Του Βασίλη Γεώργα
Με σπασμένα τα φρένα του κόκκινου ιδιωτικού χρέους επιταχύνει προς τον τοίχο της χρεοκοπίας η ελληνική οικονομία χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη αλλαγής πορείας.
Κόκκινα δάνεια στις τράπεζες και ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία αθροίζουν πλέον ένα ασύλληπτα υψηλό και διαρκώς διογκούμενο ποσό που φτάνει τα 190 δισεκατομμύρια ευρώ και έχει ξεπεράσει κατά πολύ το 100% του φετινού ΑΕΠ της χώρας.
Αν μάλιστα συνυπολογιστούν τα 25 δισ. ευρώ των επισφαλών τραπεζικών δανείων (NPE's) αλλά και τα περίπου 2,5 έως 2,9 δισ. ευρώ που φτάνουν πλέον οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί μόνο προς τη ΔΕΗ, σχηματίζεται ένα βουνό απλήρωτου χρέους άνω των 217 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 116% του ΑΕΠ και που υπό τις σημερινές οικονομικές συνθήκες το μεγαλύτερο μέρος του είναι πρακτικά αδύνατον να εισπραχθεί ποτέ.
Στις τράπεζες όπου ο ρυθμός αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν έχει ακόμη ανακοπεί, τα κόκκινα δάνεια ξεπερνούν τα 85,2 δισ. ευρώ και συνολικά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα φτάνουν τα 113 δισ. ευρώ. Παρά τις ενδείξεις μικρής επιβράδυνσης που παρουσιάστηκαν στο πρώτο τρίμηνο του 2016 και ώθησαν τις τράπεζες να μειώσουν τον σχηματισμό προβλέψεων, η εκτίμηση είναι πως η κορύφωση των κόκκινων δανείων δεν έχει έρθει ακόμη.
Στα ασφαλιστικά ταμεία οι απλήρωτες οφειλές που έχουν ανατεθεί προς είσπραξη, έχουν προσεγγίσει πλέον τα 16 δισ. ευρώ έναντι 15,3 δισ. ευρώ στο τέλος του 2015, ενώ την ίδια στιγμή τα αναγκαστικά μέτρα που λαμβάνει κατά των οφειλετών το ΚΕΑΟ έχουν υπερδιπλασιαστεί. Χθεσινά στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα δείχνουν ότι τον Μάιο εκδόθηκαν 1249 εντάλματα κατάσχεσης κινητής και ακίνητης περιουσίας οφειλετών, έναντι 575 τον Απρίλιο και συνολικά 3.500 από τις αρχές του χρόνου. Σύμφωνα με τον επιχειρησιακό στόχο του ΚΕΑΟ, οι εισπράξεις ληξιπρόθεσμων οφειλών φέτος θα πρέπει να αυξηθούν σχεδόν 20% σε σχέση με πέρυσι και να φτάσουν στα 750 εκατ. ευρώ. Το κέντρο είσπραξης οφειλών δείχνει τα δόντια του, αλλά σε μια αγορά που χτυπιέται από την υπερφορολόγηση και τη διαρκή μείωση της κατανάλωσης, η επιδρομή κατά των κακοπληρωτών μοιάζει όλο και περισσότερο με κυνήγι μαγισσών.
Στο μέτωπο των φόρων τα ληξιπρόθεσμα χρέη τρέχουν με ρυθμό 1 δισ. ευρώ κάθε μήνα καθώς το νέο χρέος έφτασε τα 5,58 δισ. ευρώ στο πεντάμηνο, και με βάση τα τελευταία στοιχεία προσεγγίζουν συνολικά πλέον τα 89 δισ. ευρώ χωρίς τις προσαυξήσεις, εκ των οποίων το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος είναι στην πραγματικότητα ανεπίδεκτο είσπραξης. Η αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων που ξεκίνησε φέτος και θα ολοκληρωθεί το 2017 με στόχο να μην πέσουν έξω οι δημοσιονομικοί στόχοι και η οικονομία να πετυχαίνει τα συμπεφωνημένα πρωτογενή πλεονάσματα, αποτελεί εγγύηση για ακόμη μεγαλύτερη τρύπα στα έσοδα καθώς αν συνεχιστούν αυτοί οι ρυθμοί μέχρι το τέλος του έτους το σύνολο των νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών στις εφορίες θα ξεπεράσει και φέτος τα 13 δισ. ευρώ.
Οι συνθήκες στην οικονομία γίνονται δραματικές καθώς κάθε μήνας που περνά όλο και περισσότεροι επαγγελματίες, επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα αδυνατούν -ή αποφεύγουν συνειδητά με την προσδοκία νέων διακανονισμών- να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και στις αποσπασματικές ρυθμίσεις οφειλών, με αποτέλεσμα να αθροίζονται στην λίστα των κόκκινων οφειλετών.
Το πρόβλημα έχει πάψει από καιρού να είναι μόνο δημοσιονομικό καθώς εκ των πραγμάτων συνδέεται τόσο με τις κοινωνικές συνέπειες μιας διαρκώς εντεινόμενης πίεσης για την αποπληρωμή χρεών όχι μόνο προς τους στρατηγικούς κακοπληρωτές αλλά και σε ανθρώπους που έχουν βρεθεί στο οικονομικό περιθώριο λόγω της κρίσης, όσο και οικονομικό δεδομένου ότι η αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών κάθε είδους φρενάρει κάθε προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας και επεκτείνει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης.
Η κυβέρνηση έχει εμμέσως εξαγγείλει την θεσμοθέτηση οριζόντιας ρύθμισης χρεών σε εφορίες, ταμεία και τράπεζες για όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους μέσω της αναθεώρησης του «νόμου Δένδια» από το προσεχές Φθινόπωρο, ενώ κάποια στελέχη της αφήνουν να εννοηθεί ότι θα επιχειρηθεί να γίνει το ίδιο και για τα φυσικά πρόσωπα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το τελευταίο διάστημα έχει και πάλι προκληθεί «στάση πληρωμών».
Χθες ανακοινώθηκε και επίσημα η ενεργοποίηση της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους –γενικός γραμματέας ανέλαβε ο Φώτης Κουρμούσης- μέσω της οποίας η κυβέρνηση θα επιδιώξει να λειτουργήσει ως ενδιάμεσος των τραπεζών, του Δημοσίου και των δανειοληπτών, σε μια περίοδο που ξεκινά η ενεργητική διαχείριση των κόκκινων δανείων και η λήψη καταδιωκτικών μέτρων κατά των οφειλετών.
Η επιστροφή μέρος των οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, δεν αποτελεί παρά σταγόνα στον ωκεανό και ελάχιστα αναμένεται να συνδράμει στην αποπληρωμή παλιών και νέων χρεών και κυρίως στην ανάκαμψη της οικονομίας όπως υποθέτει η κυβέρνηση.
Στους φορείς του δημοσίου θα διατεθούν προς εξόφληση ληξιπρόθεσμων χρεών του ιδιωτικού τομέα (νοσοκομεία, ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ κλπ) περί τα 800 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της δόσης των 1,8 δισ. ευρώ που εκταμιεύτηκε μετά την πρώτη αξιολόγηση. Η αποπληρωμή οφειλών αφορά σε ένα συνολικό ποσό 3,5 δισ. ευρώ για το σύνολο του 2016, το οποίο εντούτοις θα εκταμιευθεί υπό όρους μέχρι το τέλος του έτους, ενώ άλλα 2 δισ. ευρώ προβλέπονται για το 2017.
