Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ο κύβος ερρίφθη. Οι λαϊκιστές της ιταλικής κυβέρνησης Λουίτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι επικράτησαν των τεχνοκρατών Τζουζέπε Κόντε και Τζοβάνι Τρία στη διελκυστίνδα για τον «προϋπολογισμό που υπηρετεί τους αδύνατους και κηρύσσει πόλεμο στους ισχυρούς». Η Ιταλία θα δοκιμάσει τα όρια των αντοχών της Ευρώπης στοχεύοντας σε έλλειμμα της τάξης του 2,4% του ΑΕΠ, σε έναν προϋπολογισμό που συμπεριλαμβάνει 10 δισ. ευρώ για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ξήλωμα της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης και 1,5 δισ. ευρώ για την αποζημίωση ομολογιούχων.
Σαλβίνι και Ντι Μάιο είναι οι – μέχρι στιγμής – μεγάλοι κερδισμένοι ενώ ο Τρία, ο οποίος είχε θέσει κόκκινη γραμμή στο 1,9%, βγαίνει λαβωμένος αλλά δεν παραιτείται, καθώς τον μετέπεισε ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα. Τα στελέχη της Λέγκας και του Κινήματος Πέντε Αστέρων υποδέχθηκαν με έντονα χειροκροτήματα τη συμφωνία. Σήμερα, λοιπόν, η ιταλική κυβέρνηση μπορεί να πανηγυρίζει, όμως το τι θα... ξημερώσει για την Ιταλία θα φανεί στις αντιδράσεις των αγορών τις προσεχείς ημέρες.
Με δεδομένη τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Παλάτσο Κίτζι της Ρώμης, οι επόμενες εβδομάδες θα είναι εξαιρετικά κρίσιμες για το μέλλον της Ευρώπης. Με το έλλειμμα στο 2,4% η ιταλική κυβέρνηση τηρεί τον κανονισμό για έλλειμμα μικρότερο του 3% αλλά ανεβάζει πάρα πολύ τον πήχη σε σύγκριση με τη σύσταση της Κομισιόν για έλλειμμα που δεν θα ξεπερνά το 1,6% (αρχικά ήταν 0,8%).
Στην κρίσιμη σύσκεψη που διήρκεσε πάνω από 4 ώρες, συμμετείχαν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζουζέπε Κόντε, ο υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία, ο υπουργός Εσωτερικών, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και ηγέτης της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, ο υπουργός Ανάπτυξης, ηγέτης του Κινήματος Πέντε Αστέρων και επίσης αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Λουίτζι Ντι Μάιο και ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Πάολο Σαβόνα.
Η ιταλική οπερέτα, όπως πολύ εύστοχα χαρακτήρισε το περιοδικό Politico το πολιτικό σκηνικό στην Ιταλία, έχει αγωνία, δράμα και έντονες ζυμώσεις. Έχει καλούς, κακούς και... άσχημους. Η Ευρώπη καλείται πλέον να αντιμετωπίσει μία κυβέρνηση που θυμίζει ΣΥΡΙΖΑ του 2015 αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη γιατί εκπροσωπεί την όγδοη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.
Οι τελευταίες ώρες πριν ο Κόντε επιστρέψει από τις ΗΠΑ για τη συνεδρίαση στο Παλάτσο Κίτζι, αποδείχθηκαν εξαιρετικά αγωνιώδεις. Ντι Μάιο και Σαλβίνι επιδόθηκαν στο απαιτούμενο μπρα-ντε-φερ για να διασφαλίσουν ότι τα «δικά» τους μέτρα θα συμπεριληφθούν στον προϋπολογισμό. Πως αλλιώς θα πείσουν τους ψηφοφόρους - όταν έρθει η ώρα - ότι το κόμμα τους ήταν αυτό που κατάφερε να κοντράρει τις απαιτήσεις της Ευρώπης για λιτότητα;
Ο... πονηρός ηγέτης του Κινήματος Πέντε Αστέρων έσπευσε, μάλιστα, να βάλει και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο κάδρο. «Δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα με τη μία, αλλά πρέπει να κάνουμε τώρα αρκετά από αυτά που υποσχεθήκαμε», δήλωσε ο Ντι Μάιο, προσθέτοντας ότι ακόμη και ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Ευρώπης, ο Μακρόν, αποφάσισε να αυξήσει το έλλειμμα στο 2,8%. Αν δεν το κάνουμε εμείς, τότε ο κ. Μοσκοβισί και οι... φίλοι του θα έρθουν αντιμέτωποι με νέο σεισμό όμοιο με αυτό που σημειώθηκε στην Ιταλία στις 4 Μαρτίου, συμπλήρωσε.
