Η ανάγκη υποστήριξης και ενίσχυσης των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας υπογραμμίστηκε στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, που διοργάνωσε για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/ Βόρεια Πράσινη Αριστερά (GUE/NGL) χτες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με πρωτοβουλία των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιου Κούλογλου και Κωνσταντίνας Κούνεβα.
Η διοργάνωση αποφασίστηκε να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, κατά την τρέχουσα θητεία του Εευρωκοινοβουλίου (ως το 2019), με κύριο στόχο να υποστηρίξει τις προσπάθειες φορέων της κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Το φόρουμ περιελάμβανε τέσσερα συνέδρια και εννιά θεματικά εργαστήρια, με τη συμμετοχή 250 εκπροσώπων κοινωνικών επιχειρήσεων, δικτύων και αλληλέγγυων οργανώσεων από ευρωπαϊκές χώρες.
Κατά τις εργασίες του φόρουμ, υπήρξε ανταλλαγή εμπειριών ανάμεσα στους εκπροσώπους της κοινωνικής οικονομίας, υπογραμμίστηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και αναδείχθηκε η δυναμική του τομέα ως απάντηση στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης.
Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, αποτελείται από συνεταιρισμούς, ενώσεις, κοινωνικές επιχειρήσεις και, όπως επισημάνθηκε, διέπεται από τις αρχές της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας, της αμοιβαίας βοήθειας και της βιωσιμότητας. Τονίστηκε δε ότι η κοινωνική οικονομία είναι μια πραγματική εναλλακτική οικονομία που ανταποκρίνεται με αποτελεσματικό τρόπο στις κοινωνικές ανάγκες δημιουργώντας μεγάλο αριθμό νέων θέσεων εργασίας και κοινωνικών σχέσεων στη βάση της δικαιοσύνης, της αμοιβαιότητας και της κοινωνικής συνοχής. Σύμφωνα με στοιχεία των διοργανωτών, η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία εκπροσωπεί περισσότερες από 14 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, δηλαδή ποσοστό 6,5% της συνολικής απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Ως ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ στην Ευρωβουλή δώσαμε βαρύτητα στο φόρουμ για να φέρει ιδέες και ώθηση στην ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και στην Ελλάδα που έχει καταστραφεί από τις πολιτικές λιτότητας, οι οποίες έχουν επιβληθεί στη χώρα. Η ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας είναι η απάντηση στην οικονομική κρίση και στην ηθική κρίση του καπιταλισμού καζίνο που μας έφερε ως εδώ» τόνισε κατά τη διάρκεια του φόρουμ ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου.
Η ευρωβουλευτής Κωνσταντίνα Κούνεβα παρατήρησε με τη σειρά της ότι «αυτό που μας ξεχωρίζει ως Αριστερά είναι ότι πιστεύουμε στην κρυμμένη φύση που βασίζεται στην αγάπη για τον άλλο, την αλληλεγγύη και το σεβασμό της φύσης. Τα υλικά της βαθιάς κοινωνικής αλληλεγγύης που ονειρευόμαστε, βρίσκονται γύρω μας και μέσα μας».
Η κοινωνική οικονομία απέδειξε ότι μπορούμε να αντισταθούμε στις πολιτικές λιτότητας και να δημιουργήσουμε θέσεις απασχόλησης, κινητοποιώντας τους πολίτες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, επισήμανε με τη σειρά του ο ευρωβουλευτής Μιγκέλ Ουρμπάν Κρέσπο. «Εμείς δεν αρκούμαστε στο να δεχτούμε και να ανεχτούμε το παρόν οικονομικό σύστημα» συμπλήρωσε «προσπαθούμε να δουλέψουμε για να προτείνουμε κάποια πρότυπα παραγωγής που θα είναι βιώσιμα, αειφόρα και θα λύσουν τα προβλήματα των λαών».
Η ευρωβουλευτής Μπάρμπαρα Σπινέλι, πρότεινε να δημιουργηθεί μια μορφή κοινωνικής οικονομίας που θα μπορεί να ενσωματώσει και τους πρόσφυγες και να τους απελευθερώσει από τις εργασιακές μορφές σκλαβιάς που βιώνουν.
O αντιπρόεδρος του ευρωπαϊκού οργανισμού "Social Economy Europe" Αλέν Κουέρ, υπογράμμισε ότι η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία «δεν μπορεί και δεν θέλει να περιορίσει το πεδίο δραστηριότητάς της στην καταπολέμηση της φτώχειας. Είναι ένα μοντέλο άσκησης επιχειρηματικότητας, πιο διαφανής και πιο κοινωνικά δίκαιη που βασίζεται σην αλληλεγγύη και την ανεκτικότητα».
