Την Παρασκευή που μας πέρασε μάθαμε πως η μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία του κόσμου, η Saudi Aramco (AB RIYADH), συμφώνησε με μία κοινοπραξία ξένων επενδυτών, οι οποίοι θα πληρώσουν περίπου 12,4 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α. και θα αποκτήσουν το 49% μίας εταιρείας που θα έχει το δικαίωμα να λειτουργεί και να συντηρεί όλους τους πετρελαιαγωγούς που ανήκουν στην Aramco για τα επόμενα 25 χρόνια, εισπράττοντας από την Aramco ένα μέρος από τα τέλη που θα πληρώνουν σε αυτήν οι χρήστες των αγωγών.
Η αμερικανική εταιρεία EIG Global Energy Partners LLC ηγείται του επενδυτικού σχήματος, στο οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, είναι έτοιμη να ενταχθεί η Mubadala Investment Company, κρατικό επενδυτικό ταμείο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού που θα καταβάλουν οι επενδυτές στην σαουδαραβική εταιρεία θα προέλθει από τραπεζικό δανεισμό που η ίδια η Aramco φρόντισε να εξασφαλίσει για τους επενδυτές. Η συμφωνία μοιάζει αρκετά με μία αντίστοιχη περσινή ανάμεσα σε άλλη ομάδα διεθνών επενδυτών και την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αξίας 10,1 δις δολαρίων.
Εκ πρώτης όψεως η συμφωνία φαίνεται να δείχνει πως οι διεθνείς επενδυτές έχουν αρχίσει την «απόβασή» τους στην Σαουδική Αραβία, αποδεχόμενοι την πρόσκληση του διαδόχου πρίγκηπα Mohammed Bin Salman, ο οποίος θέλει να μεταμορφώσει την σαουδαραβική οικονομία μέσα στα επόμενα 10 χρόνια με την βοήθεια και ξένων επενδυτών. Η πραγματικότητα όμως είναι λίγο διαφορετική.
Το γεγονός πως αντίστοιχη συμφωνία έγινε πριν ένα χρόνο στα Η.Α.Ε. και μάλιστα μέσα σε πολύ χειρότερο οικονομικό περιβάλλον, με τις τιμές του πετρελαίου σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, είναι μία σαφής ένδειξη πως είναι μία σχετικά συνηθισμένη επενδυτική κίνηση και όχι κάτι ξεχωριστό, ενώ το γεγονός πως η ίδια η Aramco φρόντισε να βρεθούν τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν τους επενδυτές, δημιουργεί την αίσθηση πως η ίδια είχε μεγαλύτερη ανάγκη για την συμφωνία απ? ότι οι επενδυτές.
Η προσπάθεια του διαδόχου του σαουδαραβικού θρόνου, η οποία ξεκίνησε πριν δύο χρόνια με την εισαγωγή των μετοχών της Aramco στο χρηματιστήριο του Riyadh, δεν έχει αποδώσει ακόμα καρπούς. Η δημόσια εγγραφή που έγινε τον Δεκέμβριο του 2019 τελικά απευθύνθηκε μόνο σε εγχώριους επενδυτές, ενώ ακόμα δεν έχει ξεκινήσει διαδικασία περαιτέρω μείωσης της συμμετοχής της Σαουδικής Αραβίας στο μετοχικό κεφάλαιό της (αυτή την στιγμή κατέχει το 98%).
Η μεγάλη περιπέτεια των τιμών του πετρελαίου μέσα στο 2020 δεν είναι η βασική αιτία για την απροθυμία των ξένων επενδυτών να επενδύσουν στις μετοχές της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας του κόσμου.
Το μεγάλο κόστος στον κρατικό προϋπολογισμό και η ανθρωπιστική καταστροφή που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Υεμένη, πόλεμος που ξεκίνησε σε μεγάλο βαθμό από πρωτοβουλία του διαδόχου, κάνει πολύ διστακτικούς όσους θα ήθελαν να επενδύσουν στην χώρα.
Η δολοφονία του Jamal Khashoggi, Σαουδάραβα σχολιογράφου της Washington Post, το 2018, μέσα στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τουρκία δεν έκανε καθόλου καλό στην φήμη της χώρας και του ίδιου του διαδόχου και ακόμα και τώρα αποθαρρύνει πολλούς υποψήφιους επενδυτές.
