Η απόφαση του αμερικανικού οίκου αξιολόγησης αξιόχρεου Fitch να μην προχωρήσει σε καμία αλλαγή της αξιολόγησής του για το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν ήταν έκπληξη. Μπορεί κάποιοι να είχαν υποθέσει πως μετά το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαΐου οι αναλυτές του Fitch θα είχαν τη διάθεση να προεξοφλήσουν στην ουσία και το αποτέλεσμα των επικείμενων δεύτερων βουλευτικών εκλογών, αλλά αυτοί τελικά προτίμησαν την πιο ασφαλή οδό.
Όπως είχαν προβλέψει οι αναλυτές της JPMorgan Chase σε σημείωμά τους την προηγούμενη εβδομάδα, ο Fitch μάλλον θα περιμένει το αποτέλεσμα των εκλογών και τον σχηματισμό κυβέρνησης, έτσι ώστε να είναι σίγουρος για την οικονομική πολιτική της πριν προχωρήσει στο μεγάλο βήμα.
Ανεξάρτητα όμως από αυτό, διαβάζοντας τις εκτιμήσεις των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών και του διεθνούς οικονομικού Τύπου, εφόσον το αποτέλεσμα των εκλογών της 25ης Ιουνίου είναι αυτό που περιμένουν οι αγορές και η Νέα Δημοκρατία αποκτήσει ασφαλή αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η επιστροφή της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα θα έρθει οπωσδήποτε πριν το τέλος του χρόνου. Ούτως ή άλλως, η απόσταση που μας χωρίζει από αυτήν είναι μάλλον μικρή.
Οι τρεις (S&P, Fitch, DBRS) από τους τέσσερις μεγάλους οίκους αξιολόγησης του αξιόχρεου κατατάσσουν αυτή τη στιγμή την Ελλάδα μόνο ένα σκαλί κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Στην περίπτωση της εκλογής της Νέας Δημοκρατίας, μέχρι το φθινόπωρο όλοι οι οίκοι θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν την οικονομική πολιτική που θα ανακοινώσει η νέα κυβέρνηση.
Από αυτά που αναφέρουν στις περιοδικές τους εκθέσεις είναι λογικό να αναμένουμε πως η αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου δεν θα αργήσει να έρθει, και το Ελληνικό Δημόσιο θα θεωρείται (και με την βούλα) και πάλι ένας αξιόπιστος δανειολήπτης, ύστερα από δεκατρία και πλέον χρόνια.
Τι θα σημαίνει όμως αυτό για την Ελλάδα, το Δημόσιο, τις επιχειρήσεις, την οικονομία και το Χρηματιστήριό μας; Τι θα πρέπει να περιμένουμε με βάση τη λογική και πως θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την εξέλιξη; Το πλέον προφανές είναι πως θα γίνει πιο εύκολος ο δανεισμός του Ελληνικού Δημοσίου από τις διεθνείς αγορές. Όταν λέμε πιο εύκολος δεν εννοούμε κατ’ ανάγκην πως θα χαμηλώσει πολύ το κόστος δανεισμού, καθώς αυτό έχει ήδη γίνει σε κάποιον βαθμό διότι οι διεθνείς επενδυτές έχουν αρχίσει να προεξοφλούν την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα.
Προφανώς, το κόστος δανεισμού θα μειωθεί περαιτέρω εφόσον οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας συνεχίσουν να ικανοποιούν τις αγορές. Κάτι άλλο όμως που θα γίνει είναι πως θα αυξηθεί η «δεξαμενή» επενδυτών που θα είναι πρόθυμοι να δανείσουν το ελληνικό δημόσιο και θα βελτιωθεί η ποιότητά τους. Αυτό σημαίνει πως θα είναι πιο εύκολος ο δανεισμός και σε περιόδους διεθνούς αναταραχής, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο.
Επίσης, η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα συνεπάγεται και την αυτόματη συμπερίληψη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στα προγράμματα αγορών κρατικών δανειακών τίτλων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Δεν υπαινισσόμαστε πως η ΕΚΤ οπωσδήποτε θα αρχίσει και πάλι κάποια στιγμή τις αγορές αυτού του τύπου αλλά αν το κάνει, θα είναι πολύ καλό να μην αγωνιούμε όπως είχε γίνει αρκετές φορές τα προηγούμενα χρόνια.