Αποτέλεσμα των πολιτικών τακτικισμών ήταν μετά από πολλές εβδομάδες συζητήσεων και διαπραγματεύσεων μεταξύ του στρατοπέδου των τεχνοκρατών και των ηγετών των λαϊκιστών της συγκυβέρνησης, το θέμα του ιταλικού προϋπολογισμού να εξελίσσεται σε θρίλερ λίγες ώρες πριν την επίσημη ανακοίνωση των στόχων.
Ξαφνικά, το Κίνημα Πέντε Αστέρων κατάλαβε - ή φοβήθηκε - ότι ο στόχος του 1,9% για το έλλειμμα δεν αφήνει αρκετό δημοσιονομικό χώρο για να εφαρμοστεί το μέτρο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Ένα μέτρο που αποτελεί τη «ναυαρχίδα» των προεκλογικών υποσχέσεων του κόμματος. Ζήτησε, λοιπόν, να αυξηθεί ο στόχος στο 2,4%, αγνοώντας πλήρως τον Τρία που πίεζε για 1,6%. Ο Ντι Μάιο απείλησε ότι αν στον προϋπολογισμό δεν συμπεριληφθούν μέτρα όπως το εγγυημένο εισόδημα, η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και η αποζημίωση των ιδιωτών που εξαπατήθηκαν από τις τράπεζες για να αγοράσουν ομόλογα χαμηλής εξασφάλισης, τότε το Κίνημα θα καταψηφίσει.
Οι ημερομηνίες-κλειδιά
Η συμφωνία μεταξύ των κομμάτων της συγκυβέρνησης για τους στόχους του ελλείμματος, του χρέους και της ανάπτυξης, ανοίγει στην ουσία την αυλαία της διαδικασίας κατάθεσης του προϋπολογισμού στην Κομισιόν στις 15 Οκτωβρίου και στην ιταλική Βουλή στις 20 Οκτωβρίου. Από την ώρα, ωστόσο, που ανακοινώθηκε ο στόχος για το έλλειμμα, ο προϋπολογισμός έχει ήδη μπει στο μικροσκόπιο των αγορών.
Οι πιο σημαντικές ημερομηνίες σε ότι αφορά τις αντιδράσεις των αγορών είναι η Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, η Τετάρτη 31 Οκτωβρίου και η Παρασκευή 30 Νοεμβρίου. Στις 26 του Οκτώβρη, η Standard & Poor'' s θα ανακοινώσει την «ετυμηγορία» της για τις επιπτώσεις που θα έχει ο προϋπολογισμός στο ιταλικό αξιόχρεο. Υπενθυμίζεται ότι η S&P αξιολογεί την Ιταλία με «BBB», ήτοι δύο βαθμίδες πάνω από την κατηγορία «junk», ενώ στις 27 Απριλίου είχε αφήσει αμετάβλητη την αξιολόγηση της γειτονικής μας χώρας.
Οι Ιταλοί, όπως και οι Έλληνες, «φοβούνται» περισσότερο την ετυμηγορία της Moody'' s, η οποία έχει ανακοινώσει ότι θα αξιολογήσει την ιταλική οικονομία στις 31 Οκτωβρίου. Οι ιταλικοί φόβοι δεν έχουν να κάνουν μόνο με το γεγονός ότι η Moody'' s θεωρείται η πιο αυστηρή από τις «τρεις αδελφές», αλλά και με την προειδοποίηση για υποβάθμιση που εξέδωσε ο οίκος τον περασμένο Μάιο.
Τέλος, η Κομισιόν καλείται έως τις 30 Νοεμβρίου να εκφράσει την άποψή της σχετικά με τους προϋπολογισμούς των χωρών-μελών, μεταξύ των οποίων και της Ιταλίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προβεί στην ετυμηγορία της αφού πρώτα έχει στα χέρια της τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις βάσει των οποίων καθορίζονται οι βασικές παράμετροι των προϋπολογισμών.