Σε συνδυασμό με τα δύο προηγούμενα, η ανάληψη της προεδρίας των Η.Π.Α. από τον Joe Biden, ο οποίος – προς το παρόν τουλάχιστον – δηλώνει πως δεν θα κάνει τα στραβά μάτια ούτε για τον πόλεμο στην Υεμένη ούτε για την υπόθεση της δολοφονίας Khashoggi, δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερους δισταγμούς σε επενδυτές οι οποίοι περιμένουν να δουν πως θα κινηθεί ο Αμερικανός πρόεδρος.
Πιθανή επαναπροσέγγιση των Η.Π.Α. με το Ιράν, που είναι ο βασικός αντίπαλος της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή, θα στριμώξει ακόμα περισσότερο την χώρα, εκτός αν οι Η.Π.Α. καταφέρουν να τερματίσουν τον πόλεμο στην Υεμένη, όπου η ουσιαστική διαμάχη είναι μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.
Πέρα από τα γεωπολιτικά ζητήματα, υπάρχουν και πιο πρακτικά θέματα που κάνουν διστακτικούς τους επενδυτές. Το γεγονός πως οι οποιοιδήποτε δημοκρατικοί θεσμοί βρίσκονται κυριολεκτικά «στα σπάργανα» λειτουργεί σίγουρα αποτρεπτικά.
Η επιθετική συμπεριφορά απέναντι στις ξένες εταιρείες, όπως εκφράσθηκε πριν δύο περίπου μήνες όταν οι αρχές της χώρας τις προειδοποίησαν πως αν δεν μεταφέρουν την έδρα των περιφερειακών δραστηριοτήτων τους στην Σαουδική Αραβία θα κινδυνεύσουν να «χάσουν δουλειές», επίσης δεν βοηθά.
Άλλος αποτρεπτικός παράγων είναι και οι πληροφορίες για μεγάλο ύψος απλήρωτων λογαριασμών από την Σαουδαραβική κυβέρνηση προς τους ξένους εργολάβους που κατασκευάζουν το μετρό της πρωτεύουσας Ριάντ. Αν αληθεύουν οι πληροφορίες του διεθνούς τύπου, πρόκειται για αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια και αρκετές δυτικές κυβερνήσεις έχουν παρέμβει διπλωματικά.
Το σχέδιο του διαδόχου προβλέπει πως τα επόμενα δέκα χρόνια οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην χώρα θα ξεπεράσουν συνολικά τα 500 δις δολάρια.
Οι μέχρι τώρα επιδόσεις δεν είναι πολύ ενθαρρυντικές, αφού το 2020 ανήλθαν μόνο σε 5,5 δις. Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο διάδοχος ανακοίνωσε πριν μερικές εβδομάδες πως συμφώνησε με τις 24 μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας πως θα μειώσουν την καταβολή μερισμάτων για τα επόμενα χρόνια και θα κατευθύνουν τα κεφάλαια (περίπου 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία) σε επενδύσεις που θα κάνουν μαζί με την κυβέρνηση στα πλαίσια του προγράμματος εκσυγχρονισμού και μεταμόρφωσης της οικονομίας.
Το πρόγραμμα, που έχει ως βασικό στόχο την σταδιακή απεξάρτηση της οικονομίας από το πετρέλαιο, περιλαμβάνει πολύ φιλόδοξα σχέδια, όπως αυτό που ανακοίνωσε ο υπουργός ενέργειας πριν μερικές μέρες. Σύμφωνα με αυτό, το 2030 οι μισές ενεργειακές ανάγκες της χώρας θα καλύπτονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ αυτή την στιγμή το ποσοστό συμμετοχής τους στο ενεργειακό μείγμα είναι αμελητέο.
Το συνολικό ύψος των προβλεπόμενων επενδύσεων την επόμενη δεκαετία ανέρχεται σε 7 τρις δολάρια, που θα προέλθουν κυρίως από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αν οι τιμές του πετρελαίου δεν υποστούν εκ νέου καθίζηση, όπως την άνοιξη το 2020, μπορεί αυτό το σχέδιο να έχει κάποιες πιθανότητες επιτυχίας χωρίς την συμμετοχή των ξένων επενδυτών. Επειδή όμως ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη, αν η χώρα πραγματικά επιθυμεί τις άμεσες ξένες επενδύσεις, θα πρέπει σύντομα να βρει τρόπο να τις προσελκύσει, και αυτός βρίσκεται μάλλον στα χέρια του διαδόχου.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
