Την Τετάρτη η Fed και την Πέμπτη η ΕΚΤ ανακοινώνουν τις αποφάσεις τους για επιτόκια, με τους αναλυτές να προβλέπουν ότι και οι δύο κεντρικές τράπεζες θα προχωρήσουν σε αυξήσεις κατά 25 μονάδες βάσης ή 0,25%.
Ο μεγάλος γρίφος σχετίζεται το κατά πόσο οι αυξήσεις αυτές θα είναι οι τελευταίες. Μέχρι πρότινος, το πιθανότερο σενάριο ήταν να δούμε τον Μάιο την τελευταία αύξηση επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, ενώ για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι αγορές προεξοφλούσαν τουλάχιστον μία αύξηση των 25μ.β. τον Μάιο και μία δεύτερη τον Ιούνιο.
Όμως ο πληθωρισμός συνεχίζει να είναι «επίμονος» και ανατρέπει τα δεδομένα. Ο δομικός πληθωρισμός στις ΗΠΑ, που εξαιρεί τις τιμές των πιο ευμετάβλητων στοιχείων όπως των τροφίμων και της ενέργειας, διατηρείται στο 4,6% καθώς η καταναλωτική δαπάνη δεν έχει υποστεί το μεγάλο σοκ που προέβλεπαν οι ειδικοί, η ανεργία παραμένει κοντά σε ιστορικά χαμηλά και τα χρηματιστήρια κινούνται. Υπό τέτοιες συνθήκες είναι δύσκολο να πέσει ο πληθωρισμός και η Fed δεν αποκλείεται να αναγκαστεί να ανεβάσει τα επιτόκια έως το 5,75% από το εύρος 4,75%-5% σήμερα.
Δεν μπορεί να συγκριθεί με το απίστευτο 20% που τα έφτασε ο Πολ Βόλκερ το 1981, ωστόσο αφενός έχουμε να κάνουμε με πολύ διαφορετικές συνθήκες (τότε είχε προηγηθεί μία περίοδος που τα επιτόκια βρίσκονταν κατά μέσο όρο στο 11%) και αφετέρου το 5,75% μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην αγορά.
Ήδη, βλέπουμε τι συμβαίνει με την First Republic Bank, όπου οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ προσπαθούν εναγωνίως να βρουν αγοραστή για να μη βάλει λουκέτο και κλιμακωθεί η τραπεζική κρίση.
Μπορεί ο πληθωρισμός να παραμένει σε μη αποδεκτά επίπεδα, αλλά τα τραπεζικά προβλήματα οδηγούν από μόνα τους σε επιδείνωση των πιστωτικών συνθηκών και επιβραδύνουν περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα, απ’ ότι μία αύξηση κατά 25 μονάδες βάσης. Υπάρχει, λοιπόν, και το ενδεχόμενο να δούμε την τελευταία αύξηση επιτοκίων από την Fed, με φόντο την τραπεζική κρίση.
Θεωρείται δεδομένο ότι ο Πάουελ θα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων αυξήσεων, αλλά αναλυτές όπως της ING εκτιμούν ότι η «ζημιά» στην οικονομία γίνεται πλέον από την αβεβαιότητα που προκαλούν τα τραπεζικά προβλήματα και αμφισβητεί ότι χρειάζονται νέες αυξήσεις. Μάλιστα, προβλέπουν ότι η Fed θα αναγκαστεί, λόγω της ύφεσης που έρχεται, να μειώσει τα επιτόκια κατά 1% έως το τέλος του έτους.
Για την ΕΚΤ τα πράγματα μοιάζουν πιο απλά αλλά δεν είναι. Οι αγορές προεξοφλούν την αύξηση των επιτοκίων την ερχόμενη Πέμπτη κατά 0,25%, όμως πολλά μπορούν να ανατραπούν την Τρίτη, όταν θα ανακοινωθούν τα στοιχεία για τον τραπεζικό δανεισμό και τον πληθωρισμό. Η αλήθεια είναι ότι ο πληθωρισμός ακολουθεί πτωτική πορεία, αλλά σχεδόν όλη η αποκλιμάκωση οφείλεται στην πτώση των ενεργειακών τιμών, με τον δομικό πληθωρισμό να παραμένει υπερβολικά υψηλός.
Οι αναλυτές της ING εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια όσο δεν θα εμφανίζονται αποπληθωριστικές τάσεις, αν εξαιρέσουμε την ενέργεια και τα εμπορεύματα. Και επειδή πολλά στελέχη της ΕΚΤ πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός πλέον συντηρείται από τη ζήτηση και όχι από την προσφορά, τα «γεράκια» έχουν ξανά το πάνω χέρι. Κάπως έτσι, το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ θα φτάσει στο 4% από 3% σήμερα. Αυτό θα επιτευχθεί είτε με μία αύξηση 0,50% την Πέμπτη και άλλες δύο του 0,25% ή μέσω διαδοχικών αυξήσεων του 0,25% έως τον Σεπτέμβριο.
Από την άλλη πλευρά, τα «περιστέρια» προειδοποιούν ότι αν αυξηθούν υπερβολικά τα επιτόκια και το τραπεζικό σύστημα υποστεί… ρωγμές, θα είναι αργά για να αποφευχθεί μια νέα κρίση. Επειδή, λοιπόν, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ είναι διαιρεμένο, το πιθανότερο είναι να δούμε μία συμβιβαστική αύξηση του 0,25% τον Μάιο, με όλα τα ενδεχόμενα να είναι ανοιχτά για τον Ιούνιο.