Ο καθηγητής στο Conservatoire National des Arts et Metiers του Παρισιού, Ζαν Λουί Λαβίλ, ανέδειξε δύο κινδύνους για το μέλλον της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας: να γίνει μια υποοικονομία που θα χρησιμοποιηθεί από την εξουσία ως φτηνή παροχή υπηρεσιών και να εμφανιστούν στο επίπεδο της κοινωνικής επιχειρηματικόητας «μορφές της δεύτερης γενιάς φιλελευθερισμού, όπως η κοινωνική φιλανθρωπία που θέλει να ρίξει στάχτη στα μάτια και να μας δείξει ότι μέσα στο νεοφιλελευθερισμό υπάρχει χώρος για κοινωνική οικονομία».
Ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης για την Εσωτερική Αγορά της Κομισιόν Μισέλ Κατινά, εξήγησε ότι η κοινωνική οικονομία αποτελεί για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτεραιότητα. Ένας στους τέσσερις επιχειρηματίες στην Ευρώπη δρα στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, παρατήρησε, και πρόσθεσε ότι η Επιτροπή έχει κάνει πιο ορατές τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας βελτιώνοντας το νομικό περιβάλλον και εφαρμόζοντας μέτρα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Τον Οκτώβριο του 2016 αναμένεται να είναι έτοιμη η σχετική έκθεση ενώ τέσσερις γενικές διευθύνσεις εργάζονται με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για τις κοινωνικές επιχειρήσεις.
Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο σκοπεύει να διαθέσει 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για μικροχρηματοδότηση της κοινωνικής οικονομίας για μια επταετία, όπως ανακοίνωσε η εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης για την Απασχόληση, Αν Μπραντς.
Κατά την ολοκλήρωση των εργασιών του φόρουμ αποφασίστηκε ότι η GUE/NGL θα προτείνει στο Ευρωκοινοβούλιο την ανακήρυξη του έτους 2018 ως έτους κοινωνικής οικονομίας, με στόχο την καλύτερη ενημέρωση των λαών για τον τομέα αυτό.
Το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο και η νέα εθνική στρατηγική
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, σε όλη την Ελλάδα δραστηριοποιούνται περίπου 950 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις.
Όπως ορίζεται στον νόμο 4019/2011, κοινωνική οικονομία είναι «το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων». Ως φορέας της κοινωνικής οικονομίας έχει θεσπιστεί η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.).
Ωστόσο, όπως επισήμανε ο συνεργάτης της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας Γιάννης Μπάρκας, κατά το χτεσινό φόρουμ «το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο περιορίζει την κοινωνική οικονομία μόνο στις Κοιν.Σ.Επ., ενώ αντίθεται δεν αναγνωρίζονται οι συνεταιρισμοί εργαζομένων. Επίσης, το θεσμικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς είναι κατακερματισμένο».
Η νέα Εθνική Στρατηγική που το υπουργείο Εργασίας κατάρτισε και έχει αρχίσει να υλοποιεί κινείται σε τέσσερις άξονες: τις θεσμικές αλλαγές, τις δομές υποστήριξης, την οικονομική στήριξη και την πληροφόρηση. Οι θεσμικές αλλαγές αφορούν κυρίως στην αναθεώρηση του νόμου 4019 και στην εισαγωγή για πρώτη φορά στην ελληνική νομοθεσία των συνεταιρισμών εργαζομένων (ο νόμος θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στον Φεβρουάριο), καθώς και στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τη μεταβίβαση εγκαταλειμμένων και πτωχευμένων επιχειρήσεων σε συνεταιρισμούς εργαζομένων.
Επίσης, το υπουργείο προχωρά στη δημιουργία των Περιφερειακών Κέντρων Στήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας και στη σύσταση ανεξάρτητου Ινστιτούτου για την Κοινωνική Οικονομία. Στο πεδίο της οικονομικής στήριξης, ιδρύεται Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, στο πλαίσιο του οποίου θα προβλέπεται μικροχρηματοδότηση ή μεγαλύτερης κλίμακας χρηματοδότηση των σχημάτων της κοινωνικής οικονομίας από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους. Το Ταμείο αναμένεται να ανακοινωθεί και να τεθεί σε εφαρμογή εντός των επόμενων έξι μηνών.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
