Photo by Hulton Archive/Getty Images/Ideal Images
Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Κίνητρα φοροδιαφυγής παρά κίνητρα ασφάλισης δημιουργεί το νέο σύστημα που τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, καθώς δημιουργεί τεράστιες επιβαρύνσεις στους ελεύθερους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις.
Μάλιστα, οι επιβαρύνσεις για εισοδήματα άνω των 15.000-20.000 είναι δυσβάσταχτες κάτι που ενδεχομένως να δημιουργήσει νέο κύμα εισφοροδιαφυγής, εξαιτίας της αδυναμίας ακόμη και των συνεπών επαγγελματιών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις γεμίζοντας τη δεξαμενή των ληξιπρόθεσμων η οποία μαζί με τους απλήρωτους φόρους ξεπερνά τα 120 δισ. ευρώ.
Ετοιμάζονται προσφυγές στο ΣτΕ
Όπως αναφέρουν δικηγόροι και έμπειροι εργατολόγοι, με το νέο σύστημα δεν τηρείται η αρχή της αναλογικότητας υποστηρίζοντας ότι οι προσφυγές στο ΣτΕ θα πέσουν σαν βροχή, χωρίς να αποκλείουν την αντισυνταγματικότητα του νόμου. Το νέο σύστημα φέρνει ελαφρύνσεις για κατηγορίες ασφαλισμένων με χαμηλότερα εισοδήματα, ωστόσο καταργεί κάθε έννοια αναλογικότητας για όσους επαγγελματίες έχουν καταφέρει να απολαμβάνουν υψηλότερα εισοδήματα, δημιουργώντας ουσιαστικά μια νέα κατηγορία «πλουσίων» που θα επωμίζεται όλο το βάρος. Ενδεικτικό είναι πως για εισόδημα 70.000 ευρώ ετησίως που είναι και το πλαφόν της βάσης υπολογισμού, ο ασφαλισμένος θα πληρώνει σχεδόν 19.000 ευρώ.
Σημειώνουν δε ότι οι συντάξιμες αποδοχές θα είναι στα ίδια επίπεδα για κάποιον που πληρώνει 1.000 ευρώ μηνιαίως με αυτόν που καταβάλλει 150 ευρώ τον μήνα αδικία που όπως επισημαίνουν θα κριθεί στα δικαστήρια το προσεχές διάστημα. Δεν είναι παράλογο λοιπόν που από την ψήφιση του νόμου μέχρι και σήμερα πολλοί επαγγελματίες σπεύδουν στις εφορίες να κλείσουν τα βιβλία τους, τηρώντας στάση αναμονής για το τι θα πράξουν στο μέλλον, ενώ χιλιάδες άλλοι αναζητούν τρόπους να μειώσουν τις επιβαρύνσεις που θα υποστούν.
Περισσότεροι από 120.000 έβαλαν τέλος στην επαγγελματική τους δραστηριότητα χωρίς ταυτόχρονα να προχωρήσουν στην σύσταση κάποιας εταιρείας, αναμένοντας από τα λογιστικά γραφεία συστάσεις και λύσεις προκειμένου να βγουν από το αδιέξοδο που δημιουργεί ο νέος νόμος.
Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι επιχειρήσεις οι οποίες καλούνται να καταβάλουν υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, ενώ άλλες έχουν διαμηνύσει στους εργαζόμενους που αμείβονται με μπλοκάκι ότι θα σηκώσουν το κόστος όλων των ασφαλιστικών εισφορών παρά το γεγονός ότι ο νόμος ορίζει την από κοινού συμμετοχή. Αν και δεν έχει εκδοθεί ακόμα η εγκύκλιος για τα μπλοκάκια ωστόσο θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα επωμισθούν το ασφαλιστικό βάρος. Δηλαδή προκειμένου ο επιχειρηματίας να είναι συνεπής θα προχωρήσει σε μείωση του μισθού έτσι ώστε να φαίνεται ότι καταβάλλει τις ασφαλιστικές εισφορές που του αναλογούν.
Πλήγμα στην επιχειρηματικότητα
Οι αλλαγές θα δημιουργήσουν τεράστιο πλήγμα στην επιχειρηματικότητα το οποίο θα ξεδιπλωθεί σταδιακά από τις αρχές του έτους μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2017 όπως εκτιμούν οι ειδικοί. Πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν, άλλες θα μετασχηματιστούν, θα μειωθεί το προσωπικό ενώ οι εργαζόμενοι θα βρεθούν με μειωμένες αποδοχές, ενώ δυστυχώς και οι άνεργοι θα πρέπει να πληρώσουν ελάχιστο ποσό εισφορών το οποίο διαμορφώνεται σε 157 ευρώ τον μήνα.
