Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Μετά την ενεργοποίηση των ηλεκτρονικών βιβλίων, των ηλεκτρονικών τιμολογίων και τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών από τον Ιούνιο του 2020, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων σχεδιάζει και το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής. Σε πρώτη φάση οι επιχειρήσεις θα μπορούν να διαβάζουν ηλεκτρονικά στη φορολογική διοίκηση το δελτίο αποστολής με όλα τα δεδομένα που περιλαμβάνονται και στο χειρόγραφο δελτίο. Τα πάντα όμως θα αλλάξουν από το 2021 όπου η εφορία θα γνωρίζει που βρίσκεται κάθε φορτίο.
Σύμφωνα με πληροφορίες η ΑΑΔΕ ακολουθώντας τις πρακτικές της Βραζιλίας και γενικότερα της Λατινικής Αμερικής σχεδιάζει τον έλεγχο των διακινούμενων προϊόντων. Συγκεκριμένα η εφορία θα γνωρίζει πότε θα φύγει ένα φορτίο, τα στοιχεία του οδηγού, το ωφέλιμο φορτίο και που βρίσκεται ανά πάσα στιγμή το φορτηγό. Ακόμα και η αλλαγή του βάρους του φορτίου θα είναι σε γνώση της εφορίας. Το σχέδιο θα ξεκινήσει πιλοτικά και το 2021 θα επεκταθεί στο σύνολο των διακινητών προϊόντων.
Η διασύνδεση των φορτηγών θα γίνει είτε με GPS είτε με το πλέον σύγχρονα συστήματα οπτικών ινών. Σημειώνεται ότι στη Λατινικής Αμερική εξαιτίας τη μεγάλης εγκληματικότητας αποφασίσθηκε σε συνεργασία με τις εταιρείες η καθιέρωση του εν λόγω συστήματος ελέγχου στη διακίνηση προϊόντων. Στην Ελλάδα στόχος της εφορίας είναι ο περιορισμός της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου που οργιάζει στη χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ η παραοικονομία στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αυξήθηκε από το 28,1% του ΑΕΠ το 2000 στο 30,2% το 2016.
Σύμφωνα με το Ταμείο, το ποσοστό της παραοικονομίας στις χώρες της Ευρώπης κυμαίνεται το λιγότερο 10% έως και πάνω από το 40% του ΑΕΠ. Στις αναπτυγμένες οικονομίες, η παραοικονομία τείνει να είναι χαμηλότερη και να κινείται περίπου στο 10% - 20% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, ενώ στις αναδυόμενες οικονομίες το ποσοστό της είναι υψηλότερο και κυμαίνεται περίπου στο 30% - 35% και στις περισσότερες οικονομίες της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών κινείται πάνω από το 40% και ακόμη υψηλότερα σε ορισμένες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της ΑΑΔΕ τον Ιούνιο του 2020 ενεργοποιούνται τα ηλεκτρονικά βιβλία για όλες τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Την ίδια περίοδο ξεκινά αλλά με προαιρετικό χαρακτήρα η ηλεκτρονική τιμολόγηση με στόχο και αυτή το 2021 να γίνει υποχρεωτική για όλους (θα πρέπει να συναινέσει και η Κομισιόν) . Η ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου ανοίγει το δρόμο για εξπρές επιστροφές φόρων σε συνεπείς επιχειρήσεις και επαγγελματίες, προσυμπληρωμένες δηλώσεις, αλλά ταυτόχρονα βελτιστοποιεί το ελεγκτικό έργο μειώνοντας την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή στους έμμεσους φόρους (το «κενό» ΦΠΑ ανέρχεται στα 7,4 δισ. ευρώ ) . Είναι ενδεικτικό ότι οι Ιταλοί στο πρώτο εξάμηνο εφαρμογής των ηλεκτρονικών βιβλίων κατάφεραν να «χτυπήσουν» κύκλωμα παράνομων επιστροφών ΦΠΑ.
Επί της ουσίας οι ιταλικές αρχές με το σύστημα αυτό εμπόδισαν την επιστροφή ΦΠΑ ύψους 2 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες με το που εμφανίζεται ύποπτος ΑΦΜ θα κοκκινίζει η οθόνη του υπολογιστή της ΑΑΔΕ. Αμέσως μετά θα ξεκινάει ο φυσικός έλεγχος για τη διαπίστωση ή μη παράνομων πράξεων. Και δεν είναι μόνο αυτά που μπορεί να επιτευχθούν με τα ηλεκτρονικά βιβλία.
Συγκεκριμένα, εκτός από τον έλεγχο των ύποπτων ΑΦΜ, θα επιτραπεί στη φορολογική διοίκηση η ανάλυση των δαπανών ανά κλάδο. Στην περίπτωση που για παράδειγμα στον κλάδο των δικηγόρων διαπιστωθεί ότι κάποιος ξεπερνάει τον μέσο όρο των δαπανών ή μίας συγκεκριμένης δαπάνης θα δίνεται εντολή για έλεγχο.
Ουσιαστικά η ανάλυση δαπανών σ συνδυασμό με διάφορες άλλες πληροφορίες που θα δίνει το σύστημα θα βοηθήσει και τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου όπου λαμβάνονται υπόψη κριτήρια κινδύνου πριν ξεκινήσουν οι έλεγχοι στις επιχειρήσεις ή τους επαγγελματίες.
