Αναγκαία αντίδραση στον αθέμιτο ανταγωνισμό της Κίνας και άλλων «τρίτων χωρών» ή αδιανόητος πριν λίγα χρόνια, προστατευτισμός; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέο κανονισμό για την προστασία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας απέναντι σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και επισφραγίζει κατ΄αυτόν τον τρόπο τη σχετική συμφωνία που είχε επέλθει από τον Οκτώβριο μεταξύ Συμβουλίου και Κομισιόν. Γιατί όμως χρειάζονται τώρα νέα και πιο «παρεμβατικά» μέτρα αντι-ντάμπινγκ;
Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Γκόντελιβ Κβίστχουντ Ρόβολ δίνει μία εξήγηση: «Πάντα είχαμε μέτρα αντι-ντάμπινγκ, αλλά ήταν ίσως λιγότερο ορατά. Σήμερα όμως αντιμετωπίζουμε μία νέα κατάσταση στον Παγκόσιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), καθώς μία από τις οικονομικά πιο ισχυρές χώρες του κόσμου, η Κίνα, φαίνεται ότι αναγνωρίζεται ως «οικονομία της αγοράς» μετά από 15 χρόνια συμμετοχής στον διεθνή οργανισμό. Και αυτό γιατί στα τέλη του 2017 εκπνέουν οι μεταβατικές ρυθμίσεις αναφορικά με την προσχώρησή της. Στην πραγματικότητα αυτή ήταν και η αφορμή για τον νέο κανονισμό...»
Αλλαγές στο «βάρος της απόδειξης»
Φυσικά η Κίνα δεν κατονομάζεται ευθέως ως «ύποπτος» αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Άλλωστε αντίστοιχες υπόνοιες εκφράζονται και για άλλες χώρες, όπως η Ινδία και η Νότια Αφρική. Όπως κι αν έχουν τα πράγματα οι νέοι κανόνες της ΕΕ θα είναι οι πιο αυστηροί παγκοσμίως, καθώς εισάγουν για πρώτη φορά το κριτήριο του «κοινωνικού», αλλά και του «οικολογικού» ντάμπινγκ στην εμπορική νομοθεσία. Επιπλέον διευκολύνουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι οποίες δεν θα επωμίζονται πλέον όλο το «βάρος της απόδειξης» για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Αλλά μήπως αυτό οδηγήσει σε μία πληθώρα προσφυγών; «Δεν είναι ακριβώς έτσι» λέει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Δεν μπορεί κάποιος να εμφανίζεται από το πουθενά και να ισχυρίζεται ότι υφίσταται αθέμιτο ανταγωνισμό από την εταιρία Χ. Από την άλλη πλευρά είναι αδύνατο να επωμίζεται και η βιομηχανία όλο το βάρος της απόδειξης. Λέμε λοιπόν ότι σε ένα πρώτο στάδιο ο ενάγων προσκομίζει τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία, αλλά στη συνέχεια και ο έναγόμενος αποδεικνύει από την πλευρά του ότι για παράδειγμα δεν λαμβάνει κρατικές επιδοτήσεις ή ότι τηρεί τις προβλεπόμενες περιβαλλοντικές προδιαγραφές».
Σε τελική ανάλυση, τονίζει η Γκόντελιβ Κβίστχουντ Ρόβολ, η νέα νομοθεσία ορίζει και μία νέα ισορροπία ανάμεσα στην πλήρη ελευθερία του εμπορίου και στην ανάγκη να μην αφεθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία απροστάτευτη απέναντι στον αθέμιτο ανταγωνισμό. Τί λένε όμως οι Ευρωπαίοι Φιλελεύθεροι, κατ΄εξοχήν θιασώτες του ελεύθερου εμπορίου, για τον νέο κανονισμό; Χαρακτηριστικό το σχόλιο από την Ολλανδέζα ευρωβουλευτή των Φιλελευθέρων Μαριέτγε Σάακε: «Δουλέψαμε για να βρούμε μία νέα μεθοδολογία, η οποία θα εντοπίζει αλλοιώσεις του ανταγωνισμού σε τρίτες χώρες, αλλά θα μπορεί και να σταθεί ενώπιον του ΠΟΕ. Γιατί όταν απαιτούμε από άλλους να τηρούν τους κανόνες, πρέπει εμείς πρώτοι να δίνουμε ένα παράδειγμα συμμόρφωσης με τους κανόνες. Και βέβαια ο προστατευτισμός δεν μπορεί να είναι η απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε».
Και η Κίνα επικρίνει τον... προστατευτισμό
Η ευρωπαϊκή πλευρά υποψιάζεται τακτικές ντάμπινγκ σε πολλούς παραδοσιακούς βιομηχανικούς κλάδους και ιδιαίτερα στον χάλυβα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τους ηλιακούς συλλέκτες και άλλα προϊόντα. Αλλά και η Κίνα κατηγορεί με τη σειρά της τους Ευρωπαίους για προστατευτισμό, θυμίζει η ευρωβουλευτής Κβίστχουντ Ρόβολ. «Έχουμε ήδη τέτοιες περιπτώσεις. Η Κίνα είχε προσφύγει κατά της ΕΕ σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπει ο ΠΟΕ. Καλείται τώρα η Ευρώπη να αποδείξει ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι τιμές διαμορφώνονται με διαφανή κριτήρια. Αλλά έχουμε και τους Αμερικανούς στο πλευρό μας. Όλα αυτά δείχνουν μία νέα συμπεριφορά, μία νέα κουλτούρα αντιπαράθεσης εν μέσω παγκοσμιοποίησης».
Τον νέο κανονισμό επικροτεί κατ΄αρχήν και η Ευρωπαϊκή Αριστερά. Επισημαίνοντας ωστόσο ότι, από τη στιγμή που ζητείται από τις τρίτες χώρες να τηρήσουν αυστηρές προδιαγραφές κοινωνικής προστασίας, την ίδια και μεγαλύτερη ευαισθησία θα πρέπει να επιδείξει και η ίδια η ΕΕ. Όπως επισημαίνει Γερμανός ευρωβουλευτής της Αριστεράς Χέλμουτ Σολτς «για πρώτη φορά υπάρχει συμφωνία Συμβουλίου και Κοινοβουλίου για επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση κοινωνικού ή οικολογικού ντάμπινγκ. Πρόκειται για μία σημαντική εξέλιξη, την οποία χαιρετίζει η πολιτική μας ομάδα. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο νέος κανονισμός αποβλέπει κατ΄αρχήν και κυρίως στην Κίνα. Μία ευρύτερη νομοθεσία που θα εκσυγχρονίζει τα εργαλεία εμπορικής προστασίας και τις προδιαγραφές κοινωνικής και οικολογικής προστασίας, έχει εγκλωβιστεί στην διαπραγμάτευση εδώ και πολλά χρόνια...»