Αυτό που πρέπει να σημειωθεί ότι όποτε επιβλήθηκαν ακραίοι φόροι όπως για παράδειγμα η αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης, η κατάργηση του αφορολόγητου ορίου για τους ελεύθερου επαγγελματίες κ.λ.π. οδήγησε στη αύξηση της φοροδιαφυγής και στη μείωση των εσόδων. Ακριβώς το ίδιο μπορεί να συμβεί και με το νέο ασφαλιστικό, δηλαδή να οδηγήσει στην αύξηση της εισφοροδιαφυγής και στη μείωση των εσόδων για το νέο ταμείο που έχει συσταθεί.
Πως θα υπολογίζονται οι εισφορές
Από μεθαύριο οι ασφαλιστικές κλάσεις αποτελούν παρελθόν και οι ασφαλιστικές εισφορές όπως προκύπτει από την εγκύκλιο που δημοσιοποίησε το υπουργείο Εργασίας θα υπολογίζονται επί του πραγματικού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος του προηγούμενου έτους (στο οποίο έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση).
Συγκεκριμένα οι υπόχρεοι θα καταβάλουν εισφορά για κύρια σύνταξη 20% , 6,95% για υγειονομική περίθαλψη και όπου προβλέπεται 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ. Για τον υπολογισμό των εισφορών λαμβάνεται υπόψη ως κατώτατο εισόδημα το ποσό των 7.032 € το χρόνο (586 τον μήνα), ενώ ανώτατο εισόδημα πάνω από το οποίο δεν μπορούν να υπάρξουν επιβαρύνσεις είναι τα 70.329 ευρώ (5.860 μηνιαίως).
Η ανώτατη καταβλητέα εισφορά για σύνταξη θα είναι 1.172 ευρώ το μήνα και η κατώτατη 157 ευρώ.
Όπως προκύπτει από την υπουργική απόφαση τους πρώτους μήνες του 2017 οι εισφορές θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2015. Το δεύτερο εξάμηνο θα υπολογιστεί με εισόδημα του 2016 και θα γίνουν όπου απαιτηθεί συμψηφισμοί.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας δήλωσε καθαρό φορολογητέο εισόδημα για το το 2015 ύψους 35.000 ευρώ. Το καθαρό φορολογητέο εισόδημα που δήλωσε για το 2016 ανέρχεται σε 10.000 ευρώ καθώς μειώθηκε ο τζίρος.
Με το νέο σύστημα, με βάση τα εισοδήματα του 2015 καλείται να πληρώσει 35.000Χ 26.95% = 9.432 ευρώ ή διαφορετικά 786 ευρώ τον μήνα.
Με βάση την ασφαλιστική του κλάση θα πλήρωνε παλιό σύστημα, θα πλήρωνε 4024,44 ευρώ ετησίως, δηλαδή λιγότερα από τα μισά.
Με βάση τα εισοδήματα του 2016 πρέπει να καταβάλλει εισφορές ως εξής: 10.000 Χ 26.95% =2.695 ευρώ (και σε αυτή την περίπτωση λιγότερα από ότι στο παρελθόν).
Εφόσον λοιπόν έχει πληρώσει το πρώτο εξάμηνο 4.716 ευρώ (786 Χ 6), δεν έχει οφειλές. Αντίθετα πρέπει να του επιστραφούν 2.021 ευρώ τα οποία όμως θα συμψηφιστούν έναντι μελλοντικών οφειλών του.
Αναμένονται διευκρινιστικές εγκύκλιοι
Πάντως και παρά το γεγονός ότι δημοσιοποιήθηκε χθες η απόφαση του υπουργείου Εργασίας, λίγα 24ωρα πριν ξεκινήσει η εφαρμογή του νόμου, παραμένουν τα γκρίζα σημεία τα οποία θα διευκρινιστούν κάποια στιγμή από τις εγκύκλιους που θα εκδοθούν.
Συγκεκριμένα:
- Πως θα αντιμετωπισθούν οι αυτοαπασχολούμενοι και τα μπλοκάκια που επί της ουσίας υποκρύπτεται μισθωτή εργασία;
- Πως θα ελεγχθούν οι επιχειρήσεις εάν καταβάλλουν το δικό τους ποσοστό ή αν έχουν μεταφέρει το βάρος στον ασφαλιζόμενο ακόμα και μέσω της μείωσης των αποδοχών;
- Εάν κάποιος ελεύθερος επαγγελματίας φορολογήθηκε με τεκμαρτό τρόπο το 2015 πως θα υπολογισθούν οι εισφορές; Στα πραγματικά εισοδήματα ή με βάση τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος;
- Πως θα υπολογισθούν οι εισφορές στους αγρότες, τα μέλη διοικητικού συμβουλίου ανωνύμων εταιρειών που αμείβονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή χωρίς;
- Πως θα υπολογίζονται οι εισφορές για όσους έχουν παράλληλη εργασία (μισθωτή και μπλοκάκι); Ποιος θα πρέπει να καταβάλλει τις εισφορές;
