Μεγάλο ανεκτέλεστο έργο, ατέρμονες καθυστερήσεις στις παραδόσεις υλικού στην Πολεμική Αεροπορία και στο βάθος μια στρατηγική συνεργασία, είναι το σενάριο που διατύπωσε χθες η κυβέρνηση για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), κατά την τοποθέτηση του νέου διευθύνοντα συμβούλου της αμυντικής βιομηχανίας. Ο νέος διευθύνων σύμβουλος, Δημήτρης Παπακώστας, που ακοράσθηκε χθες στην Βουλή πριν το διορισμό του, είναι ένα παλιός γνώριμος της ΕΑΒ, δεδομένου ότι ο ίδιος βρέθηκε στο τιμόνι της, την περίοδο 2013-2015.
Όπως ανέφερε ο ίδιος, αλλά και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, η ΕΑΒ είναι μια βαριά πληγωμένη εταιρεία. Τη στιγμή που η εταιρεία έχει ανεκτέλεστο έργων 580 εκατ. ευρώ, τα έσοδα υποχωρούν. Από 98 εκατ. ευρώ το 2014 έφτασαν τα 47 εκατ. ευρώ το 2019. Σχεδόν το σύνολο των εσόδων διοχετεύεται στη μισθοδοσία των περίπου 1.400 εργαζομένων της.
Σύμφωνα δε με τον υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, η Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) καταβάλει χρήματα για την αγορά ανταλλακτικών με σκοπό την συντήρηση των αεροσκαφών της και αυτά γίνονται μισθοί εργαζομένων. «Αυτά που έχει κατά καιρούς καταβάλει η ΠΑ, προκειμένου να πληρωθούν τα ανταλλακτικά για τη συντήρηση αυτών των αεροσκαφών, δυστυχώς κατευθύνονται όχι στην αγορά και έγκαιρη προμήθεια των ανταλλακτικών, αλλά σε ανάγκες που έχουν να κάνουν με την κάλυψη λειτουργικών δαπανών, κυρίως μισθοδοτικών της εταιρείας, με αποτέλεσμα να υπάρχει καθυστέρηση πάνω στην καθυστέρηση», είπε χθες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας.
Και δεν είναι μόνον αυτό. Το υπουργείο Οικονομικών, «γύρισε πίσω» τον προϋπολογισμό του 2020 και ζήτησε την επανυποβολή του. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, η επανυποβολή ζητήθηκε κατόπιν έγκρισής του από το Δ.Σ. της εταιρείας, αφού σύμφωνα με το υφιστάμενο δημοσιονομικό πλαίσιο, «ο προϋπολογισμούς που αρχικά είχε υποβληθεί, ήταν μη σύννομος και περιλάμβανε μη μισθολογικές παροχές, που δεν είχαν εγκριθεί από τη διοικητική και πολιτική ιεραρχία του ΥΠΟΙΚ». Σύμφωνα με τον υπουργό, όλοι οι εργαζόμενοι στην ΕΑΒ λάμβαναν το επίδομα των βαρέων & ανθυγιεινών (ΒΑΕ), ακόμη και οι διοικητικοί υπάλληλοι.
Πάντως η νέα διοίκηση της ΕΑΒ απέδωσε την κακοδαιμονία της εταιρίας κυρίως στην απουσία προσωπικού. Σύμφωνα με τον κ. Παπακώστα, σήμερα στην ΕΑΒ απασχολούνται 25% λιγότεροι εργαζόμενοι απ’ ότι το 2010 και 50% λιγότεροι απ’ ότι το 2005. Με άλλα λόγια, πριν 15 χρόνια η ΕΑΒ είχε προσωπικό περίπου 3.000 εργαζομένων.
