(Φωτ.: Θα γυρίσουν τελικά οι καταθέσεις στις τράπεζες; Πάντως, το φοροτσουνάμι καραδοκεί και αναμένεται να καταστρέψει κάθε τέτοια προσπάθεια.)
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Στα… γκισέ των τραπεζών στοχεύει να επαναφέρει τους πολίτες το νέο μέτρο χαλάρωσης των capital controls, που αναμένεται να εφαρμοστεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οδηγώντας στην πρώτη ουσιαστική αύξηση των καταθέσεων στις εγχώριες τράπεζες τους τελευταίους 20 μήνες.
Η εξαίρεση, από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, του «φρέσκου» χρήματος που θα κατατίθεται στις τράπεζες εκτιμάται ότι θα δώσει στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα σημαντική «ανάσα», η οποία μπορεί να μην εκτιμάται ότι θα μεταφραστεί σε πολλά δισ. ευρώ, έρχεται όμως σε μία στιγμή που οι καταθέσεις έχουν αρχίσει να παίρνουν και πάλι… την κατιούσα.
Καμπάνιες για την προσέλκυση καταθέσεων...
Μάλιστα, οι τράπεζες είναι έτοιμες να ξεκινήσουν καμπάνιες για την προσέλκυση καταθέσεων, οι οποίες θα στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στο νέο μέτρο. Πρόκειται για προωθητικές ενέργειες που είχαν προγραμματιστεί για το πρώτο τρίμηνο του 2016 αλλά έμειναν στα χαρτιά λόγω των καθυστερήσεων στην αξιολόγηση.
Αυτή είναι η μία πλευρά του ζητήματος, που σχετίζεται με τις θετικές εξελίξεις που μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματική χαλάρωση των περιορισμένων και σε σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες. «Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης μπορεί να ακούγεται πολύ θεωρητική και μακρινή έννοια, όμως μόνο στην πράξη μπορεί να κερδηθεί το στοίχημα των εισροών χρημάτων», τονίζει ανώτερο τραπεζικό στέλεχος.
...λίγο πριν το φοροτσουνάμι
Υπάρχει, όμως, ένας παράγοντας που δεν αποκλείεται να διαδραματίσει ανασταλτικό ρόλο στην αύξηση των καταθέσεων και αυτός δεν είναι άλλος από τη φοροεπιδρομή των επόμενων ετών, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο του 2016 με την αύξηση του ΦΠΑ στο 24%, από 23%, καταλήγοντας στην πρωτοχρονιά του 2018, όταν θα επιβληθεί φόρος διαμονής σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Ο συνολικός «λογαριασμός» διαμορφώνεται στα 1,8 δισ. ευρώ.
Το μέτρο του διαχωρισμού «νέου» και «παλαιού» χρήματος δεν έχει ακόμη εξαγγελθεί επισήμως, όμως βρίσκεται εδώ και αρκετούς μήνες στη λίστα με τις προτεραιότητες που θεωρούνται επακόλουθα της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης.
Στο διαχωρισμό αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός, σε μια προσπάθεια να περιγράψει τις θετικές επιπτώσεις της επικείμενης συμφωνίας με τους δανειστές. Ο κ. Τσίπρας δήλωσε ότι «έχουν ήδη γίνει βήματα προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης των περιορισμών, ενώ ένα από τα νέα μέτρα θα αφορά στον διαχωρισμό παλαιού και νέου χρήματος, μέσω του οποίου το νέο χρήμα που θα κατατίθεται δεν θα υπάγεται στους περιορισμούς».
Αν και καθυστερημένα... ο διαχωρισμός φαίνεται να προχωρά
Είναι ένα μέτρο που ζητάει η αγορά από το καλοκαίρι του 2015, όταν επιβλήθηκαν τα capital controls και σήμερα με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μπορεί πλέον να προχωρήσει. Καθυστερημένα, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, όμως τουλάχιστον δείχνει να προχωρά.
