Η δραστική αύξηση των τελωνειακών εσόδων την τελευταία τριετία κατά 34,6%, από 11,64 δισ. ευρώ το 2020 σε 15,67 δισ. ευρώ το 2022 ήταν, μεταξύ άλλων, ο καρπός της κυβερνητικής πολιτικής για συνεχή επένδυση στο τρίπτυχο πολιτική εποπτεία και στρατηγική, νομοθετικές και κανονιστικές παρεμβάσεις και επιχειρησιακή ενδυνάμωση, με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα στην περιστολή του λαθρεμπορίου. Αυτό σημειώνεται σε κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση: «Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του υπουργείου Οικονομικών, η αναβάθμιση του Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου (ΣΕΚ) και η επιχειρησιακή δράση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για την περιστολή του λαθρεμπορίου στα προϊόντα Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (καύσιμα, καπνικά, αλκοολούχα) λειτουργούν πάντα συμπληρωματικά και αποδεικνύεται ότι, χάρη στην αγαστή συνεργασία μεταξύ τους, έχουν επέλθει σημαντικά αποτελέσματα.
Ειδικότερα, την περίοδο 2020-2022, η ΑΑΔΕ προέβη στην εντατικοποίηση των ελέγχων και στην έκδοση πλήθους κανονιστικών πράξεων, εγκυκλίων και εγχειριδίων, ως συνέχεια της συστηματικής νομοθέτησης της Κυβέρνησης για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και με ακρογωνιαίο λίθο τον ν. 4758/2020 που προώθησε το υπουργείο Οικονομικών για την περιστολή του λαθρεμπορίου. Καρπός αυτών ήταν, μεταξύ άλλων, η δραστική αύξηση των τελωνειακών εσόδων την τελευταία τριετία κατά 34,6%, από 11,64 δισ. ευρώ το 2020 σε 15,67 δισ. ευρώ το 2022».
Νομοθετικές ρυθμίσεις
Πιο αναλυτικά, το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ εξέδωσαν κατ' εξουσιοδότηση των νομοθετικών ρυθμίσεων που προωθήθηκαν την εν λόγω περίοδο πλήθος αποφάσεων και υλοποιούν σχετικές δράσεις, με σημαντικότερες τις εξής:
- Σφράγιση και δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών σε περιπτώσεις νοθείας καυσίμων.
- Σφράγιση για παρεμβάσεις σε μηχανισμούς ή για μη διαβίβαση στοιχείων από τους μηχανισμούς στις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ.
- Ηλεκτρονική διαβίβαση παραστατικών πωλήσεων.
- Εξειδίκευση παραβάσεων αναφορικά με τις προδιαγραφές των συστημάτων εισροών-εκροών καυσίμων και των μητρώων φορολογικών αποθηκών, πρατηρίων και πλωτών μέσων μεταφοράς καυσίμων.
- Φορολογική σήμανση του πετρελαίου θέρμανσης και του πετρελαίου ναυτιλίας με εθνικούς ιχνηθέτες, οι οποίοι θα τεθούν σε εφαρμογή από τις 2 Οκτωβρίου 2023.
Παράλληλα, προωθήθηκε η υλοποίηση σημαντικών, καινοτόμων ψηφιακών εφαρμογών:
- Δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων για την καταγραφή στοιχείων των υπόχρεων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη διάθεση καυσίμων, καπνικών και αλκοολούχων ποτών.
- Σύστημα ανάκτησης δεδομένων εισροών από τις ελεγκτικές Υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.
- Εφαρμογή μητρώου δεξαμενών υγραερίου στα δημόσια πρατήρια και πιλοτική εφαρμογή του νέου μητρώου δεξαμενών των φορολογικών αποθηκών της ΑΑΔΕ.
- Δημιουργία ιστοσελίδας στον ιστότοπο της ΑΑΔΕ για δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών που σχετίζονται με τη νοθεία των υγρών καυσίμων.
- Εφαρμογή ηλεκτρονικής υποβολής δηλώσεων των κατασκευαστών και εγκαταστατών λογισμικού της ΑΑΔΕ περί καλής λειτουργίας των συστημάτων εισροών-εκροών που εγκαθιστούν.
- Πλατφόρμα "myDATA" ΑΑΔΕ για την ηλεκτρονική διαβίβαση δεδομένων είδους, ποσότητας και αξίας.
- Εφαρμογή "appodixi" ΑΑΔΕ, για επιβεβαίωση συναλλαγής σε πραγματικό χρόνο από τους πολίτες.
