Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Μπορεί η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και η πιθανή εκταμίευση της δόσης των 8,5 δισ. ευρώ να έχει δώσει ανάσα στην αγορά ωστόσο, η οικονομία βρίσκεται σε τεντωμένο σκοινί. Επτά στους οκτώ δείκτες κινούνται πτωτικά και μόνο αυτός του τουρισμού δημιουργεί μία πρόσκαιρη αισιοδοξία αλλά και αυτή μέχρι το τέλος του έτους.
Επί της ουσίας με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε απλά γλιτώσαμε τα βράχια. Έφυγε -ίσως- από την καθημερινότητα η βασανιστική αβεβαιότητα της καταστροφής. Αλλά το ζητούμενο πλέον είναι που πάει η οικονομία της χώρα μας.
Τα νοικοκυριά βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, οι εκροές καταθέσεων συνεχίζονται, τα ληξιπρόθεσμα χρέη τόσο στα ασφαλιστικά ταμεία όσο και στο δημόσιο διογκώνονται, η ανεργία συνεχίζει να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, τα λουκέτα διευρύνονται, και οι οφειλές του δημοσίου αυξάνονται μήνα με τον μήνα.
Και τα χειρότερα είναι μπροστά καθώς το φθινόπωρο ξεκινάει η τρίτη αξιολόγηση και η κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2018. Ουδείς αμφισβητεί ότι ο προϋπολογισμός του 2017 θα είναι πλεονασματικός. Αλλά το κρίσιμο, δηλαδή αυτό που ενδιαφέρει τους δανειστές, είναι που θα φθάσει. Διότι εάν μετά βίας σκαρφαλώσει απλά στον μνημονιακό στόχο του 1,75% του ΑΕΠ τα μαντάτα θα είναι εξαιρετικά άσχημα. Οι δανειστές προφανώς θα ζητήσουν εγγυήσεις για το 2018, χρονιά στην οποία το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να εκτοξευτεί στο 3,5% του ΑΕΠ. Η χώρα, οι πολίτες, δεν αντέχουν νέα μέτρα.
Ήδη όπως προαναφέρθηκε οι περισσότεροι δείκτες δείχνουν ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει. Για παράδειγμα:
- Τα ληξιπρόθεσμα χρέη αυξάνονται με ρυθμός της τάξης του ενός δισ. ευρώ τον μήνα. Συνολικά οι μισοί φορολογούμενοι οφείλουν 95 δισ. ευρώ. Μάλιστα τα μισά από αυτά δημιουργήθηκαν από το 2014 και μετά.
- Οι οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία έχουν εκτοξευτεί στα 23 περίπου δισ. ευρώ. Οι τάσεις όπως αναφέρουν οι ειδικοί είναι ανοδικές. Και αυτό διότι πολλοί ασφαλισμένοι κυρίως επαγγελματίες βρίσκονται πριν το λουκέτο.
- Η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει υπό πίεση. Τα στοιχεία ερευνών αγοράς δείχνουν ότι η τάση είναι πτωτική τόσο στο πρώτο τρίμηνο του έτους όσο και στο πεντάμηνο (-6%). Ο κύκλος εργασιών των σούπερ μάρκετ έχει συρρικνωθεί και μάλιστα οι καταναλωτές έχουν μειώσει τις αγορές σε βασικά είδη όπως το γάλα και γενικότερα τα γαλακτοκομικά.
Πάντως σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε, για τρίτο συνεχές τρίμηνο, κατά 1,7% σε ετήσια βάση, στο πρώτο τρίμηνο του 2017, έναντι αύξησης 0,6% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016. Ωστόσο, η ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης αποδίδεται σε σημαντικό βαθμό στην αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
- Το ελληνικό δημόσιο οφείλει περί τα 5 δισ. ευρώ στους προμηθευτές. Εάν συνυπολογισθούν οι εκκρεμείς επιστροφές φόρου που ανέρχονται στα 1,9 δισ. ευρώ και οι συντάξεις και τα εφάπαξ που δεν αποδοθεί στους δικαιούχους τα χρέη του δημοσίου ξεπερνούν τα 8 δισ. ευρώ.
- Οι άνεργοι ξεπερνούν τους 1,14 εκατομμύρια, με το το υψηλότερο ποσοστό να παρατηρείται στους νέους ηλικίας 15 - 19 ετών (60,2%) και 20 - 34 ετών (45%).
- Στο πρώτο πεντάμηνο του έτους έχουν κλείσει 13.280 επιχειρήσεις.
- Οι καταθέσεις στο πρώτο τετράμηνο του έτους έχουν μειωθεί κατά 2,4 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα το ύψος των καταθέσεων διαμορφώθηκε στα τέλη Απριλίου στα 118,9 δισ. ευρώ από 121,4 δισ. ευρώ στα τέλη του προηγούμενου χρόνου, παγιώνοντας τις απώλειες που υπήρξαν από τον περασμένο Δεκέμβριο, λόγω της αβεβαιότητας και της υποχώρησης του κλίματος εμπιστοσύνης.
- Η κυβέρνηση έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στα έσοδα από τον Τουρισμό. Φέτος υπολογίζεται να καταφθάσουν στη χώρας μας περίπου 30 εκατ. τουρίστες. Τα «πακέτα» πωλήθηκαν ακριβότερα από ότι το 2016, εξέλιξη θετική για την ελληνική οικονομία. Ωστόσο, πόσα από αυτά τα χρήματα οδηγούνται σε ελληνικούς λογαριασμούς ή λογαριασμούς του εξωτερικού είναι άγνωστο. Κάθε μεγάλη εταιρεία έχει ήδη λογαριασμό σε χώρα της Ε.Ε. προκειμένου να αποφύγει τον επώδυνη για όλους όλους Ιούνιο του 2015.
Πάντως, μπορεί φέτος τα μηνύματος για τον τουρισμό να είναι ιδιαίτερα θετικά αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα συνεχισθεί και το 2018. Οι αγορές της Τουρκίας και της Αιγύπτου έχουν ανοίξει πουλώντας «πακέτα» σε τιμές μη ανταγωνιστικές.
