η Entersoft έχει επενδύσει τα χρόνια της 10ετούς κρίσης σε όλα εκείνα τα συστήματα λογισμικού (ERP, CRM, Enterprise Mobility, WMS Logistics, e-invoicing) που αποτελούν προτεραιότητα για εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους. Αυξάνει διαρκώς μερίδια και με την εξαιρετική της ρευστότητα αναζητεί διαρκώς ευκαιρίες εξαγορών που θα ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τους διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης που με συνέπεια υλοποιεί τα τελευταία χρόνια. Τέλος, συνεχίζει απρόσκοπτα τις επενδύσεις τόσο σε νέα προϊόντα όσο και στις νέες τεχνολογίες Cloud, Analytics, Enterprise Mobility και Τεχνητή Νοημοσύνη που θα αλλάξουν το επιχειρείν τα επόμενα χρόνια».
Epsilon-net
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Ιωάννης Μίχος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Epsilon-net, η οποία αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη εταιρείας στην Κύρια Αγορά του Χ.Α. (Ιούλιος 2020):«Ο κλάδος της τεχνολογίας βρίσκεται μπροστά στη σημαντική πρόκληση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Η πρόκληση αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο από την αναγκαιότητα που δημιουργήθηκε εξαιτίας της πανδημίας Covid-19 για εργασία από απόσταση, αλλά και από τις πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις και την πιστοποίηση των παρόχων ηλεκτρονικής τιμολόγησης από την ΑΑΔΕ.
Η Epsilon Net, με όραμα την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των επιχειρήσεων, επενδύοντας διαχρονικά στην τεχνολογική καινοτομία, με Web, Cloud και Mobile εφαρμογές για την οργάνωση και λειτουργία των εμπορικολογιστικών τους τμημάτων, καθώς και του HR, φιλοδοξεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την εργασία από απόσταση, βοηθώντας την αποτελεσματική οργάνωση, την ανταγωνιστικότητά και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων στις νέες αυτές συνθήκες».
ΙΛΥΔΑ
Την αισιοδοξία για τον κλάδο φαίνεται να συμμερίζεται και ο Βασίλης Ανυφαντάκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης Ιλυδα. Αν και τα μεγέθη της εταιρείας είναι σχετικά μικρά, είναι ενθαρρυντικό το ότι υπάρχει η αίσθηση ακόμα και για μικρότερους παίκτες της δυναμικής στον χώρο, καθώς και οι δυνατότητες να αυξήσουν άμεσα τα μεγέθη τους: «Τόσο το τρέχον έτος όσο και τα επόμενα, η αγορά πληροφορικής στην Ελλάδα θα έχει ανοδική πορεία για τις εταιρείες που έχουν επενδύσει σε καινοτόμα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών.
Ενδεικτικά αναφέρω:
Πλατφόρμες B2B (Business to Business) και B2C (Business to Consumers).
Διότι, όπως δείχνουν τα στοιχεία της αγοράς, η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι αξιοσημείωτη τα τελευταία χρόνια. Η εν λόγω αύξηση έγινε ακόμη μεγαλύτερη ένεκα της πανδημίας Covid 19.
Portals εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.
Εφαρμογές λογισμικού σε πραγματικό περιβάλλον Cloud.
Ηλεκτρονικά βιβλία και ηλεκτρονική τιμολόγηση.
Η Ιλυδα έχει ήδη αναπτύξει και διαθέτει προϊόντα λογισμικού για όλες τις παραπάνω αναφερόμενες θεματικές ενότητες με αξιοσημείωτες επιδόσεις, όπως:
- Την B2B πλατφόρμα «Web Pharma» με εγκαταστάσεις που υπερβαίνουν τις 5.000 παραγγελίες ημερησίως ανά εγκατάσταση.
- Την B2C πλατφόρμα «PharmaTron» για την εξυπηρέτηση ιδιωτών και ασθενών από τα φαρμακεία.
- Portals σε περιβάλλον Cloud για: α) Τη διαχείριση όλων των διαδικασιών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, β) Τη διαχείριση HRMS (ανθρώπινο δυναμικό), γ) Τη διακίνηση φαρμάκων υψηλού κόστους από τον ΕΟΠΥΥ κ.λπ.
- Προσαρμογή όλων των εμπορικών εφαρμογών λογισμικού μας στις απαιτήσεις της ΑΑΔΕ όσον αφορά τα ηλεκτρονικά βιβλία και την ηλεκτρονική τιμολόγηση.
Αποτέλεσμα των παραπάνω ενεργειών μας ήταν η εταιρεία μας να αυξήσει τον κύκλο εργασιών της τη χρήση 2019 κατά περίπου 25% και όπως όλα δείχνουν προβλέπουμε ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις τζίρου για τις χρήσεις 2020 και 2021».
Πλεονέκτημα
Οι εισηγμένες ελληνικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να συγκριθούν με τις εταιρείες που υπάρχουν στο εξωτερικό. Εχουν όμως το πλεονέκτημα ότι επιχειρούν σε μια οικονομία με σχετικά χαμηλά ποσοστά διείσδυσης, καθώς μέχρι πρότινος η αναβάθμιση των συστημάτων δεν αποτελούσε προτεραιότητα για την πλειονότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Πλέον έχει γίνει αντιληπτό το συγκριτικό πλεονέκτημα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, καθώς οι υποδομές των δικτύων έχουν βελτιωθεί αισθητά και η υπολογιστική ισχύς και η διαχείριση του όγκου των δεδομένων δεν απαιτούν υπέρογκο κόστος επένδυσης, πείθοντας έτσι μεγαλύτερο μέρος της Αγοράς να κάνει το βήμα της αναβάθμισης.
Η πληροφορική είναι εντός της περιμέτρου των επιχειρήσεων που θα ευνοηθούν από τα προγράμματα ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης από το πακέτο των 32 δισ. ευρώ, διαμορφώνοντας μια αρκετά υποσχόμενη ροή έργων για τα επόμενα πολλά χρόνια. Οσες εταιρείες άντεξαν τη δεκαετία του 2010-2020 δικαιούνται να θεωρούν τους εαυτούς τους νικητές της επόμενης μέρας σε ένα πεδίο που υπόσχεται και χρηματιστηριακές συγκινήσεις.
Στο επόμενο φύλλο: Επιστρέφουμε από τις καλοκαιρινές διακοπές με τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα των τραπεζών και σχολιασμό των τελευταίων εξελίξεων της Ελληνικής Αγοράς.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του σαββατοκύριακου 29-30 Αυγούστου.