Οι έλεγχοι για τη νοθεία
Οι προαναφερθείσες αποφάσεις και τα ψηφιακά εργαλεία που αναπτύχθηκαν, σε συνδυασμό με την πολιτική εποπτεία της επιχειρησιακής δράσης και τη χάραξη στρατηγικής μέσω της συσταθείσας διυπουργικής Κυβερνητικής Επιτροπής για την περιστολή του λαθρεμπορίου με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών, οδήγησαν στην εντατικοποίηση των ελέγχων και απέδωσαν καρπούς σε όλους τους τομείς των προϊόντων Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης.
Ειδικότερα, την περίοδο 2020-2022 στον τομέα των καυσίμων, κατεγράφη σημαντική αύξηση των ελέγχων και των παραβάσεων που εντοπίστηκαν.
Συνολικά, διενεργήθηκαν 42.852 έλεγχοι από τις διωκτικές αρχές Τελωνείων της ΑΑΔΕ, Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.), Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.), Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), ενώ διαπιστώθηκαν 3.723 παραβάσεις και κατασχέθηκαν 488.298 λίτρα υγρών καυσίμων και 14.602 κιλά υγραερίου.
Ανάλογης έντασης και έκτασης έργο παρατηρείται στις Χημικές Υπηρεσίες του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ), οι οποίες έλαβαν και ανέλυσαν 8.820 δείγματα καυσίμων και διαπιστώθηκαν 276 μη κανονικά - νοθευμένα την περίοδο 2020-2022.
Την τριετία αυτή, οι Ειδικές Ερευνητικές Υπηρεσίες της ΑΑΔΕ (ΥΕΔΔΕ) προέβησαν σε 345 ελέγχους σε πρατήρια υγρών καυσίμων, διαπίστωσαν παραβάσεις σε 176 από αυτά και καταλόγισαν 8.924 παραβάσεις, με 18.854.215,29 ευρώ συνολική αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη.
Ομοίως, οι Δ.Ο.Υ. της ΑΑΔΕ με ειδική στόχευση προέβησαν σε ελέγχους 803 υποθέσεων και βεβαίωσαν συνολικά 30.342.785 ευρώ αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη.
Μεταξύ των κυριότερων πρόσφατων επιτυχιών της ΑΑΔΕ στον τομέα των καυσίμων συγκαταλέγονται:
- Ο εντοπισμός 79 ανύπαρκτων ή αδρανών επιχειρήσεων και η αποτροπή λειτουργίας κυκλώματος νοθείας καυσίμων στο Α΄ εξάμηνο του 2022.
- Η σφράγιση και δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών και των παραβάσεων σε 4 πρατήρια λόγω νοθείας καυσίμων εντός του 2022.
- Η διαπίστωση μη έκδοσης φορολογικών στοιχείων αξίας 778.900 ευρώ και προμήθειας άνευ παραστατικών 575.200 λίτρων υγραερίου κίνησης σε πρατήριο υγρών καυσίμων εντός του 2022.
- Ο εντοπισμός πρατηρίου που λειτουργούσε παράνομα από το 2010 και διέθεσε στην εγχώρια αγορά καύσιμα συνολικής αξίας 18.000.000 ευρώ στο Α΄ τρίμηνο του 2023.
- Ο εντοπισμός και η δέσμευση ποσότητας 500.000 λίτρων διαλυτών με ποσό διαφυγόντων φόρων που υπολογίζεται σε άνω των 550.000 ευρώ και η εξάρθρωση διεθνούς κυκλώματος τον Απρίλιο του 2023.
Έλεγχοι στα πρατήρια
Στοχευμένους ελέγχους σε πρατήρια υγρών καυσίμων και υγραερίου κίνησης διενεργεί, επίσης, η Γενική Διεύθυνση ΣΔΟΕ, στην προσπάθεια αντιμετώπισης του οργανωμένου οικονομικού εγκλήματος και της απάτης σε βάρος των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου και της Ε.Ε., αλλά και της προστασίας του υγιούς ανταγωνισμού και των καταναλωτών από αθέμιτες πρακτικές.
Την περίοδο 2020-2022, η Γενική Διεύθυνση ΣΔΟΕ σημείωσε, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες επιτυχίες:
- Έρευνες και ελέγχους σε μεγάλο κύκλωμα εταιρειών εμπορίας και πρατηρίων λιανικής πώλησης, κατόπιν επεξεργασίας μεγάλου όγκου παραστατικών που είχαν κατασχεθεί, και καταλογίστηκε Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης συνολικού ύψους 22.000.000 ευρώ, πλέον πολλαπλών τελών ύψους 66.000.000 ευρώ, δηλαδή συνολικά 88.000.000 ευρώ.
