Πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις κυβερνήσεις για στοχευμένες επιδοτήσεις σε νοικοκυριά, μειώσεις φόρων και τελών στα καύσιμα, κρατική ενίσχυση σε επιχειρήσεις, ακόμη και αναβολή πληρωμών λογαριασμών, ανάβει μεταξύ των άλλων η Κομισιόν. Στην εργαλειοθήκη που παρουσίασε σήμερα η Επιτροπή περιλαμβάνονται 7 άμεσα μέτρα κατά της ενεργειακής ακρίβειας. Μεσοπρόθεσμα, η Επιτροπή υποστηρίζει επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση, εξετάζει πιθανά μέτρα για την αποθήκευση ενέργειας και την αγορά αποθεμάτων φυσικού αερίου και αξιολογεί τον τρέχοντα σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ταυτόχρονα, η Κομισιόν υιοθετεί εν μέρει την κοινή πρόταση Ελλάδας, Γαλλίας, Ισπανίας, Τσεχίας και Ρουμανίας για κοινές κατευθυντήριες γραμμές στα αποθέματα φυσικού αερίου. Και δεσμεύεται να εξετάσει τα πιθανά οφέλη που μπορεί να έχει μια εθελοντική κοινή προμήθεια αποθεμάτων από τα κράτη-μέλη.
Τα μέτρα της Επιτροπής έρχονται ενόψει και της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ευρώπης στις 22 Οκτωβρίου, όπου θα συζητηθεί εκτενώς το ζήτημα της ενεργειακής κρίσης και ενώ κυρίαρχη πλέον άποψη στην αγορά είναι ότι η κρίση δεν είναι συγκυριακή, παρά έχει δομικό χαρακτήρα.
Τα άμεσα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών και των επιχειρήσεων που προτείνει η Επιτροπή είναι τα εξής:
- Έκτακτη υποστήριξη εισοδήματος για καταναλωτές σε ενεργειακή φτώχεια, για παράδειγμα μέσω κουπονιών ή μερικής πληρωμής λογαριασμών, η οποία μπορεί να υποστηριχθεί με έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων (ETS) της ΕΕ.
- Εξουσιοδότηση προσωρινών αναβολών πληρωμών λογαριασμών.
- Παροχή εγγυήσεων για να αποφευχθούν αποσυνδέσεις από το δίκτυο.
- Παροχή προσωρινών, στοχευμένων μειώσεων των φορολογικών συντελεστών για τα ευάλωτα νοικοκυριά.
- Παροχή βοήθειας σε εταιρείες ή βιομηχανίες, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
- Διερεύνηση πιθανής αντι-ανταγωνιστικής συμπεριφοράς στην αγορά ενέργειας και ενίσχυση της παρακολούθησης στην αγορά άνθρακα από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA).
- Διευκόλυνση ευρύτερης πρόσβασης σε συμφωνίες αγοράς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υποστήριξή τους μέσω συνοδευτικών μέτρων.
«Καθώς βγαίνουμε από την πανδημία και ξεκινάμε την οικονομική μας ανάκαμψη, είναι σημαντικό να προστατεύσουμε τους ευάλωτους καταναλωτές και να υποστηρίξουμε τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η Επιτροπή βοηθά τα κράτη μέλη να λάβουν άμεσα μέτρα για να μειώσουν τον αντίκτυπο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις αυτόν τον χειμώνα», δήλωσε η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον. «Ταυτόχρονα, εντοπίζουμε άλλα μεσοπρόθεσμα μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι το ενεργειακό μας σύστημα είναι πιο ανθεκτικό και πιο ευέλικτο για να αντέξει οποιαδήποτε μελλοντική αστάθεια καθ' όλη τη μετάβαση. Η τρέχουσα κατάσταση είναι εξαιρετική και η εσωτερική αγορά ενέργειας μας έχει εξυπηρετήσει τα τελευταία 20 χρόνια. Πρέπει όμως να είμαστε σίγουροι ότι θα συνεχίσει να το κάνει στο μέλλον, επιτυγχάνοντας την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ενισχύοντας την ενεργειακή μας ανεξαρτησία και επιτυγχάνοντας τους κλιματικούς μας στόχους », ανέφερε κατά τη παρουσίαση των μέτρων η Επίτροπος Ενέργειας.
Το μήνυμα ότι η κρίση θα είναι μια εκ των πολλών, είχε στείλει χθες ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, μιλώντας για την πρώτη από μια σειρά κρίσεων, καθώς απουσιάζουν σχέδιο και επενδύσεις που θα μας οδηγήσουν στον στόχο. «Έχουμε αποφασίσει ότι καύσιμο μετάβασης θα είναι το φυσικό αέριο. Ξέρετε πού είμαστε τώρα; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, ούτε έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτή τη μετάβαση», ανέφερε. Θα έπρεπε να υπάρχουν αποθέματα ασφαλείας, συνέχισε. Για να προσθέσει: «Τώρα στην κρίση σκέφτηκαν οι αρχές στην ΕΕ ότι χρειάζονται μεγάλοι χώροι αποθήκευσης αερίου; Τώρα το αποφασίσαμε; Τι έχει συμβεί: Φύγαμε μπροστά, αφήσαμε στο πλάι τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο (μπαίνεις σε μαύρη λίστα των επενδυτών αν ασχολείσαι) και τώρα λέμε δεν έχει φυσικό αέριο γιατί έχει κρύο;».
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η κρίση υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της αποθήκευσης για τη λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου της ΕΕ. Η ΕΕ διαθέτει σήμερα χωρητικότητα αποθήκευσης για περισσότερο από το 20% της ετήσιας χρήσης φυσικού αερίου, αλλά δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη εγκαταστάσεις αποθήκευσης και η χρήση τους και οι υποχρεώσεις για τη συντήρησή τους ποικίλλουν.
Οσο για τα μέτρα που καθορίζονται στην εργαλειοθήκη, εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν στην έγκαιρη απάντηση στις τρέχουσες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, οι οποίες είναι συνέπεια μιας εξαιρετικής παγκόσμιας κατάστασης. Θα συμβάλουν επίσης σε μια προσιτή, δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση για την Ευρώπη και μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία.
Καταλήγοντας, η Επιτροπή τονίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση όχι μόνο θα μειώσουν την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αλλά θα παράσχουν και πιο προσιτές τιμές χονδρικής ενέργειας που είναι πιο ανθεκτικές στους παγκόσμιους περιορισμούς εφοδιασμού. Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι η καλύτερη ασφάλιση έναντι των σοκ τιμών στο μέλλον και πρέπει να επιταχυνθεί, επίσης για χάρη του κλίματος.
Τέλος, όσον αφορά τις αιτίες της απότομης ανόδου των τιμών στην ενέργεια, η Επιτροπή εκτιμά ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια, και ειδικότερα για φυσικό αέριο, καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν από την πανδημία του COVID-19. Η ευρωπαϊκή τιμή του άνθρακα αυξήθηκε επίσης απότομα το 2021, αλλά σε μικρότερο ρυθμό από τις τιμές του φυσικού αερίου. Η επίδραση της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι εννέα φορές μεγαλύτερη από την επίπτωση της αύξησης της τιμής του άνθρακα.
Αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη ανακοινώσει εθνικά μέτρα για τον μετριασμό των αυξήσεων των τιμών, αλλά αρκετά εξ αυτών προσβλέπουν στην Επιτροπή για καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν.
