Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Στην αφετηρία ενός... μαραθώνιου αναφοράς και λογοδοσίας βρίσκονται εδώ και μερικές εβδομάδες οι ελληνικές τράπεζες, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει και σφίγγει τον κλοιό των ελέγχων σε όλα τα διοικητικά επίπεδα. Στόχος είναι η εναρμόνιση των διοικητικών πρακτικών του συνόλου των τραπεζών που βρίσκονται κάτω από την εποπτική «ομπρέλα» της.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, τα στελέχη που απαρτίζουν τις τραπεζικές διοικήσεις βρέθηκαν αντιμέτωπα με μία... δυσάρεστη έκπληξη μετά το τέλος του τρίτου γύρου ανακεφαλαιοποίησης. Και αυτό γιατί ενώ είχε επικρατήσει η αντίληψη ότι η αύξηση του ποσοστού των ιδιωτών μετόχων θα είχε ως αποτέλεσμα τη μερική χαλάρωση των ελέγχων, αυτοί ενισχύθηκαν και μάλιστα σημαντικά.
Σύμφωνα με πηγές από τη Φρανκφούρτη, η ΕΚΤ έχει προβεί σε συγκεκριμένες παρατηρήσεις για θέματα που αφορούν τόσο τη συνολική λειτουργία των τραπεζών όσο και ορισμένες πρακτικές «διευκολύνσεων» και «αδιαφανών δαπανών». Οι δύο αυτές πρακτικές θεωρείται από την κεντρική Αρχή ότι στρεβλώνουν τη λειτουργία τους και εγείρουν θέματα διακυβέρνησης. Γι'' αυτόν τον λόγο, η ΕΚΤ έχει ζητήσει την υποβολή αναφορών και εκθέσεων για κάθε τι που σχετίζεται με δαπάνες, αμοιβές και χορηγήσεις.
Από... κόσκινο
Στην κεντρική τράπεζα υποστηρίζουν ότι ζητήματα που δεν αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς στο παρελθόν πρέπει να επιλυθούν το συντομότερο δυνατό και αυτός είναι ο λόγος που οι διοικήσεις θα περάσουν από «σκανάρισμα».
Δάνεια προς Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και συνδεδεμένα μέρη, προγράμματα χορηγιών, διαφημιστικές δαπάνες, αμοιβές συμβούλων, ακόμα και δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης θα περνούν πλέον από το κόσκινο των ελεγκτών του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας (SSM) της κεντρικής τράπεζας. «Η ΕΚΤ έχει θέσει ένα πολύ πιο αυστηρό πλαίσιο λογοδοσίας, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο βαθμός ευελιξίας σε θέματα διακυβέρνησης», σημειώνει στο liberal.gr αρμόδιο τραπεζικό στέλεχος.
Το 2016 είναι ο δεύτερος χρόνος που οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και οι τέσσερις συστημικές ελληνικές, εποπτεύονται απευθείας από το Εποπτικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο πλαίσιο λειτουργίας του SSM. Ο SSM και ο Ενιαίος μηχανισμός Εξυγίανσης (SRM) είναι τα δύο κεντρικά «στηρίγματα» της κυοφορούμενης τραπεζικής ένωσης.
Και αν τον πρώτο χρόνο πραγματοποιήθηκαν, κατά κύριο λόγο, διερευνητικές ενέργειες για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του νέου αυτού οργάνου, το 2016 θα είναι, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αφιερωμένο στον συντονισμό των Εποπτικών Ομάδων που θα διενεργούν τους επιτόπιους ελέγχους στις τράπεζες.
Έτσι, λοιπόν, οι τράπεζες θα περάσουν από το κόσκινο της ΕΚΤ, σε συνεργασία πάντα με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Όπως τονίζεται αρμοδίως, ο κύκλος των συνεχών ελέγχων που άνοιξε τυπικά το Νοέμβριο του 2014, εισέρχεται σε νέα φάση. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αρχίσει να υλοποιείται το σχέδιο της ΕΚΤ για τον πλήρη έλεγχο των πρακτικών των τραπεζών, βάσει των οποίων αυτές δανείζονται, δανείζουν και επενδύουν. Θα κριθεί, δηλαδή, συνολικά η διοικητική τους ικανότητα.
Μπρος ΕΚΤ και πίσω ΤΧΣ
«Εκτός, όμως, από την ΕΚΤ, τον κλοιό σφίγγει και το νέο Πλαίσιο Συνεργασίας (Relationship Framework Agreement) που υπέγραψαν οι τράπεζες με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας», προσθέτει το ίδιο στέλεχος και συμπληρώνει: «Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι το νέο Πλαίσιο είναι πολύ πιο αυστηρό και υποχρεώνει τα διευθυντικά στελέχη των τραπεζών να αναφέρονται στο διοικητικό συμβούλιο για ζητήματα που στο παρελθόν αποτελούσαν θέματα ρουτίνας».
Το Πλαίσιο Συνεργασίας περιλαμβάνει στην ουσία τις βασικές υποχρεώσεις των τραπεζών που έλαβαν κρατική βοήθεια. Η εταιρική διακυβέρνηση και η υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης αποτελούσαν τα βασικά συστατικά των αρχικών πλαισίων που ίσχυαν από την σύσταση του Ταμείου. Σήμερα, οι εν λόγω συμβάσεις επεκτείνονται και καλύπτουν πεδία και πολιτικές στους τομείς της διαχείρισης κινδύνων, των αμοιβών και των επενδύσεων. Κατά συνέπεια, η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων θα περάσει από το μικροσκόπιο του ΤΧΣ και της ΕΚΤ.
Επισημαίνεται, δε, ότι αναμένεται η αξιολόγηση των τραπεζικών διοικήσεων μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016 από το ΤΧΣ, με τη συνεργασία εξειδικευμένου διεθνούς συμβούλου.
Σημειώνεται ότι την περασμένη Τετάρτη ανακοινώθηκε η σύσταση της Επιτροπής Επιλογής που θα αξιολογεί τα μέλη του ΤΧΣ. Η Επιτροπή αποτελείται από δύο Έλληνες (Παναγιώτης Δουμάνογλου, Αιμίλιος Αυγουλέας) και τέσσερις ξένους. Πρόεδρος θα είναι ο Ιταλός Francesco Papadia, πρώην στέλεχος της ΕΚΤ και μέλη οι Eric Rajendra (στέλεχος του IFC της Παγκόσμιας Τράπεζας), Julia Kiraly (πρώην υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ουγγαρίας). Η Επιτροπή θα αποφασίζει τόσο για τα μέλη του Γενικού Συμβουλίου όσο και της Εκτελεστικής Επιτροπής.
Και όλα αυτά έρχονται να προστεθούν σε μια νέα πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί από τις αρχές του 2013, με την εγκατάσταση των monitoring trustees στις διάφορες επιτροπές και τις διαρκείς (τριμηνιαίες και έκτακτες) εκθέσεις αναφοράς προς την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν.