- Ελέγχους σε πρατήρια υγρών καυσίμων, αξιοποιώντας τα δεδομένα και τα στοιχεία που προέκυψαν τόσο στο πλαίσιο των επιτόπιων ελέγχων όσο και των στοιχείων που αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων του συστήματος εισροών-εκροών της ΓΓΠΣ. Οι υπάλληλοι της Γενικής Διεύθυνσης ΣΔΟΕ προέβησαν σε δειγματοληψίες και ελέγχους κλειστής αποθήκης στην Αθήνα, αλλά και σε επαρχιακές πόλεις, όπου διαπιστώθηκαν παραβάσεις λαθρεμπορίας καυσίμων συνολικού ύψους 7.000.000 ευρώ, πλέον πολλαπλών τελών, ύψους 3.500.000 ευρώ.
- Έλεγχο σε πρατήριο υγρών καυσίμων, όπου κατόπιν επεξεργασίας μεγάλου όγκου παραστατικών για την αγορά υγραερίου διαπιστώθηκε ότι γινόταν εκτελωνισμός ποσοτήτων υγραερίου με μειωμένο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, με πρόφαση τον προορισμό του για βιομηχανική χρήση. Οι ποσότητες αυτές, όμως, διετίθεντο στη συνέχεια για χρήση κίνησης οχημάτων, ενώ ακολουθούσε έκδοση εικονικών στοιχείων σε βιομηχανικούς πελάτες, προκειμένου να δοθεί νομιμοφάνεια στην διακίνησή του. Καταλογίστηκε Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης συνολικού ύψους 700.000 ευρώ, πλέον πολλαπλών τελών, ύψους 2.000.000 ευρώ, και υπάρχει σε εξέλιξη επεξεργασία πλήθους παραστατικών σε λήπτες εικονικών στοιχείων. Επιπλέον, η Γενική Διεύθυνση ΣΔΟΕ έχει προβεί και σε άνοιγμα λογαριασμών, για να διαπιστωθεί η διαδρομή του χρήματος και να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης.
Έλεγχοι στα καπνικά προϊόντα
Ανάλογη εικόνα αύξησης των ελέγχων και των παραβάσεων που διαπιστώθηκαν παρατηρείται στον τομέα των καπνικών. Συνολικά, διενεργήθηκαν 39.476 έλεγχοι από τις διωκτικές αρχές Tελωνείων της ΑΑΔΕ, ΕΛ.ΑΣ., Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., ΣΔΟΕ, ενώ διαπιστώθηκαν 3.236 παραβάσεις και κατασχέθηκαν 844 εκατ. τεμάχια τσιγάρα και 321 τόνοι καπνού.
Μερικές από τις πρόσφατες επιτυχίες των ελέγχων στον τομέα των καπνικών είναι οι εξής:
- Η κατάσχεση, το 2021, από τους ελεγκτές της ΑΑΔΕ 348,5 εκατ. τεμαχίων τσιγάρων με αναλογούντες φόρους και δασμούς 73.963.505 ευρώ, η οποία αποτελεί και τη μεγαλύτερη ποσότητα κατάσχεσης καπνικών στην Ευρώπη.
- Η κατάσχεση από την ΑΑΔΕ άλλων 47 εκατ. τεμαχίων τσιγάρων, το ίδιο έτος, με αναλογούντες φόρους και δασμούς 9.974.992 ευρώ.
- Ο εντοπισμός και η κατάσχεση από την ΑΑΔΕ συνολικά 60,1 εκατ. τεμαχίων τσιγάρων, με αναλογούντες φόρους και δασμούς 12.513.401 ευρώ, το 2022.
- Η εξάρθρωση από την ΕΛ.ΑΣ., το Α΄ τρίμηνο του 2023, εγκληματικής οργάνωσης παρασκευής και διακίνησης λαθραίων καπνικών προϊόντων και η κατάσχεση 11,5 εκατ. τεμαχίων τσιγάρων και 20 τόνων επεξεργασμένου καπνού. Οι αναλογούντες φόροι και δασμοί ανήλθαν στο ποσό των 2,5 εκατ. ευρώ.
Έλεγχοι στα αλκοολούχα
Στον τομέα των αλκοολούχων, η διαχρονική εξέλιξη των ελέγχων και παραβάσεων κρίνεται ενθαρρυντική.
