Με τέσσερα μεγάλα έργα Προϋπολογισμού άνω των 3,5 με 4 δισ. ευρώ «παίρνει μπροστά» η «ατμομηχανή του Ταμείου Ανάκαμψης». Η κυβέρνηση απέστειλε το βράδυ της Μ. Τρίτης προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το τελικό κείμενο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η χώρα μας μετά την ευνοϊκή απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου στη Γερμανία μπορεί πλέον βάσιμα να προσδοκά ότι θα «δει» εντός του καλοκαιριού τις προκαταβολές του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Στο λιγότερο αισιόδοξο σενάριο το 13% του συνολικού πακέτου αναμένεται να εκταμιευτεί στο τελευταίο τρίμηνο του έτους. Η Ελλάδα σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις είναι από τις χώρες που αναλογικά θα λάβουν τις υψηλότερες προκαταβολές, σε δάνεια και επιχορηγήσεις.
Το αποτέλεσμα, τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο σενάριο, είναι η δημιουργία περί τα τέλη του έτους συνθηκών ευνοϊκών που θα επιτρέψουν την εκτίναξη της ανάπτυξης το 2022.
Το Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι το 2022 το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 6,2%. Η πρόβλεψη η οποία στηρίζεται σε ρεαλιστικές παραδοχές, καθώς εκτιμάται ότι με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ οι επενδύσεις μπορεί να αυξηθούν κατά 30%.
Πρόκειται για επιδόσεις που είχε καταγράψει η ελληνική οικονομία το 2007 όταν το ΑΕΠ είχε αυξηθεί κατά περίπου 6,7%. Τότε το «καύσιμο» για τους θεματικούς ρυθμούς οικονομικού μεγέθυνσης ήταν τα χρήματα που είχε ξοδέψει η χώρα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα οποία όμως οδήγησαν στην υπέρμετρη διόγκωση του Δημοσίου Χρέους.
Σήμερα τα κεφάλαια δάνεια και επιχορηγήσεις περίπου 30,9 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ άλλα 27 δισ. ευρώ είναι οι επενδυτικοί πόροι που αναμένεται να κινητοποιηθούν με τη συμβολή ιδιωτών.
Τα τέσσερα πρώτα έργα τα οποία αναμένεται να κατευθυνθούν οι πόροι αφορούν:
- Την λεγόμενη «ψηφιακή μέριμνα» με την παροχή δωρεάν tablets και laptops στου μαθητές το οποίο είναι Προϋπολογισμού περίπου 365 εκατ. ευρώ.
- Το πρόγραμμα Εξοικονομώ για επιχειρήσεις και νοικοκυριά ύψους 1,081 δισ. ευρώ.
- Προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας και ΟΑΕΔ συνολικού ύψους περίπου 450 εκατ. ευρώ.
- Το μεγάλο πρόγραμμα δανειοδότησης επιχειρήσεων για επενδύσεις στο πλαίσιο ψηφιακής και πράσινης μετάβασης το οποίο φθάνει τα 2,1 δισ. ευρώ.
Τα πρώτα έργα αυτά προδήλως δεν είναι εκείνα που θα αλλάξουν το πρόσωπο της ελληνικής οικονομίας, αποτελούν όμως ένα ξεκίνημα κυρίως μετά τα προβλήματα που έχει προκαλέσει η πανδημία. Όμως φαίνεται ότι τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης διαθέτουν την αναγκαία «δύναμη πυρός» για να αναμορφώσουν τον παραγωγικό ιστό καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής για την ελληνική οικονομία βρίσκεται κοντά στο 1 έναντι 0,7 περίπου για την υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Βέβαια, παραμένουν ακόμη διαδικαστικά εμπόδια όπως η έγκριση του Ταμείου από περίπου άλλα 10 κράτη ακόμη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας μετά την έγκριση που έλαβαν οι βουλευτές από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας.
Χαλαρό δημοσιονομικό πλαίσιο
Εκτός όμως από τα κοινοτικά κονδύλια η θεαματική ανάκαμψη της οικονομίας το 2022 θα στηριχθεί και στους χαλαρούς δημοσιονομικούς κανόνες που κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσουν να ισχύουν και του χρόνου.
Τουλάχιστον με αυτές τις προδιαγραφές συντάσσεται το Πρόγραμμα Σταθερότητας που θα υποβάλλει ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας στις Βρυξέλλες το βράδυ της Μ. Πέμπτης.
Σύμφωνα με πληροφορίες το Πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί συμβατική υποχρέωση όλων των κρατών μελών, θα προβλέπει την επαναφορά του Κρατικού Προϋπολογισμού στον ενάρετο κύκλο των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2023.
Προς το παρόν όμως φαίνεται να μην έχει τεθεί ζήτημα ποσοτικοποίησης των στόχων. Άλλωστε για όλο σχεδόν το 2022 θα ισχύουν και τα έκτακτα μέτρα που εφαρμόζει η ΕΚΤ δίνοντας έτσι πίστωση χρόνου στην Ελλάδα μέχρι να λάβει την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης, η οποία θα της επιτρέψει να συμμετέχει ισότιμα σε όλα τα προγράμματα της Κεντρικής Τράπεζας.
