Το τέλος της πολυετούς οικονομικής κρίσης της Ελλάδος είναι ορατό, καθώς η χώρα και οι πιστωτές της πλησιάζουν όλο και περισσότερο στην οριστικοποίηση μιας πολιτικής συμφωνίας σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις που έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει η χώρα στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης ύψους 86 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.
Σε συνέντευξή του στο Politico και την Johanna Treeck, ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η οικονομία και το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα έχουν αλλάξει μορφή, προετοιμάζοντας το έδαφος για εύρωστη ανάπτυξη. Περιστοιχισμένος από πίνακες με θαλασσινά θέματα στο γραφείο του, ο κ. Στουρνάρας προειδοποίησε πάντως ότι η Ελλάδα και οι πιστωτές της έχουν ακόμη πορεία να διανύσουν, με κάποια δυνητικά προβλήματα.
«Η Ελλάδα έκανε όλα όσα ζήτησαν οι εταίροι της», ανέφερε. «Το λόγο έχουν τώρα οι δανειστές. Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος».
Για να είναι ομαλή αυτή η πορεία, οι πιστωτές οφείλουν από την πλευρά τους να αποσαφηνίσουν τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και να χαλαρώσουν τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα για την περίοδο μετά το 2020. Παράλληλα, η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων, ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, ο οποίος έχει διατελέσει υπουργός Οικονομικών της χώρας την περίοδο 2012-2014.
Μπορούμε να πούμε ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο;
Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε σημείο καμπής. Από το 2010 και μετά, η Ελλάδα έχει επιτύχει τεράστια διόρθωση των μακροοικονομικών ισορροπιών. Τα δίδυμα ελλείμματα (δημοσιονομικό και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) μετατράπηκαν σε δίδυμα πλεονάσματα. Επιτεύχθηκε βελτίωση κατά 25% στην ανταγωνιστικότητα σε όρους κόστους εργασίας. Έχουν υλοποιηθεί πολλές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας, καθώς και στη δημόσια διοίκηση. Κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει αυτά τα επιτεύγματα, που έγιναν δυνατά χάρη στις πολλές θυσίες του ελληνικού λαού μετά το 2010.
Σε σχέση με αυτό, ποιος είναι ο ρόλος των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα;
Έχει πλέον διαμορφωθεί ισχυρή πολιτική συναίνεση υπέρ της παραμονής της χώρας στη ευρωζώνη. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα όχι μόνο είναι υπέρ του ευρώ, αλλά και έχουν ψηφίσει στη Βουλή τα απαραίτητα μέτρα για να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είμαι πιο αισιόδοξος. Τώρα υπάρχουν λιγότερα περιθώρια για λαϊκισμό.
Ωστόσο, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο. Αυτό που έχει επιτευχθεί είναι μόνο η αρχή ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου για την Ελλάδα, ενός προτύπου που θα βασίζεται σε υγιή θεμελιώδη μεγέθη και σε υψηλότερη ανταγωνιστικότητα.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία;
Βραχυπρόθεσμα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να υπάρξει διαφωνία μεταξύ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και των Ευρωπαίων εταίρων και να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το πρόγραμμα. Σε περίπτωση που θα συνέβαινε αυτό, θα δημιουργούσε πρόβλημα, επειδή η συμμετοχή του ΔΝΤ αποτελεί μέρος της αρχικής συμφωνίας, και τα ζητήματα θα περιπλέκονταν. Σε μια τέτοια περίπτωση, κανείς δεν ξέρει ποιες θα ήταν οι νομικές συνέπειες για ορισμένα κράτη- μέλη, ιδίως στη Γερμανία, που έχουν δηλώσει ρητά στο Κοινοβούλιό τους ότι χρειάζονται το ΔΝΤ ως εταίρο. Είμαι βέβαιος πάντως ότι στην απίθανη περίπτωση που θα αποχωρήσει το ΔΝΤ, θα βρεθεί λύση. Αλλά αυτή η εξέλιξη μπορεί να καθυστερήσει τη λύση. Ελπίζω και πιστεύω ότι το ΔΝΤ θα παραμείνει στο πρόγραμμα. Άλλωστε, μένει μόνο ένα έτος μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να υλοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις;
Η προσέγγιση της κυβέρνησης έχει αλλάξει πολύ από τον Ιούλιο του 2015 όσον αφορά την οικονομική πολιτική. Ωστόσο, απαιτείται μεγαλύτερη οικειοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων. Είμαι σχετικά αισιόδοξος ότι τελικά θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε διατηρήσιμη ανάπτυξη. Αλλά, όπως ανέφερα προηγουμένως, αυτή είναι μόνο η αρχή ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου για την Ελλάδα και δεν είναι το τέλος της πορείας. Πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά για να επιστρέψουμε σε διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Πιστεύετε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα συμπεριλάβει τους ελληνικούς τίτλους στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE);
Εάν η Βουλή ψηφίσει τα μέτρα και το Eurogroup αποφασίσει να καθορίσει πιο συγκεκριμένα και δεσμευτικά μέτρα για τη βιωσιμότητα του χρέους, τότε ναι, πιστεύω ότι η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ θα φέρει το θέμα προς συζήτηση στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Ποιες θα ήταν οι επιδράσεις από τη συμμετοχή των ελληνικών τίτλων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης;
Θα αποτελούσε σφραγίδα εμπιστοσύνης από πλευράς της ΕΚΤ, με την έννοια ότι πιστεύει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στο σωστό δρόμο. Θα διευκόλυνε επίσης την έξοδο της Ελλάδος στις χρηματοπιστωτικές αγορές το 2018. Βεβαίως, η συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (PSPP) δεν αποτελεί πανάκεια.
Θα πιέζατε την ΕΚΤ να διατηρήσει σε ισχύ το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ενόσω θα αυξάνει τα επιτόκια, έτσι ώστε η Ελλάδα να μπορεί να επωφεληθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα;
Δεν έχουμε αλλάξει τις ενδείξεις που παρέχουμε για τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής σχετικά με την ποσοτική χαλάρωση και τα επιτόκια. Η Ελλάδα έχει άφθονο χρόνο ώστε να επωφεληθεί από την ποσοτική χαλάρωση, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου επανεπένδυσης των τίτλων.
Υπάρχει κίνδυνος η Ελλάδα να χρειαστεί ένα ακόμη πρόγραμμα διάσωσης;
Όχι, δεν νομίζω ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει διάθεση ούτε από την πλευρά της Ελλάδος ούτε από τους εταίρους της να εφαρμοστεί άλλο ένα πρόγραμμα. Η Ελλάδα πρέπει να επιστρέψει στις αγορές μετά τη λήξη αυτού του προγράμματος το 2018.
Πόσο ανησυχείτε για το ότι οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές βλάπτουν την οικονομία;
Κατά την άποψή μου, η φορολογία είναι μάλλον υπερβολική, με δεδομένο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα, και γι' αυτό θα είναι πολύ θετικό εάν η Ελλάδα κατορθώσει να μειώσει τον τελικό στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα από 3,5% του ΑΕΠ σε 2% μετά το 2020. Ο δημοσιονομικός χώρος που θα προκύψει θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της φορολογίας της εργασίας και του κεφαλαίου. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά την ανάπτυξη. Οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές εμποδίζουν την ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα. Νομίζω ότι οι πιστωτές μας το καταλαβαίνουν.
Φωτογραφία SOOC