Συνολικά, διενεργήθηκαν 36.874 έλεγχοι από τις διωκτικές αρχές Τελωνείων της ΑΑΔΕ, ΕΛ.ΑΣ., Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., ΣΔΟΕ, ενώ διαπιστώθηκαν 1.945 παραβάσεις και κατασχέθηκαν 554.362 λίτρα αλκοολούχων προϊόντων.
Επιπρόσθετα, οι Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ έλαβαν και ανέλυσαν 8.212 δείγματα αλκοολούχων προϊόντων και διαπιστώθηκαν 65 μη κανονικά - μη ασφαλή, ενώ στο πλαίσιο ελέγχων, ενδεικτικά:
- Εντοπίστηκαν και κατασχέθηκαν από την ΕΛ.ΑΣ., με τη συνδρομή της ΑΑΔΕ, το τελευταίο τρίμηνο του 2022, 19.200 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης, με αναλογούντες φόρους και δασμούς 589.000 ευρώ.
- Εντοπίστηκε και εξαρθρώθηκε, το ίδιο τρίμηνο, κύκλωμα από την ΑΑΔΕ, με τη συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ., το οποίο εισήγαγε από τη Βουλγαρία αιθυλική αλκοόλη και κατασχέθηκαν 7.000 λίτρα αιθυλικής αλκοόλης με αναλογούντες φόρους και δασμούς 223.715 ευρώ και διαφυγόντες φόρους 186.429 ευρώ.
- Η ΕΛ.ΑΣ. εξάρθρωσε εγκληματική ομάδα η οποία εισήγαγε λαθραία αλκοολούχα ποτά από τη Βουλγαρία και κατέσχεσε 20.000 φιάλες αλκοολούχων ποτών με αναλογούντες φόρους και δασμούς 200.000 ευρώ.
Οι έλεγχοι συνεχίζονται και οι δράσεις που σχεδιάζονται
Το υπουργείο Οικονομικών, η ΑΑΔΕ, τα συναρμόδια υπουργεία και ελεγκτικοί μηχανισμοί δηλώνουν ότι συνεχίζουν την εντατική και συστηματική προσπάθεια για την περιστολή του λαθρεμπορίου των προϊόντων Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζονται για τα επόμενα έτη οι ακόλουθες δράσεις:
- Ολοκλήρωση της δευτερογενούς νομοθεσίας στον τομέα των καυσίμων, με κεντρικό προσανατολισμό τη βελτίωση των τεχνικών χαρακτηριστικών και των προδιαγραφών των συστημάτων εισροών-εκροών σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα υγρών καυσίμων.
- Επαναξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου και λήψη νέων μέτρων, όπου χρειάζονται, για τη βέλτιστη αντιμετώπιση φαινομένων λαθρεμπορίου και τη θωράκιση του υγιούς εμπορίου.
- Ολοκλήρωση πληροφοριακού συστήματος αξιοποίησης δεδομένων (MIS), για την αξιοποίηση των δεδομένων μέσω τεχνητής νοημοσύνης για τη διενέργεια στοχευμένων ελέγχων, με στόχο την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, της φοροδιαφυγής και της νοθείας στα καύσιμα.
- Ολοκλήρωση ψηφιακών εφαρμογών λήψης στιγμάτων γεωγραφικού εντοπισμού πλωτών εφοδιαστικών μέσων και βυτιοφόρων οχημάτων (GPS), για τον έλεγχο της διακίνησης καυσίμων.
- Πρόσβαση των ελεγκτών στα συστήματα της ΑΑΔΕ σε πραγματικό χρόνο, κατά τη στιγμή του ελέγχου.
- Δημιουργία θαλάμου επιχειρήσεων με εξειδικευμένες εφαρμογές επικοινωνίας και αξιοποίησης πληροφοριών για την επίτευξη δικτυοκεντρικής διοίκησης στο «πεδίο» των ελέγχων.
- Δημιουργία υποδομών, εξοπλισμού και ψηφιακών εφαρμογών παρακολούθησης της διέλευσης από τα σύνορα των φορτηγών και των εμπορευματοκιβωτίων, προϋπολογισμού 80,8 εκατ. ευρώ.
- Κεντρική ψηφιακή εφαρμογή εγκατεστημένη στο ΣΕΚ για την καταγραφή από όλες τις διωκτικές υπηρεσίες των κατασχεμένων καπνικών ειδών.
