Δολάριο, γεν, στερλίνα και ελβετικό φράγκο ήταν τα νομίσματα που κυριαρχούσαν τις περασμένες δεκαετίες. Σε αυτά προστέθηκε το ευρώ όταν δημιουργήθηκε η Ευρωζώνη και με την άνοδο της Κίνας το γουάν. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 100 αναγνωρισμένα νομίσματα στον πλανήτη, αλλά ο αριθμός τους αναμένεται να μειωθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια. Η νέα τάση παγκοσμίως είναι η δημιουργία νομισματικών ενώσεων με σκοπό την απεξάρτηση οικονομικών περιφερειών από το δολάριο.
Μιλώντας σε πάνελ στο Νταβός, ο υπουργός Οικονομίας της Βραζιλίας, Πάουλο Γουέδες, εκτίμησε ότι μέσα στα επόμενα 20 χρόνια θα κυκλοφορούν στην παγκόσμια οικονομία πέντε, το πολύ έξι νομίσματα (παραδοσιακά, όχι ψηφιακά), με την επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ, Γκίτα Γκόπιναθ, να προειδοποιεί ότι η εκθρόνιση του δολαρίου δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
Το θέμα, πάντως, υπάρχει και αργά ή γρήγορα οι αναδυόμενες σήμερα οικονομίες θα επιδιώξουν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Βραζιλία βρίσκεται αυτές τις ημέρες στο επίκεντρο διότι σήμερα ξεκινούν οι επίσημες συζητήσεις με την Αργεντινή για τη δημιουργία του κοινού νομίσματος sur, που θα έχει στόχο τη σταδιακή απεξάρτηση από το αμερικανικό δολάριο και την ενίσχυση των διμερών εμπορικών σχέσεων. Απώτερος σκοπός, να κυκλοφορεί σε λίγα χρόνια ένα κοινό νόμισμα σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
Νέα νομίσματα δεν γεννιούνται κάθε μέρα. Τουλάχιστον όχι νέα παραδοσιακά νομίσματα. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε συνηθίσει να ακούμε για νέα ψηφιακά νομίσματα που ικανοποιούν το αυξημένο ενδιαφέρον για την αγορά των crypto ή εξυπηρετούν τις ανάγκες των crypto ανταλλακτηρίων, όπως συνέβη με την FTX, με τα γνωστά αποτελέσματα.
Όταν, λοιπόν, γίνεται γνωστό ότι υπάρχει σχέδιο για ένα νέο νόμισμα το οποίο ενδέχεται να εκπροσωπεί χώρες με συνολικό ΑΕΠ που ξεπερνά τα 5 τρισ. δολάρια, είναι μία σημαντική είδηση για την αγορά συναλλάγματος και το διεθνές εμπόριο. Βραζιλία και Αργεντινή σχεδιάζουν να εκδώσουν κοινό νόμισμα για να αξιοποιήσουν τα οφέλη μιας νομισματικής ένωσης, η οποία θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη του κόσμου, μετά την Ευρωζώνη. Το νέο νόμισμα θα ονομάζεται «sur» που σημαίνει «νότος» και επιδίωξη των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Νοτίου Αμερικής είναι να ενσωματωθούν σύντομα και άλλες χώρες όπως η Παραγουάη και η Ουρουγουάη.
Η ιδέα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον περασμένο χρόνο, σε άρθρο του υπουργού Οικονομικών της Βραζιλίας Φερνάντο Χαντάντ και του γενικού του γραμματέα Γκαπριέλ Γκαλίπολο. Ο νυν πρόεδρος της Βαζιλίας, Λούλα, αναφέρθηκε στο σχέδιο κατά την προεκλογική του εκστρατεία και σήμερα ταξιδεύει στην πρωτεύουσα της Αργεντινής όπου θα συζητήσει το θέμα με τον Πρόεδρο της χώρας, Αλμπέρτο Φερνάντες.
Μπορεί Βραζιλία και Αργεντινή να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα (ιδιαίτερα η Αργεντινή) και να μην έχουν τις προοπτικές της Ινδίας ή της Κίνας, όμως δεν παύει να αποτελούν δύο μεγάλους παίκτες στο διεθνές εμπόριο που κυριαρχούν στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με τους FT, το sur θα κυκλοφορήσει αρχικά παράλληλα με το ρεάλ της Βραζιλίας και το πέσο της Αργεντινής και βασικός στόχος θα είναι η απεξάρτηση των χωρών της Νοτίου Αμερικής από το δολάριο. Ενώ είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν χρόνια για να υλοποιηθεί η ιδέα, η τεχνογνωσία πλέον υπάρχει και δεν θα πάρει 35 χρόνια, όπως συνέβη με την Ευρωζώνη, το παράδειγμα δηλαδή που επικαλέστηκε ο υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής, Σέρτζιο Μάσα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Βραζιλία είναι μέλος των BRICS και διατηρεί στενές επαφές με Κίνα και Ρωσία, ενώ πριν λίγους μήνες έγινε γνωστό από τη ρωσική πλευρά ότι βρίσκεται στα σκαριά και η δημιουργία κοινού νομίσματος το οποίο θα «πατάει» πάνω σε ένα καλάθι νομισμάτων από τις 5 χώρες BRICS, Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική. Το project προτάθηκε αρχικά το 2018 από το ρωσικό think tank, Valdai Club και το επικρατέστερο όνομα του νομίσματος θα είναι το R5, παραπέμποντας στο πρώτο γράμμα των νομισμάτων των πέντε χωρών, το R (ρεάλ, ρούβλι, ρουπία, ρένμιμπι (γουάν) και ραντ).
Η δημιουργία νομισματικών ενώσεων αποτελεί μία νέα τάση καθώς περιφερειακές αγορές ανά την υφήλιο επιδιώκουν να δημιουργήσουν εμπορικές ενώσεις που θα ανταγωνίζονται με καλύτερους όρους στη διεθνή σκηνή, απέναντι στην Αμερική και την Ευρώπη. Το μεγάλο ερωτηματικό είναι η Ασία. Σε πρώτο χρόνο οι σχέσεις της Κίνας με τη Ρωσία και σε δεύτερο χρόνο οι προθέσεις της Ινδίας. Το 2020, τρεις Ιάπωνες οικονομολόγοι, οι Μαμόρου Ισίντα, Γουατάρου Τακαχάσι και Ταίτζι Ινούι, πρότειναν τη δημιουργία ενός πανασιατικού κοινού ψηφιακού νομίσματος, το οποίο θα αποτελέσει αντίπαλο δέος του ευρώ.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, σήμερα υπάρχουν 4 νομισματικές ενώσεις ανά τον κόσμο με κυριότερη την Ευρωζώνη που αντιστοιχεί σε πάνω από το 14% του παγκόσμιου ΑΕΠ:
- η Οικονομική και Νομισματική Κοινότητα Κεντρικής Αφρικής (CEMAC), με νόμισμα το φράγκο κεντρικής Αφρικής,
- η Νομισματική Ένωση Ανατολικής Καραϊβικής, με νόμισμα το δολάριο Ανατολικής Κααραϊβικής (συνδεδεμένο με το αμερικανικό δολάριο),
- η Ευρωζώνη με το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα,
- και η Οικονομική και Νομισματική Ένωση Δυτικής Αφρικής, με νόμισμα το φράγκο CFA που μετονομάστηκε σε Eco αλλά παραμένει συνδεδεμένο με το ευρώ.
