Επικίνδυνη στροφή… μπροστά: Την ημέρα που το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αντλεί 3,5 δισ. ευρώ από τις αγορές και επαναφέρει τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας στα επίπεδα που ήταν πριν ξεσπάσει η πανδημία –δηλαδή κοντά στα 37 δισ. ευρώ- χτυπά ταυτόχρονα και καμπανάκι κινδύνου: Ένα τρίτο «σκληρό lockdown» θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην οικονομία και γι’ αυτό πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Το ότι το ταμείο έχει χρήματα είναι προφανώς εξαιρετικά σημαντικό. Το ότι οι αγορές εμφανίζονται παραπάνω από πρόθυμες να δανείσουν την Ελλάδα –κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα χθες με την ζήτηση για το ελληνικό 10ετές να εκτοξεύεται στα 29 δισ. ευρώ- επίσης είναι ένα σημαντικό όπλο στην φαρέτρα του οικονομικού επιτελείου. Δεν παύουν όμως τα χρήματα που δίνουν οι αγορές να είναι δανεικά. Και δεν παύουν να ακούγονται οι προειδοποιήσεις του οικονομικού επιτελείου: Ένας μήνας πλήρους lockdown κοστίζει στην οικονομία 3 με 3,5 δισ. ευρώ.
Τα «σύννεφα» έχουν αρχίσει και πάλι να συγκεντρώνονται. Τα επιδημιολογικά δεδομένα των τελευταίων ημερών, ο πόλεμος για τα εμβόλια, η μετάλλαξη, ο κίνδυνος να απομακρυνθεί χρονικά η ανοσία έστω και των ευπαθών ομάδων που θα λειτουργήσει ως μηχανισμός αποσυμφόρησης για το σύστημα υγείας, λειτουργoύν ως παράγοντες αύξησης της ανησυχίας. Από χθες, έχουν ήδη αρχίσει να συζητούνται σενάρια περί επιβολής πρόσθετων περιοριστικών μέτρων στο λιανεμπόριο. Ιδιαίτερα έντονα ακούγεται το ενδεχόμενο να επανέλθει το click away ή to click inside κάτι βεβαίως που θα «κοστίσει» και σε επίπεδο εσόδων των επιχειρήσεων και σε επίπεδο ΦΠΑ. Υπό τον κίνδυνο να επανέλθουμε σε ένα αυστηρό lockdown που θα προκαλέσει πολύ μεγάλο δημοσιονομικό κόστος και εκτροχιασμό και του φετινού προϋπολογισμού, έχουν ήδη ξεκινήσει οι εκκλήσεις προς τους φορολογούμενους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν εγκαίρως της υποχρεώσεις τους ώστε να μην χρειαστεί να «ξαναγραφτεί» ο προϋπολογισμός από τους πρώτους κιόλας μήνες του έτους.
Τι φοβούνται ουσιαστικά στην κυβέρνηση; Μια βαθιά ύφεση στο πρώτο τρίμηνο αλλά και ένα χειρότερο του προϋπολογισμένου τουριστικό κύμα το καλοκαίρι. Το άνοιγμα των καταστημάτων έδειξε τις τελευταίες ημέρες ότι υπάρχει δυναμική στην αγορά. Ωστόσο, η επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων αυξάνει τις πιθανότητες να μπουν νέα περιοριστικά μέτρα. Από την άλλη, αν καθυστερήσει ο εμβολιασμός, υπάρχει ορατό το ενδεχόμενο να τεθεί υπό αμφισβήτηση μια από τις βασικές παραδοχές πάνω στις οποίες έχει στηριχτεί ο φετινός προϋπολογισμός: ότι το 2021, θα ανακτήσουμε περίπου το 60% του τουριστικού ρεύματος που είχε η χώρα το 2019.
Προφανώς, είναι πολύ νωρίς ακόμη για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το τι πρόκειται να συμβεί. Ωστόσο, η ανησυχία είναι έκδηλη και το οικονομικό επιτελείο θα παραμείνει πιστό στους δύο βασικούς «κανόνες» που εφαρμόζονται ευλαβικά από την αρχή της πανδημίας: γεμάτα ταμεία, και προσεκτική διαχείριση των ταμειακών διαθεσίμων καθώς το φως στην άκρη του τούνελ ακόμη δεν έχει φανεί.