Το ίδιο τραπεζικό στέλεχος υποστηρίζει ότι αυτό θα είναι το πρώτο… σοβαρό βήμα στην πορεία προς την πλήρη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, με αποτέλεσμα να αναμένεται να επιστρέψουν αρκετά χρήματα από τα «σεντούκια». «Είναι η πρώτη από μία σειρά ενεργειών που μπορούν να αλλάξουν σε σημαντικό βαθμό τις συνθήκες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα», προσθέτει.
Στα capital controls αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του ομίλου της Τρ. Πειραιώς, κ. Μιχάλης Σάλλας, σε συνέντευξή του στο «Βήμα», λέγοντας ότι οι περιορισμοί, κυρίως για επενδυτικές συναλλαγές και εισαγωγές κεφαλαίων, έχουν χαλαρώσει και η ροή χρήματος έχει βελτιωθεί πάρα πολύ σε σχέση με πέρσι το καλοκαίρι.
«Η βελτίωση των καταθέσεων συνδέεται με την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και η διαφαινόμενη συμφωνία της 24ης Μαΐου θα είναι κατά τη γνώμη μου βασικός πυλώνας δημιουργίας εμπιστοσύνης», συμπλήρωσε ο ισχυρός άνδρας της Τρ. Πειραιώς.
Μικρό καλάθι κρατούν οι αναλυτές
Οι αναλυτές, παρ'' όλα αυτά, δεν προβλέπουν μεγάλη ενίσχυση των καταθέσεων φέτος και κάνουν λόγο για σταθεροποίηση στα τρέχοντα επίπεδα, με σταδιακή αύξηση από το 2017, η οποία θα είναι μικρή ακριβώς εξαιτίας των φόρων. Μάλιστα, όπως έχει αναφέρει το liberal.gr, εσωτερικές μελέτες τραπεζών δείχνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται συνεχώς, κάτι που φαίνεται και στη διαρκή μείωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών. Κατά συνέπεια, οι πολίτες ξοδεύουν κατά μέσο όρο έως και 8% περισσότερα από το εισόδημά τους.
Άρα, η έννοια της αποταμίευσης χάνεται, ενώ μέσα σε αυτό το περιβάλλον των συνεχώς αυξανόμενων φόρων είναι δύσκολο να δεχτεί ώθηση και η αγορά ακινήτων που παραδοσιακά σχετίζεται με την πιστωτική επέκταση και την άνοδο των καταθέσεων.
Όταν, λοιπόν, οι πολίτες ακούν καθημερινά για μέτρα 5,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,8 δισ. ευρώ θα προέλθουν από αυξήσεις φόρων, είναι δύσκολο να επιστρέψουν στις τράπεζες αν δεν υπάρξουν σοβαρές ενέργειες χαλάρωσης των περιορισμών. Το γεγονός ότι θα μπορούν οι καταθέτες να κάνουν ό,τι θέλουν τα καινούρια χρήματα που θα επαναφέρουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς αποτελεί σίγουρα μία θετική εξέλιξη που θα συμβάλλει στη σταδιακά ανάκτηση της εμπιστοσύνης.
Παράγοντες της αγοράς, ωστόσο, προειδοποιούν ότι για να αυξηθούν κατά 20 ή 30 δισ. ευρώ οι καταθέσεις και να δούμε πραγματική αντιστροφή του κλίματος, θα χρειαστεί χρόνος έτσι ώστε η κοινωνία να αφομοιώσει τα νέα μέτρα και πάνω απ' όλα να υπάρξει μία μακρά περίοδος πολιτικής σταθερότητας. Διότι η πολιτική σταθερότητα είναι αυτή που λείπει σχεδόν όσο τίποτα άλλο τα τελευταία χρόνια και μόνο όταν οι συνθήκες εξομαλυνθούν θα έρθουν ξένες επενδύσεις και η οικονομία θα ανακάμψει με σταθερά βήματα και όχι… παραπατώντας.
