Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Υπάρχει μια εντελώς διαφορετική αντίληψη στον τρόπο που οι ιδιώτες αντιμετωπίζουν τη διαχείριση κεφαλαίων τους, σε σχέση με τον αντίστοιχο τρόπο διαχείρισης των κεφαλαίων από τις κυβερνήσεις.
Ο ιδιώτες γνωρίζουν καλά πως μόνο η αυστηρή και συνετή διαχείριση των κεφαλαίων τους θα τους εξασφαλίσει σταθερότητα και ευημερία. Με δυο λόγια, η εξασφάλιση πόρων για το μέλλον προϋποθέτει την ορθολογική διαχείριση σήμερα. Οι κυβερνήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν προσεγγίσει το ζήτημα της χρηματοδότησης των συνταξιοδοτικών αναγκών των πολιτών τους με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Ένας αριθμός χωρών ήδη βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα υποκεφαλαιοποιημένο συνταξιοδοτικό σύστημα. Ένας άλλος αριθμός ακολουθεί το περίφημο «paying as they go» σύστημα, όπου οι ενεργοί εργαζόμενοι καταβάλλουν ουσιαστικά τις συντάξεις των συνταξιούχων.
Η «σύνταξη» είναι ένας λογαριασμός στον οποίο καταβάλλονται εισφορές από τον εργαζόμενο (είναι δηλαδή τμήμα των αμοιβών που λαμβάνει ο εργαζόμενος από τον εργοδότη του) κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου, έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή ζωή μετά τη συνταξιοδότησή του. Οι επενδύσεις που προκύπτουν από τη συγκέντρωση αυτών των εισφορών σε βάθος χρόνου έχουν σκοπό την υποστήριξη του συνταξιούχου με ένα σημαντικό ποσό που θα υπολείπεται μεν των αμοιβών του, αλλά θα τον ανταμείβει για την «αποταμίευση» που είχε πραγματοποιήσει κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου.
Η σημερινή πραγματικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει όμως πως οι επενδύσεις πάνω στις εισφορές των εργοδοτών και των εργαζομένων προς τα ασφαλιστικά ταμεία, δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν έχουν επενδύσει αποδοτικά τα κεφάλαιά τους και σήμερα αδυνατούν να καταβάλουν τις υψηλές συντάξεις στις οποίες είχαν συνηθίσει τους συνταξιούχους. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, το σύστημα του «pay-as-you-go», μη παράγοντας πλούτο και συσσωρευμένες αποδόσεις, έρχεται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα των εργασιακών αλλαγών και των δημογραφικών δεδομένων.
Το ευρωπαϊκό ασφαλιστικό σύστημα που υιοθετήθηκε μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ιδρύθηκε στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός κοινωνικού κράτους «σοσιαλδημοκρατικού αρώματος», που στηρίχθηκε στις μεγάλες κοινωνικές δαπάνες και στα κοινωνικά προγράμματα. Στο επίκεντρο του κράτους ήταν η ιδέα της προστασίας και του υψηλού επιπέδου διαβίωσης των συνταξιούχων. Δυστυχώς, παράλληλα με το σύστημα αυτό, άρχισε να δημιουργείται και το πρόβλημα της υποχρηματοδότησής του, καθώς τα κριτήρια δεν ήταν χρηματοοικονομικά, αλλά μόνο πολιτικά και κοινωνικά.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο, 5 Σεπτεμβρίου.
