Του Γιώργου Φιντικάκη
Τεσσερισήμισι χρόνια αδιέξοδων σχεδιασμών και αρνητικής δημοσιότητας με κορυφαία την εμπλοκή της στην υπόθεση ELFE-Μαξίμου-Πετσίτη, χαρακτηρίζεται, από το 2015 έως σήμερα, η πορεία της ΔΕΠΑ, μιας από τις λιγοστές κερδοφόρες εταιρείες που έχουν ακόμη απομείνει στο Δημόσιο.
Από τις διαδρομές του χρήματος και το ρόλο της στην υπόθεση των Ελληνικών Λιπασμάτων, έως την ποινική δίωξη κατά του πρώην διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ Θ. Κιτσάκου και από τους ατυχείς χειρισμούς για τη διάσπαση της εταιρείας στα δύο, έως την προ ημερών καρατόμηση του μέχρι πρότινος μάνατζερ Δ. Τζώρτζη, οι ειδήσεις γύρω από την εταιρεία, δείχνουν μια πορεία προς τα πίσω, αντιστρόφως ανάλογη της μέχρι πρότινος κυρίαρχης θέσης της στην αγορά.
Έπειτα από δύο αποτυχημένες επιλογές στο μάνατζμεντ της ΔΕΠΑ, η παρούσα κυβέρνηση κληροδοτεί στην επόμενη, μια επιχείρηση φορτωμένη με βουνό μεταχρονολογημένων επιταγών λόγω ELFE, με ένα μειούμενο μερίδιο στην αγορά, απουσία πυξίδας για το αύριο, και ένα «νεκρό» πλέον νόμο για τον ιδιοκτησιακό της διαχωρισμό που υπαγορεύτηκε από την κρατικίστικη αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ περί διατήρησης των δικτύων στο κράτος.
Από την τριετία Κιτσάκου
Το 2015 επελέγη για το τιμόνι της ΔΕΠΑ ο Θεόδωρος Κιτσάκος. Παρότι ήταν γνωστό στην κυβέρνηση ότι ο ίδιος είχε διατελέσει κορυφαίο στέλεχος στις εταιρίες του Λ. Λαυρεντιάδη, ELFE, Νεοχημική και ΙΝΤΕΡΚΕΜ, εντούτοις του ανατέθηκε να διαχειριστεί το υπέρογκο χρέος, περίπου 100 εκατ. ευρώ της ELFE προς τη ΔΕΠΑ. Τα υπόλοιπα είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Ο κ. Κιτσάκος ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για συμψηφισμό των χρεών με ακίνητα, τα οποία γρήγορα αποδείχθηκε ότι επειδή ήταν δεσμευμένα από τράπεζες και την αρχή για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, δεν μπορούσαν να μεταβιβαστούν, ενώ επέλεξε να προμηθεύει την ELFE εισπράττοντας σε αντάλλαγμα μεταχρονολογημένες επιταγές συνδεδεμένων επιχειρήσεων χωρίς εξασφαλίσεις και κατά παράβαση των αποφάσεων των Γενικών Συνελεύσεων και των Διοικητικών Συμβουλίων της ΔΕΠΑ. Όταν επενέβη η Οικονομική Αστυνομία και η Αρχή κατά της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες, καθώς επίσης όταν άρχισαν να ανησυχούν οι μέτοχοι της ΔΕΠΑ, τότε ο κ. Κιτσάκος απομακρύνθηκε από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη.
Έως τότε όμως, εκτός από την υπόθεση των ELFE, δυσλειτουργίες και διαφωνίες με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχαν κάνει την εμφάνισή τους και σε σειρά άλλων θεμάτων, από τον αγωγό Turkish Stream, και τον πλωτό σταθμό φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, έως τις σχέσεις με παραδοσιακούς πελάτες της ΔΕΠΑ, οι οποίοι την εγκατέλειπαν ο ένας μετά τον άλλον.
Στη διετία Τζώρτζη
Αλλά και η επόμενη διετία στη ΔΕΠΑ, ούτε ανέφελη υπήρξε, ούτε σε πνεύμα συνεργασίας με την πολιτική ηγεσία και τους μετόχους, κύλησε. Διευθύνων σύμβουλος ανέλαβε ο κ. Δημήτρης Τζώρτζης, ο οποίος είχε προηγουμένως απομακρυνθεί από τη Γενική Γραμματεία Υποδομών μετά τη σύγκρουσή του με τον Υπουργό Υποδομών Χρ. Σπίρτζη. Πολλοί στην αγορά ενέργειας είχαν τότε κάνει λόγο βασικά για αποκατάσταση του κ. Τζώρτζη, δεδομένου ότι δεν διέθετε καμία ουσιαστική ενεργειακή εμπειρία. Γρήγορα προέκυψαν οι πρώτες δυσλειτουργίες και τριβές, με μέλη του Δ.Σ, τους μετόχους, το υπουργείο Ενέργειας που τον επέλεξε, και με βασικά σημεία διαφωνίας, την αδυναμία λήψης αποφάσεων από τον κ. Τζώρτζη, τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδίου της ΔΕΠΑ, την αποτυχία τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων του νόμου για τον μετασχηματισμό της ΔΕΠΑ και την ιδιωτικοποίησή της κοκ.