Η απουσία προσωπικού επιβεβαιώθηκε και από τον υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα. Ο τελευταίος είπε ότι για να «ξεκολλήσουν» οι συμβάσεις που έχουν παγώσει στα συρτάρια της εταιρείας, απαιτήθηκε η κατ΄ εξαίρεση πρόσληψη 73 ατόμων και σύντομα θα προσληφθούν άλλα 282 άτομα. Σύμφωνα δε με τον νέο επικεφαλής της εταιρείας, κ. Παπακώστα, το μειωμένο σε αριθμό προσωπικό της ΕΑΒ, συνιστά το δεύτερο πιο σημαντικό πρόβλημα της επιχείρησης.
«Είμαστε σε πολύ χαμηλά όρια», είπε απαντώντας στην Ντόρα Μπακογιάννη (ΝΔ). «Πιστεύω ότι με τις 282 σε σύνολο προσλήψεις, συν τα 73 άτομα που είχαν προσληφθεί στο παρελθόν, θα καλύψουμε σημαντικό μέρος της διαφοράς. Να υπενθυμίσω ότι, στα καλά χρόνια της Ε.Α.Β., όταν το προσωπικό ήταν γύρω στα 1700 με 1800 άτομα, η εταιρεία πήγαινε καλά, σε ότι αφορά στο έσοδό της», είπε χαρακτηριστικά.
Το πρώτο και πιο σημαντικό πρόβλημα της ΕΑΒ ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Παπακώστα, είναι αναμφίβολα η απουσία ρευστότητας. Η εταιρεία δεν έχει καθόλου κεφάλαιο κίνησης και πως άλλωστε θα μπορούσε να έχει, αφού μόνον τα λειτουργικά της έξοδα, ξεπερνούν τα συνολικά έσοδα της βιομηχναίας. «Δυστυχώς, μέσα στα τελευταία χρόνια, δεν μπορεί η ΕΑΒ να απευθυνθεί στο τραπεζικό σύστημα για να πάρει κεφάλαια κίνησης», είπε ο κ. Παπακώστας, σημειώνοντας ότι μια λύση θα ήταν η εκχώρηση των εσόδων από τις συμβάσεις στις τράπεζες σε αντάλλαγμα για τον δανεισμό της.
Προς το στρατηγικό εταίρο
Το αποτέλεσμα αυτής της αναποτελεσματικής διαχείρισης, απεικονίζεται κυρίως στις καθυστερήσεις παραδόσεων αεροσκαφών που έχει αναλάβει ελέω υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Το υπουργείο αυτό, σε ποσοστό άνω του 80% είναι ο βασικός πελάτης της ΕΑΒ. Και μέχρι στιγμής, όπως ανέφερε ο υπουργος Εθνικής Αμυνας υπάρχουν καθυστερήσεις στις παραδόσεις σκαφών. «Γύρω στα 30 αεροσκάφη», είπε ο κ. Παναγιωτόπουλος, «αυτήν τη στιγμή καθυστερούν να παραδοθούν προς την Πολεμική Αεροπορία».
Ο υπουργός πρόσθεσε ακόμη ότι από το 2021 θα πρέπει να ξεκινήσει ο εκσυγχρονισμός των F-16 Block 52 σε F-16 Viper. Με βάση το σχετικό συμβόλαιο η αμυντική βιομηχανία θα πρέπει ετησίως να εκσυγχρονίζει, με τη συνεργασία της Lockheed Martin, 8 έως 12 αεροσκάφη. Θα απαιτηθούν επομένως 7 έως 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο έργο δεδομένου ότι η ΠΑ διαθέτει 84 από αυτά.
