Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Έχουν περάσει πάνω από 3 μήνες από την έγκριση του σχεδίου νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και η αγορά συνεχίζει να περιμένει με αγωνία τη θεσμοθέτηση του πλαισίου που θα «ξεμπλοκάρει» δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις επιχειρηματικών οφειλών. Οι συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του πλαισίου και το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να καταστεί λειτουργικός ο νέος μηχανισμός διευθέτησης οφειλών, προκαλεί την έντονη ανησυχία των τραπεζών.
Αρμόδια τραπεζικά στελέχη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας ότι ακόμη και... σήμερα να συμφωνηθεί με τους Θεσμούς το σχετικό πλαίσιο, θα χρειαστούν μήνες για να υλοποιηθεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να «παγώσουν» οι πληρωμές από τους δανειολήπτες που θα περιμένουν να διευθετήσουν τις οφειλές τους με ευνοϊκότερο από σήμερα τρόπο. Εκτιμάται ότι περίπου 300.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις περιμένουν... στο ακουστικό τους, επί συνόλου 400.000 επιχειρήσεων που θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να ενταχθούν στο μηχανισμό.
Οι τράπεζες καλούνται να βρουν λύσεις για να μη βρεθούν προ εκπλήξεων. Προς αυτή την κατεύθυνση σήμερα αναμένεται να πραγματοποιηθεί σύσκεψη στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών με βασικό θέμα το συντονισμό των πιστωτικών ιδρυμάτων σε θέματα διαχείρισης προβληματικών δανείων. Είναι η πρώτη προσπάθεια του κλάδου να... καθίσει στο ίδιο τραπέζι για να αποφασίσει μία κοινή γραμμή πάνω στην οποία θα κινηθεί στο εξής.
Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι η Ένωση υπό την προεδρία του κ. Νικόλαου Καραμούζη αναμένεται να διαδραματίσει ενεργητικό ρόλο και να θέσει τις βάσεις για τον καλύτερο συντονισμό των τραπεζών αλλά και για την εκπροσώπηση των συμφερόντων του κλάδου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σημειώνεται ότι πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Διαχείρισης Προβληματικών Δανείων ανέλαβε ο κ. Θεόδωρος Καλαντώνης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, ενώ πρόεδρος του διατραπεζικού Forum Διαχείρισης Προβληματικών Δανείων ανέλαβε ο κ. Σπύρος Παπασπύρου, ανώτερος γενικός διευθυντής της Τρ. Πειραιώς.
Τα αναπάντητα ερωτήματα για τον τρόπο λειτουργίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι πολλά. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας θα γίνονται οι αιτήσεις θέλει χρόνο, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί ποιες οφειλές θα εξαιρούνται από το «κούρεμα». Για παράδειγμα, η κυβέρνηση δεν θέλει να συμπεριλάβει τις οφειλές ΦΠΑ ενώ οι δανειστές θέλουν μία γενικότερη ρύθμιση.
Η λειτουργικότητα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας θα κρίνει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού. Σε αυτήν θα καταχωρούνται τα απαιτούμενα στοιχεία της επιχείρησης και οι οφειλές της, ενώ μέσω της πλατφόρμας θα υποβάλλονται προτάσεις για τη συνολική διευθέτηση των οφειλών. Η πιλοτική λειτουργία δεν αναμένεται πριν το τέλος Απριλίου, που σημαίνει ότι για να «τρέξει» με τους ρυθμούς που χρειάζεται η διαδικασία και να φανούν τα πρώτα αποτελέσματα θα χρειαστεί πάνω από ένα εξάμηνο.
«Αν και η δομή του μηχανισμού είναι γνωστή, οι επί μέρους προϋποθέσεις και οι τελικές παράμετροι που θα κρίνουν την αποτελεσματικότητά του παραμένουν ασαφείς», σημειώνει ανώτερο τραπεζικό στέλεχος. «Αυτή τη στιγμή η βασική μας ανησυχία σχετίζεται με το γεγονός ότι όσο καθυστερεί η λειτουργία – και όχι η θεωρητική περιγραφή – του μηχανισμού, τόσο οι δανειολήπτες θα επιλέγουν να μην πληρώνουν. Αν ξεπεράσουμε τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο χωρίς λύση θα είναι μία καταστροφική εξέλιξη για τις τράπεζες», προσθέτει.
Η θεσμοθέτηση και λειτουργία του μηχανισμού διευθέτησης οφειλών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επίτευξη των τριμηνιαίων στόχων μείωσης των «κόκκινων» δανείων που έχουν συμφωνήσει οι ελληνικές τράπεζες με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ. Αναμένεται, επίσης, να δώσει ανάσα σε χιλιάδες επιχειρήσεις που θα καταλήξουν σε διακανονισμό των συνολικών τους οφειλών προς τράπεζες και δημόσιο.
Σήμερα, οι τράπεζες δηλώνουν ότι βρίσκονται εντός στόχων για το α'' τρίμηνο του 2017 αλλά ανησυχούν για τη συνέχεια. Και αυτό γιατί βλέπουν ότι η συμπεριφορά των δανειοληπτών τον περασμένο Δεκέμβριο και κυρίως μέσα στον Ιανουάριο θυμίζει εποχές ακραίας αβεβαιότητας. Οι πληρωμές «παγώνουν» και σε αυτό εκτιμάται ότι συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό το «αλαλούμ» με το νέο σύστημα εισφορών για τα μπλοκάκια. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι τρομοκρατημένοι και όσοι δεν σπεύδουν να κλείσουν τα μπλοκάκια, περιμένουν να δουν την επιβάρυνση που θα έχουν πριν προβούν σε πληρωμές.
Οι τράπεζες παράλληλα εκτιμούν ότι περίπου 60.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις συγκαταλέγονται στην κατηγορία των «στρατηγικών κακοπληρωτών». Το βάρος θα πέσει σε αυτούς, όμως μαζί τους θα αντιμετωπιστούν αυστηρά και οι μη βιώσιμοι για τους οποίους δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις.
Στις σκιές που παραμένουν είναι τα εισοδηματικά και άλλα κριτήρια που θα προβλέπει η αυτοματοποιημένη διαδικασία. Έμπειροι νομικοί υποστηρίζουν ότι το θέμα της αξιολόγησης της βιωσιμότητας μίας επιχείρησης είναι το πιο ακανθώδες, ενώ από την αυστηρότητα των κριτηρίων θα κριθούν χιλιάδες... ξαφνικοί θάνατοι, την ώρα που οι τράπεζες έχουν ως βασική προτεραιότητα τον εντοπισμό των «στρατηγικών κακοπληρωτών».