Θρυαλλίδα για την αποπομπή του υπήρξε το ζήτημα των εργασιακών που άνοιξε με το σχέδιο διάσπασης της ΔΕΠΑ, και την δέσμευση Σταθάκη για μονιμοποίηση εκτός ΑΣΕΠ των 140 εργαζομένων που απασχολούνται στην εταιρεία με εργολαβική σχέση. Εγχείρημα που κατέληξε σε φιάσκο καθώς ουδείς ήταν διατεθειμένος να βάλει την υπογραφή του σε μια διαδικασία, που κινούνταν στα όρια της νομιμότητας. Το φιάσκο πυροδότησε απεργίες από τους 140, που με την σειρά τους προκάλεσαν σοβαρά εμπόδια στην τροφοδοσία των λεωφορείων που κινούνται με φυσικό αέριο, σαν αποτέλεσμα οι εργολαβικές εταιρείες που τους προσφέρουν απασχόληση αναγκάστηκαν να καταθέσουν σε βάρος τους αγωγές, με την κάλυψη της διοίκησης της ΔΕΠΑ, ο Γ. Σταθάκης, φοβούμενος το πολιτικό κόστος ζήτησε από τον κ. Τζώρτζη να τις αποσύρει, κάτι που προφανώς ο τελευταίος δεν έκανε, εξ ου και ακολούθησε η εντολή απομάκρυνσης.
Διάδοχος του κ. Τζώρτζη, αναλαμβάνει ο πρόεδρος της ΔΕΠΑ Β. Δότσης, θέμα για το οποίο αναμένεται να συγκληθεί άμεσα, ίσως και σήμερα, η Γενική Συνέλευση της εταιρείας.
Τα σενάρια που έμειναν σενάρια
Την τελευταία τετραετία έπεσαν επίσης στο τραπέζι πολλά σενάρια για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, τα οποία σήμερα θυμίζουν τρικυμία μέσα σε ένα ποτήρι, καθώς κανένα δεν περπάτησε.
Τον Απρίλιο για παράδειγμα του 2018 είχε πέσει στο τραπέζι, αντί για το αρχικό σενάριο να πουληθεί το 65% συνολικά της ΔΕΠΑ -δηλαδή τόσο των δικτύων, όσο και της εμπορίας- να δημιουργηθεί μια εταιρεία Holding, που θα μπορούσε να εισαχθεί ως ένα ποσοστό στο χρηματιστήριο, και η οποία θα απαρτίζονταν από τρεις θυγατρικές: Η 1η θα είχε τα δίκτυα και θα μπορούσε να βάλει στρατηγικό επενδυτή με την πώληση μειοψηφικού ποσοστού, η 2η θα είχε το εμπορικό σκέλος και επίσης θα μπορούσε να ιδιωτικοποιηθεί σε πλειοψηφικό ποσοστό, και η 3η θα παρέμενε υπό την holding και θα έλεγχε τα μεγάλα ενεργειακά έργα.
Το σενάριο δεν περπάτησε ποτέ, αντίθετα το υπ. Ενέργειας προέκρινε το σπάσιμο της ΔΕΠΑ στα δύο, στο εμπορικό κομμάτι και σε εκείνο των δικτύων, και την εν συνεχεία πώληση του 50,1% της ΔΕΠΑ Εμπορίας.
Το πλάνο ψηφίστηκε στη Βουλή, ξεκίνησε να εφαρμόζεται, ωστόσο παρά το μελάνι που χύθηκε, μετά την απόφαση για προκήρυξη πρόωρων εκλογών, ο νόμος θεωρείται κλινικά νεκρός. Ούτως ή άλλως, η ΝΔ έχει καταστήσει σαφές ήδη από το περασμένο Μάρτιο, όταν συζητούνταν στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο, πως επρόκειτο για ένα σχέδιο περίπλοκο, περιττό, και το οποίο εντέλει θα απαξίωνε την επικείμενη αποκρατικοποίηση.
Εξάλλου κανένα μνημόνιο δεν είχε ποτέ μιλήσει για ιδιοκτησιακό διαχωρισμό της εμπορίας από τα δίκτυα της ΔΕΠΑ, σαν αυτό που υιοθέτησε η πλευρά του ΥΠΕΝ, και το οποίο δεν ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Σίγουρα η ΔΕΠΑ δεν θα παραμείνει ως έχει, καθώς το 35% ελέγχεται από τα ΕΛΠΕ, άρα οι δύο αποκρατικοποιήσεις εξαρτώνται άμεσα η μία από την άλλη. Ένα σενάριο επομένως θα μπορούσε να είναι η επιστροφή στο αρχικό σχέδιο, εκείνο που μιλούσε για πώληση του 65%, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να επιλεγεί κάποια άλλη εναλλακτική ή να βρεθεί κάποια ενδιάμεση λύση. Το θέμα όμως είναι ότι τεσσερισήμισι χρόνια μετά, η ΔΕΠΑ βρίσκεται ακριβώς εκεί που ήταν και το 2015, σαν παγωμένη φωτογραφία στο χρόνο, την ώρα που ο ανταγωνισμός της τρέχει με ταχύτητα και την προσπερνά.