Και δεν είναι μόνον αυτό το έργο. Υπάρχουν F-16 Block 50 που πιθανώς να απαιτήσουν αναβάθμιση (δεν έχει αποφασιστεί ακόμη), είναι η συντήρηση τα γνωστών πυροσβεστικών Α/Φ Canadair, των Mirage 2005 και πιθανώς στο μέλλον ν’ απαιτηθεί η συντήρηση των Rafale και των F-35. «Στο μέλλον θα μπορούσε, να ανακύψει ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των Block-50 των F-16 στην εκδοχή Block-52, με αυτά τα στοιχεία που θα περισσέψουν από την αναβάθμιση των Block-52 αντιστοίχως σε Viper ή θα μπορούσαμε, να εμπλακούμε και στην υποστήριξη του F-35, εφόσον και όταν αποκτήσουμε του F-35», είπε χθες ο υπουργός Εθνικής Άμυνας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Παπαγιωτόπουλος σημείωσε ότι η εταιρεία για να καταφέρει όλο αυτό το έργο που έχει εκτελέσει θα απαιτήσει μια τουλάχιστον στρατηγική συνεργασία. Ο ίδιος απέρριψε το σχέδιο ιδιωτικοποίησης της εταιρείας, αναφέροντας ότι «ούτε το ΥΠΟΙΚ που εποπτεύει ως κύριος μέτοχος, ούτε το ΥΠΕΘΑ ως δέκτης του παραγωγικού έργου της ΕΑΒ δεν έχει σχέση με τα σενάρια και ό,τι ανακύπτει στον Τύπο ως - δεν θα το έλεγα αποκρατικοποίηση αλλά - προσέλκυση κάποιου δυνητικού επενδυτή με το ρόλο του στρατηγικού εταίρου». Πάντως, τόσο ο κ. Παναγιωτόπουλος, όσο και ο κ. Σταϊκούρας, ερωτηθείς σχετικά από τον Βασιλη Κεγκέρογλου (ΚΙΝΑΛ), απάντησαν ότι το θέμα των επενδύσεων της ΕΑΒ, χειρίζεται πλέον το υπουργείο Ανάπτυξης.
Επίσης ο κ. Παναγιωτόπουλος απέρριψε το ενδεχόμενο ο στρατηγικός εταίρος της ΕΑΒ να είναι η αμερικανική Lockheed Martin, παρόλο που σήμερα η δραστηριότητα της ΕΑΒ αφορά κατά 80% δικά της προϊόντα (F-16, C-130, P-3B κ.λπ.). Και αυτό γιατί η αμυντική βιομηχανία έχει ήδη συμβάσεις με τρίτους κατασκευαστές (Dassault) π.χ. για Mirage 2005, όπως επίσης θα έχει και για τα Rafale στο μέλλον.
Νέα σύμβαση 180 εκατ. ευρώ με ΗΑΕ
Πάντως το ανεκτέλεστο είναι υψηλό. Όπως ανέφερε ο νέος διευθύνων σύμβουλος, η εταιρεία, σήμερα, έχει συνολικό ανεκτέλεστο έργο από υπογεγραμμένες συμβάσεις, ύψους 580 εκατομμυρίων ευρώ. Από αυτές, το 52% αφορά στην εγχώρια αγορά και το 48% στη διεθνή αγορά.
Πλην των προγραμμάτων συντήρησης για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, εκτελεί το έργο της αναβάθμιση πέντε αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3 Orion (τα τρία είναι ελληνικά), την αναβάθμιση 84 αεροσκαφών F-16 σε Viper και την κατασκευή και συναρμολόγηση δομικών τμημάτων αεροσκαφών C-130 και F-16 για τη διεθνή αγορά, ως υποκατασκευαστής της Lockheed Martin.
Σύντομα αναμένεται να υπογραφεί μια νέα σύμβαση ύψους 180 εκατ. ευρώ για τη επόμενη 10ετία και αφορά στην κατάρτιση από την ΕΑΒ, πιλότων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Ήταν ένα από τα θέματα που συζητήθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Αμπού Ντάμπι. Αν η σύμβαση τελικά υπογραφεί, τότε σύμφωνα με τον κ. Παπακώστα στο στρατόπεδο «Μελίτη» της Αυλώνας, θα δημιουργηθεί μια φοιτητική εστία στην οποία θα διαμένουν οι πιλότοι των ΗΑΕ και σίγουρα μπορεί να δημιουργήσει μια νέα πηγή εσόδων τόσο για την ΕΑΒ και τη χώρα.
