Ο κύκλος των πιο απότομων αυξήσεων επιτοκίων σε διάστημα 40 ετών κλείνει σύντομα σε Αμερική και Ευρώπη αλλά δεν θα πρέπει να αναμένουμε τις πολυπόθητες για τις αγορές μειώσεις το επόμενο διάστημα. Και αυτό γιατί οι κεντρικές τράπεζες θα ξεκινήσουν το… ψαλίδι, μόνο αν υπάρξουν ξεκάθαρες ενδείξεις ότι ο δομικός πληθωρισμός που σήμερα είναι έντονα επίμονος, τίθεται υπό έλεγχο. Αυτό προκύπτει από τις προβλέψεις των ειδικών, με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία για τον πληθωρισμό και την αγορά εργασίας.
Αν και στην Ελλάδα ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 3% τον Απρίλιο, τα μαντάτα για την Ευρωζώνη δεν ήταν καλά. Ο πληθωρισμός «τσίμπησε», έστω οριακά, προς τα πάνω στο 7%, από 6,9% τον Μάρτιο, αντανακλώντας τις αυξήσεις των τιμών στις υπηρεσίες. Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 4,93% έναντι 8,26% Που ήταν πέρσι την ίδια εποχή και 3,28% που είναι ο μακροπρόθεσμος μέσος όρος.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, το βασικό σενάριο προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε δύο ακόμη αυξήσεις επιτοκίων κατά 0,25% τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και θα διατηρήσει αμετάβλητη την πολιτική της για περίπου ένα χρόνο, πριν αποφασίσει την πρώτη μείωση. Η Fed, από την πλευρά της, έχει φτάσει πιθανώς στην κορυφή των αυξήσεων, όμως η πρώτη μείωση δεν αποκλείεται να έρθει πριν το τέλος του 2023, διότι η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε πιο προχωρημένη φάση αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων.
Τα δεδομένα έχουν ως εξής: Ο πληθωρισμός εμφανίζει σε γενικές γραμμές μία τάση αποκλιμάκωσης, καθώς παρά την οριακή άνοδο του Απριλίου στην Ευρωζώνη, ο δομικός πληθωρισμός υποχώρησε για πρώτη φορά μετά από πολλούς μήνες. Το κακό για την Ευρώπη είναι ότι ο πληθωρισμός βρίσκεται πλέον σχεδόν 2 χρόνια πάνω από τον στόχο του 2%, ωθώντας την ΕΚΤ να αυξήσει μέχρι στιγμής συνολικά τα επιτόκια κατά 3,75% από τον περασμένο Ιούλιο.
Επίσης, οι μισθολογικές πιέσεις σε Ευρωζώνη και Μ. Βρετανία είναι πιο επίμονες, γεγονός που μεταθέτει τις μειώσεις επιτοκίων αργότερα από τις ΗΠΑ. Σε αυτό το σημείο, στην εξίσωση μπαίνει η τραπεζική κρίση που πυροδότησε η Silicon Valley Bank στις αρχές Μαρτίου. Οι φόβοι ότι θα μπορούσε να ξεσπάσει μία γενικευμένη διεθνής τραπεζική αναταραχή, είχε κάνει τους αναλυτές να βλέπουν ακόμη και στροφή 180 μοιρών από τις κεντρικές τράπεζες στο θέμα των επιτοκίων.
Σήμερα, ωστόσο, οι ανησυχίες για τις τράπεζες έχουν μετριαστεί και οι πληθωριστικές πιέσεις αποτελούν και πάλι βασικό καταλύτη για το πότε θα αρχίσουν να μειώνονται τα επιτόκια. Αν σε κάτι επηρεάζει η τραπεζική κρίση είναι ότι έχουν επιδεινωθεί οι πιστωτικές συνθήκες, εξέλιξη που συμβάλλει στην υποχώρηση του πληθωρισμού χωρίς νέες αυξήσεις επιτοκίων.
Που θα πέσουν νωρίτερα και ταχύτερα τα επιτόκια; Η Capital Economics απαντά ότι αυτό θα εξαρτηθεί πρώτον από το αν έχει τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός και δεύτερον από το αν η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Υπάρχει και ένας τρίτος παράγοντας, να υποχωρούν σημαντικά οι τιμές των ακινήτων, απειλώντας με αποσταθεροποίηση της αγορά real estate. Η οικονομία των ΗΠΑ πληροί τις δύο βασικές προϋποθέσεις, επομένως είναι πιθανό να δούμε διαδοχικές ή μεγάλες μειώσεις από την Fed, αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο.
Στην Ευρωζώνη, θα πρέπει μάλλον να περιμένουμε έως την άνοιξη, ίσως και το καλοκαίρι του 2024, διότι ο πληθωρισμός υποχωρεί πιο αργά, τραπεζική κρίση δεν υπάρχει και οι μισθοί εμφανίζουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Στη Μ. Βρετανία, οι πρώτες μειώσεις τοποθετούνται στις αρχές του 2024.
Πολλά θα κριθούν από την πορεία των μισθών. Στη Μ. Βρετανία, για παράδειγμα, ο διοικητής της BoE τόνισε χθες ότι μετά από 12 διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, η κατάσταση κινδυνεύει να ξεφύγει από τον έλεγχο. Ένα ντόμινο αυξήσεων στους μισθούς πυροδοτεί αύξηση της ζήτησης με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να ανεβάζουν τις τιμές για να αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα έξοδα και κάπως έτσι ο πληθωρισμός δεν λέει να υποχωρήσει. Προϋπόθεση, λοιπόν, για να υποχωρήσει ο δομικός πληθωρισμός είναι να υποχωρήσουν και οι ανοδικές πιέσεις στους μισθούς.