Η άνοδος της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα θα βοηθήσει και τις ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες δανείζονται από τις διεθνείς αγορές. Οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, των τραπεζών εξαιρουμένων, θα μπορούν να δανείζονται και αυτές πιο εύκολα και από πολύ περισσότερους επενδυτές.
Οι τράπεζες, οι οποίες συνήθως επηρεάζονται πιο πολύ από το αξιόχρεο του κράτους στο οποίο δραστηριοποιούνται, θα μπορέσουν να χαμηλώσουν το κόστος δανεισμού τους. Αυτό δε θα βοηθήσει μόνο στη βελτίωση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων αλλά θα τους δώσει τη δυνατότητα να δανείζουν με χαμηλότερα επιτόκια τους ιδιώτες και εταιρικούς πελάτες μέσα στην Ελλάδα.
Το τελευταίο θα ωφελήσει πάρα πολύ τους ιδιώτες πελάτες τους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Όλοι αυτοί δεν έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν στις διεθνείς δανειακές αγορές, σε αντίθεση με τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις που θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα μόνες τους.
Δε χρειάζεται να εξηγήσουμε το γιατί όλα αυτά θα έχουν άμεση θετική επίπτωση στην πορεία και στις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, είναι μάλλον αυτονόητο. Σε συνδυασμό και με τα κεφάλαια που αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης, θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, για τη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας και πιθανότατα για τη βελτίωση της σχέσης του δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου σε σχέση με το ΑΕΠ.
Εννοείται πως όλα αυτά θα είναι θετικά για το Χρηματιστήριο Αθηνών και για την πορεία των μετοχών των εταιρειών που είναι εισηγμένες σε αυτό. Όσο καλύτερη είναι η πορεία των επιχειρήσεων τόσο καλύτερη θα είναι και η πορεία των μετοχών, τουλάχιστον για όσο διάστημα οι διεθνείς αγορές θα βρίσκονται σε κατάσταση σχετικής ηρεμίας. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που μπορεί να καλυτερέψει τα πράγματα στο Χρηματιστήριο Αθηνών: η πιθανή επιστροφή του στην ομάδα των ανεπτυγμένων αγορών, από την οποία έφυγε κατά την περίοδο της ταλαιπωρίας της χώρας μας.
Η εκ νέου ένταξη του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, ούτε πρόκειται για κάτι που θα γίνει αυτόματα από τη στιγμή που θα επιστρέψουμε στην επενδυτική βαθμίδα. Όπως όμως εκτίμησε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΕΧΑΕ Γ. Κοντόπουλος, είναι κάτι που λογικά θα αρχίσει να δρομολογείται σχεδόν αμέσως μετά την αναβάθμιση της αξιολόγησης του αξιόχρεου του Ελληνικού Δημοσίου και θα ολοκληρωθεί περίπου έναν χρόνο μετά.
Επειδή όμως ξέρουμε πως οι αγορές τείνουν πάντα να προεξοφλήσουν τις εξελίξεις, το πιθανότερο είναι πως αμέσως μετά την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα θα αρχίσουν να φαίνονται οι πρώτες θετικές επιπτώσεις. Κάτι που πρέπει να τονίσουμε εδώ είναι το ότι η σημαντικότερη θετική επίπτωση δε θα είναι η καλύτερη πορεία των μετοχών, αλλά το γεγονός πως θα γίνει πιο εύκολη η άντληση κεφαλαίων από τις εισηγμένες εταιρείες αλλά και από άλλες που θα αποφασίσουν να εισαγάγουν τις μετοχές τους στο Χ.Α.
Όλα αυτά τα καλά, και πιθανώς και άλλα, μας περιμένουν από τη στιγμή που οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας κρίνουν πως είμαστε και πάλι αξιόπιστοι δανειολήπτες. Οι αγορές βέβαια το ξέρουν ήδη εδώ και λίγο καιρό, αλλά χρειάζεται πάντα και μία σφραγίδα, η οποία θα πρέπει να έχει την ημερομηνία της 25ης Ιουνίου 2023.
